TELUGU EDITORIAL 30.12.09

 

Please contact the list owner of subscription and unsubscription at: editorial@samarth.co.in 

 

media watch with peoples input                an organization of rastriya abhyudaya

 

Editorial

month december 30, edition 000033, collected by  b. ramesh kumar, managed by durgesh kumar mishra, published by – manish manjul

 

 Editorial is syndication of all daily- published newspaper Editorial at one place.

http://editorialsamarth.blogspot.com

For TELUGU EDITORIAL http://editorial-telugu-samarth.blogspot.com

For ENGLISH EDITORIAL http://editorial-eng-samarth.blogspot.com

 

******************************************************************************************

EENADU

 EDITORIAL

Æ-Êo-ŸÄ-Ž¿٠'¹Õª-œçÂî-Ž

¿ L-®Ï-ªÃE ÈK-„¶þ©ð ‚¬Á™Õ ¿٪TÊ ªÃ†¾Z éªjÅê-'ÃEo ªŒH „¾ª{-ÂÃ-™ª©ð "„¾A-¿Ú-©Çª-¬Ç™Õ «ÕJª-Ž'à ¿™-*-Xä-®¾Õh-¯Ãoªá. Ÿçÿs-OÕŸ¿ Ÿçÿs ŽTL ¦µÇK'à XÚË-LxÊ C'¹Õ-ÿ-œ¿Õ™ ʳÄdEo ªŒH©ð ¦µŒKh-Íä-§½Ö-™Êo ®¾ªÃˆK Eêªl-¬Ç™Õ Íç™xE Âî¾Õ©ãj, Æœ¿Õ-'¹-œ¿Õ-'¹Õ¯Ã "„¾A-ÿª-Ÿµ¿-ÂÃ™Õ ÂÙ-¯Ã-'¹Õ©ãj ¿ªŒ¥-¿ٙ ÂÃ@ÁxÊÕ Í½Õ˜äd-®¾Õh-¯Ãoªá! ¿ªŒ«Û, «ªŒ-Ÿ¿-™Åî ÈK„¶þ C'¹Õ-ÿ-œ¿Õ™Õ «âœî-«ª-ŽÕ-ŸÄÂà ŽªŒÕ-'¹Õ-„¾-œ¿-ÅÃ-§½ÕE «ÕCª„¾Û Xä®ÏÊ «u«-²Ä-§½Õ-«Õª"A ªŒ„¶¾á-OªÃÐ ªŒH©ð „¾ª{™ N®Ôh-ªÃgEo \œ¿Õ-ÊoªŒ ™Â¿~™ XäÕªŒÂ¿Ù 優ÍÃ-™E -ÆÂîd-ÿªîx „Ï™Õ-„Ï-ÍÃaªŒÕ. ®¾Õ«ÖªŒÕ 20™Â¿~™ {ÊÕo™ ŸÄÂà ‚£¾ÉªŒ ŸµÄ¯Ãu™ ÆŸ¿-Ê„¾Û C'¹Õ-ÿœË ²ÄCµª-ÍÃ-™F ™Â¿~uª EªŒg-ªáª-ÍêŒÕ. ŠÂ¿ˆ «J …Žp-Ah¯ä 12™Â¿~™ {ÊÕo™Õ 優* 60™Â¿~™ {ÊÕo-™Â¿Ù å„jÿœË ªÃÿ-šÇd-™E TJ-U-®ÏÊ ®¾ªÃˆêªÐ 'îŸÄ-«J œç©Çd-Åî-¤Ä{Õ ¡ªÃ-XþÕ-²Ä-'¹ªý „¾J-Cµ-©ðE ¦µŒÖ«á-©ðxÊÖ «J-²Ä-'¹Õ¿٠FJ-«y-©ä-«ÕE ÍäŽÕ-©ã-Åäh-®ÏªC. NŽhÊ ®¾ªŒ-„¶¾-ªÃ-©ðÊÖ Â¿ª'ÃS XäÕ@ÁXäÕ. \ „¾ª{ ‡ªÅ½-Êo-ŸÄ-EÅî ENÕŽhª ©ä¿٪œÄ «u«-²Ä§½Õ ªŒÕº-"„¾-ºÇ-R¿ Æ«Õ-™Õ©ð å®jŽª ‡Â¿ˆ-œË-¿-¿ˆœ¿ Åç'î_Åä. ªŒH „¾ª{-ÂÙª Xç៿©ãj ƒ„¾p-šËê «âœ¿Õ ¯ç™™Õ Âë-®¾Õhª˜äÐ ªŒÕº-„¾ª-„ÏºÌ ™Â¿~uª ªŒÖ.9400Âî-{x©ð éªjŽՙ æ„J{ ƒ*aªC ê«™ª ƪá-Ÿî-«ªÅ½Õ! ÂÃT-ÅÃ-™å„j ÿœÄªá ™Â~Ãu™Õ Æ¿ˆ-ªŒÂ¿Ù ªÃ¿, ¦ÇuªÂ¿Ù™Õ ®¾ÂÃ-™ª©ð ‚Ÿ¿Õ-Âî¿РÆCµ-¿-¬ÇŽª éªjÅ½Õ™Õ '¹Å½uª-ŽªŒª ©ä¿ §½ÕŸ±Ä-N-Cµ'à wå„jXä{Õ «œÎf XÃu¤Ä-ªŒÕ-™¯ä ‚"¬Á-ªá-®¾Õh-¯ÃoªŒÕ. Æ„¾Ûp™ ­G©ð ¿ڪŒÕ-¿Ù-¤ò-ŽÕÊo ÆÊo-ŸÄ-Ž-™Â¿Ù ªŒH 殟¿u-XçÕi¯Ã ®¾•Ç-«Û'à ²Ä'¹Õ-Žժ-Ÿ¿Êo ¦µŒªî-²ÄÊÕ ÈªŒÕa-ªÃ-æ®®¾Öh ®¾ªÃˆªŒÕ NŸ¿Õu-ŸÄ-„¶¾Ö-ÅÃ-™Â¿Ù Åç'¹-ÿ-œ¿Õ-ÅîªC. ªÃ†¾Zª©ð ®¾'¹{Õ éªjÅ½Õ ¯äœ¿Õ, ®¾«Õ-®¾u™ „¾Ÿ¿t-«Üu-£¾Çª©ð ŸÄKÅçÊÖo ÂÃÊ-©ä-¿- Â˪-Ÿ¿Õ-OÕ-Ÿ¿Õ-™-«Û-ŽÕ-Êo ÆGµÊ« ÆGµ-«Õ-ÊÕuœ¿Õ!

«u«-²Ä-§½Ö-EÂË \šÇ 50Xä™ …*Ž ¿¯ç-¿¥ÊÕx, ƒªÂî ™Â¿~ ŽÅÈ©ü ¿¯ç-¿¥ÊÕx ƒXÃy-™-ÊoC ªÃ†¾Z-"„¾-¦µŒÕŽyª '¹Å½ª©ð B®¾Õ-¿ÙÊo EªŒg§½Õª. ¨ \œÄC \"„Ï-©ü-ÊÕª* ÅíNÕtC ¯ç™™ ÂéÇ-«-Cµ©ð ªÃ†¾Z-XÃu-„¾hª'à ƒ*aÊ ŸÄŸÄ„¾Û 38Xä™ Â¿¯ç-¿¥-Êx©ð …*-Ž-«Õ-ÊoC ŠÂ¿ˆšÌ ©äŸ¿E '¹ºÇª-ÂÃ™Õ ‡™Õ-é'-ŽÕh-ŽÕ-¯Ão-§½Õª˜ä, \NÕšË ÆªŒnª? ¨ \œÄC …*Ž ÂîšÇÊÕ ®¾ªÃˆªŒÕ '¹„þ-ͽÕ-„þ'à Æ{-éÂ-Âˈª-*ª-Ÿ¿E! Eÿª-Ÿµ¿-Ê™ "„¾Âꌪ Ÿ¿ªŒ-'Ç®¾Õh å„{Õd-¿ÙE, ‚Ê-XÃ-ªá-B'à «áœ¿Õ-„¾Û™Õ ÍçLxª-*¯Ã ²ÄŸµÄ-ªŒº ¿¯ç-¿¥ÊÕx «ÕªWéªj, «®¾ÕhÊo G™Õx™Õ ŽœË®Ï XçÖå„-œ¿-«Û-ŽÕ-¯Ão-§½ÕE ÿœ¿Õ-'¹Õ-éªj-Å½Õ™Õ '¹Õªœç™Õ ¦ÇŸ¿Õ-¿٪-{Õ-¯ÃoªŒÕ! ªÃªáB ÿÂÃ-ªâ-™-Âª NŸ¿ÕuÅý „¾ª„ÏºÌ ®¾ª®¾n (œË®¾ˆXþÕ)™Õ ¯ç™™ ŽªŒ-ÿœË EK-ÂË~ª-ÍÃLq ªÃ«œ¿ª, «ÖªÃ_ª-ŽªŒª ©äÊ-„¾Ûpœ¿Õ ¦ÇuªÂ¿Ù ªŒÕºÇ-™Â¿Ù Æ"ªŒÕ™Õ ÍÃͽœ¿ª ÅçL-®ÏªŸä. ¨ ¯ä„¾-Ÿ±¿uª©ð ÂíŽh'à …*Ž ¿¯ç-¿¥ÊÕx «ÕªWªŒÕ Íäæ®h NŸ¿ÕuÅý œË«Öªœ¿Õ ¤ò˜ãAh ªÃªáB ¦µÇªŒª ƒªÅ½-™ª-Ž-™-«Û-Žժ-Ÿ¿¯ä ÂÃ-«-ͽÕaÐ "„¾¦µŒÕŽyª ÂË«Õt-Ê-œ¿ª-©äŸ¿Õ. ªÃ†¾Zª©ð NŸ¿ÕuÅý «u«-£¾É-ªÃLo „¾ªŒu-Xä-ÂË~ªÍä œË®¾ˆXþÕ™Õ ¯Ã™Õ-é'j-Ÿä@Áx "ÂËŽª-ŸÄÂà ©Ç¦µÇ™ ¦Ç{-©ð¯ä …¯Ão-§½Õ-ÊoC Xî¾h«ª. XÃšË ©Ç¦µŒ-ŸÄ-§½Õ-¿-ŽÊÕ Â¿ÙNÕt ¿ڙ-'íšËd ªŒÕº-"'¹-®¾hª'à NÕT-LaÊ ¤Ä„¾-XçÕ-«-JŸî ÿ£ÏÇ-ªŒª'¹ ªŒ£¾Ç®¾uª. ¯äœ¿Ÿä NŸ¿ÕuÅý „¾ª„ÏºÌ ®¾ª®¾n™ Ÿ¿ÕªŒ-«-®¾nÊÕ ŠÂ¿ ²Ä¿Ù'Ã Í½Ö„Ï ¤Ä™Ê §½Õª"Åê'¹ª éªjŽÕLo ¿骪{Õ ³Ä¿Ù-™Â¿Ù '¹ÕJ-Íä-²òhªC. Xç֚ǪŒÕx AªŒ-'¹Â¿, «u«-²Än-'¹Å½ „¾ªŒ-„¾A ®¾«Õ-¿Ú-ªŒÂ¿Ð ƒÿs-œË-«á-ÿs-œË'à ªŒH ™Â~Ãu™Õ ²ÄCµª-Íä-Ÿç-©Ç'¹? ²Ä'¹Õ-F-šËÂË, ®¾éªjÊ NŸ¿ÕuÅý ®¾ªŒ-„¶¾-ªÃ¿٠C¿و-©ä¿ ™Â¿~-©ÇC ‡Â¿-ªÃ™Õ H@Áßx'à NÕ'¹Õ-™Õ-Žժ˜äÐ ªŒH „¾ª{™ N®Ôh-ªŒgªå„j GµÊo-²Än-§½á©ðx Ž„¾Ûpœ¿Õ ©ã¿ˆ™Õ „¾Û{Õd-Âí-®¾Õh-¯Ãoªá. NŽhÊ ®¾ªŒ-„¶¾-ªÃ©ð Æ™-®¾-ÅÃy-EÂË ÅÃXä ©äŸ¿Êo OªÃ-©Ç-¤Ä™Õ ™'Ã-§½ÕÅ½Õ ‡{Õ-ͽÖ-®Ï¯Ã ²Ä'¹Õ-ŸÄ-ªŒÕ¿٠Xî¾h-N¿ ÅîœÄp{Õ ÂíªŒ-«-œ¿Õ-ŽÕÊo Xçjʪ, ƪA«Õª'à ŽÖ{Õx ¤ñœË-ÍäCÐ •ÇA ‚£¾ÉªŒ ¦µŒ"Ÿ¿-ŽêÂ!¤ñ™ª©ð <œ¿ „¾ª{ÊÕ ¯Ã¬Áʪ Í䮾ÕhªC. «u«-²Än-'¹-ŽXçÕi «Jl´-™Õx-ŽÕÊo ŸÄªŒÕº Æ™-®¾Å½yª ÆÊo-ŸÄ-Ž™ ¦µŒN-†¾u-ŽÕhê ®¾«ÖCµ ¿œ¿Õ-ÅîªC! ¿ªŒ«Û, «ªŒ-Ÿ¿™Õ ¿®Ï'à NªŒÕ-ͽÕ-¿Ù-„¾œËР骪œ¿Õ «âœ¿Õ-²ÄªŒÕx NAhÊ „¾ªšÇ ÍäAÂË ÆªŸ¿-¿٪œÄ Ž՜Ë-*-å„-{Õd-¿Ù-¤ò-ªáÊ Ÿ¿Õ®ÏnA XçáÊošË ÈK-„¶þ©ð éªjŽ-ÊoÊÕ Â¿ÙŸä™Õ Íä®ÏªC. ƒªÍ½Õ-NÕªÍ½Õ Xçªáu «Õªœ¿-©Ç©ðx Â~Ã«Õ „¾J-®Ïn-ŽՙÕРŽ™ Åÿ{Õd å„šËd ¿ڜ¿-'¹-šËdÊ å„{Õd-ÿ-œ¿ÕMo, N²Äh-ªŒª'à ªÃXÃ-LqÊ C'¹Õ-ÿ-œ¿ÕMo ¿ÿ-Rª-Íêá. ¿ªŒ«Û "¤ÄªÅéðx «áÊÕ„¾Û ƒ*aÊ Æ„¾ÛpLo DªŒ`-ÂÃ-L¿ ªŒÕºÇ-™Õ'à «ÖJa, ÂíŽh'à ‚Jn¿ ÅîœÄp{Õ ÆªCªÍä "„¾"Â˧½Õ «ÕªŸ¿-'¹-«Õ-ʪ©ð …ªŸ¿E ‚«ÕŸµ¿u «áÈu-«Õª"A ªî¬Á§äÕu Xäò-§½ÖªŒÕ. -E-Êo-šËÂË EÊo êª-"Ÿ¿ª -Ÿ¿-§½Õ-Ž-™-*-Ê ªŒÖ.361Âî-{x „¾ª-{-Ê-†¾d „¾-J£¾ÉªŒª-©ð ¦ÇCµ-ŽÕ-™Â¿Ù -Ÿ¿êˆ-C ‡ªÅî, -Ÿ¿-@ǪŒÕ-™Õ -¦óêˆ-C -‡ª-Åî -‡-«-J验տ? ‚ªÃs´-{ª'à ™Â~Ãu™Õ Eêªl-Pª-ͽ-œ¿ª-Åî¯ä ®¾J-Âß¿Õ, D˜ãjÊ ÂêÃu-ͽ-ªŒºÇ èŽ-„¾-œÄL. „¾ªŒ-„¾A, NŽh-¯Ã™Õ, ‡ªŒÕ-«Û™Õ, T{Õd-¦Ç{Õ, «Ö骈šü «®¾A... ƒ©Ç éªjÅê-'Ã-EÂË Æ«-®¾-ªŒ-XçÕi-Ê-«Fo ®¾«Õ-¿Ú-ªŒa-œ¿-«Õª˜äÐ ÆŸäŸî XÃ@ÁxÊÕ …Ÿ¿l´-J-®¾Õh-Êo{Õx Âß¿Õ. Ÿ¿ÕÂˈ Ÿ¿ÕEo éªÂ¿ˆ™ ¿†¾dªÅî ¿ªŒ¥-¿-©ð¿ª „¾ª{™Õ „¾ªœËª-ÍäC ®Ôy§½Õ-²ù-¦µÇ-'ÃuEo ÂêÂË~ª* «Ö"ŽXäÕ Âß¿Õ. „¾ª{-¤ñ-©Ç™Õ ®¾ÕêÂ~-"Åéãj ®¾«Õ-CµÂ¿ C'¹Õ-ÿ-œ¿Õ™Õ ŠÊ-'¹ÖœË, ®¾ªŒ-„¶¾ªÃÐ TªÃ-ÂÌ-™ÊÕ "„¾¦µŒÕŽyª ®¾«Õ-ªŒnª'à E§½Õª-"Aª-ͽ-'¹-L-TÅä... §½Ö«Åý Ÿä¬Ç-Eê ‡ªÅî XäÕ™Õ. Ÿµ¿ªŒ-™Â¿Ù éªÂ¿ˆ™Õ Xçá™-«-¿٪œÄ, ‚£¾ÉªŒ ¦µŒ"Ÿ¿-Ž¿٠ŽÖ{Õx „¾œ¿-¿٪œÄ ÂÃͽÕ-Âî-XÃ-LqÊ éªjŽÕ-™-ÂË-„¾Ûpœ¿ÕÐ Æ«Õt-¦ðÅä ÆœËN, ÂíÊ-¦ðÅä ÂíJN! Æ{Õ …Žp-Ah-ŸÄ-ªŒÕ-™Õ'Ã, ƒ{Õ NE-§çÖ-'¹-ŸÄ-ªŒÕ-™Õ'à Í窄¾-Ÿçÿs, '-Ÿçÿs Ž„Ïpª-ͽÕ-Âî-©ä¿ ®¾Å½-«Õ-Ž-«Õ§äÕu ÆÊo-ŸÄ-Ž™ Ÿ¿§½Õ-F§½Õ Ÿ¿ÕªŒ-«®¾nÐ "„¾¦µŒÕ-ÅÃy™ NŸµÄ-Ê-„¾ªŒ ŸöªŒs-©Çu-EÂË E™Õ-«Û-{Ÿ¿lª. \šË-êÂœ¿Õ éªjÅê-'¹-NÕ©Ç *AÂˤò-«œ¿ª Ÿµ¿ªÃ-®¾ª-Â~î-¦µÇ-Eê "„¾ÿ™ ‚èuª!

***************************************

EENADU

 EDITORIAL

®¾ª-ͽ-™-ʪ -ÊÕª-* ®¾ª„¶¾ÕªŒ¥-º -ŸÄÂÃ...

2009-©ð ªÃ-†¾Z ªÃ-èÂÌ-§½Õª

Æ Eo ®¾ª«-Žq-ªÃ-™Â¿Ù …Êo˜äx 2009ÂÌ 365ªîV©ä. ÂÃF \@Á} ŽªŒ-ÿœË '¹ÕªŒÕhª-œË-¤ò§äÕ „¾J-ºÇ-«Ö-™Â¿Ù -ƒ-C ²ÄÂÌ~--¦µŒÖ-Žª'à -E-L-*-¤ò-Åîª-C. «áÈuª'à ªÃ†¾Z ªÃèÂ̧½Õ ªŒª'¹ª ¨ \-œÄC å„Ÿ¿l ¿ٟ¿Õ-„¾Û-Êê '¹Õéªjª-C. ªÃè-Â̧½Õ ®¾Õ®Ïn-ªŒ-Ž¿٠«ÖªŒÕ-æ„-ªŒÕ'à ¦µÇNªÍä ‚ª"Ÿµ¿-"„¾-Ÿä-¬ü©ð ªÃè-ÂÌ-§½Õ ÆE-Pa-A ªÃèu-XäÕ-™Õ-ÅîªC. ¨ \-œÄ-C©ð ŠÂ¿šÇ 骪œÄ ‡¯îo ®¾ª„¶¾Õ-{-Ê™Õ, Ÿ¿ÕªŒ`-{-Ê™Õ. \"„Ï-©ü©ð èJ-TÊ ²ÄŸµÄ-ªŒº ‡Eo¿©ðx Âê"é'®þ ¤ÄKdE Nè-§½Õ-B-ªÃ-™Â¿Ù ÍäJaÊ Xçj.‡-®þ.-ªÃ-è-¬ì-È-ªŒ-骜Ëf, å£ÇL-ÂÃ-„¾dªý "„¾«Ö-Ÿ¿ª©ð AJ-T-ªÃE ©ðÂÃ-™Â¿Ù XçR}-¤ò-§½ÖªŒÕ. ‚ Ž-ªŒ-XÃŽ ªÃ†¾Zª©ð Íî{Õ-Íä-®¾Õ-¿٪-{ÕÊo „¾J-ºÇ-«Ö™Õ ÆÊÖ£¾Çuª. Xçj.‡®þ XêŒ-®¾Õ--œË'à ‚§½ÕÊ Â¿Ù«Ö-ªŒÕœ¿Õ è'¹-¯ît-£¾Ç-Ê-éª-œËfE ®Ô‡ªÊÕ Í䧽Ö-™¯ä ŠAhœË «*a¯Ã ®ÔE-§½Õªý ¯äŽ ÂíºË-•äšË ªî¬Á§½Õu¿٠ÆCµ-³Äeʪ ¦ÇŸµ¿u-Ž™Õ Æ„¾p-Tª-*ªC. Æ„¾p-šË-ÊÕª* ‚§½Õ-Ê¿٠‡Ÿ¿Õ-ªŒ-«Û-ŽÕÊo ®¾XÃ@Áß} ÆFo ƒFo ÂëÛ. ¯ç™-ªî-V-™-¤Ä{Õ è'¹¯þ «ªŒ_ªÅî ¤Ä{Õx, «Õªî ¯ç™-ªî-V™Õ «ªŒ-Ÿ¿-™Åî ƒÿsª-Ÿ¿Õ™Õ, ‚å„j ªÃ†¾Z N¦µŒ-èÊ Æª¬ÁªÅî Æ™x-¿-©ðx™ª. ƒ{Õ«ªšË „¾J-®Ïn-Žթðx ªÃ†¾Z ¦µŒN-†¾u-Åý ªŒÖ„¾Û-êª-È™Õ ‡©Ç …ªšÇ-§½Õ-¯äC Í焾p-©äE „¾J-®ÏnA ¯ç™-ÂíªC.
-Æ-ÊÖ£¾Çu „¾-J-º-«Ö-™Õ

2009 ‚ªŒª-¦µŒª-©ð¯ä ®¾ªÍ½-¯Ã-™Â¿Ù XäC-éÂjª-C. ƪŽ-¿Ù-«áªŸ¿Õ Æ宪Hx ‡Eo-¿©ðx ¤òšÌ-Íä-®ÏÊ Â¿Ú{-«á™Õ ¨²ÄJ ÅêŒÕ-«Ö-ªŒ-§½Öuªá. Åç™Õ-'¹Õ-Ÿä¬Áª, Å癪-'ú ªÃ†¾Z ®¾NÕA, XëÕ-„¾-Â~Ã™Õ Â¿™®Ï, «Õ£¾É-¿Ú-{-NÕ'à \ªŒpœË ¤òšÌ-Íä-¬Çªá. Âê"é'®þ ¤ÄKdE ‹œËª-ͽ-œ¿-«Õ¯ä \éÂj¿ ™Â¿~uª ‚ „¾Â~Ã-™-ÊÕ ŠÂ¿ˆ-ÅÃ-šË-å„jÂË Åç*aªC. ‡Eo-¿©ðx Nè-§½ÕXäÕ „¾ªŒ-«Ö-«-Cµ'à ªÃè-Â̧½Õ ¤ÄKd™Õ ƲÄ-ŸµÄ-ªŒº £¾ÉOÕ™Õ '¹Õ„Ïpª-Íêá. Å癪-'Ã-º©ð «Õ£¾É-¿Ú-{NÕ XçÕ•Ç-JšÌ ²Än¯Ã™Õ Ÿ¿Âˈª-ͽÕ-Âî-'¹LT¯Ã ÆCµ-ÂÃ-ªÃEo ƪŸ¿Õ-Âî-©ä¿ ¤òªáªC. ŸÄŸÄ„¾Û 30\@Áx ŽªŒ-XÃŽ «áÂîˆ-º„¾Û ¤òšÌ èJ-T¯Ã *ªŒª-°N "„¾•Ç-ªÃèuª ¤ÄKd å„Ÿ¿l'à "„¾¦µÇ--«ª ͽք¾-©ä-¿-¤ò-ªáªC. Âî²Äh, ®Ô«Õ©ðx «Ö"Žª Í焾Ûp-Âî-Ÿ¿'¹_ ‹šËª'þ ¬ÇÅÃEo ÊXçÖŸ¿Õ Í䮾Õ-Âî-'¹-L-TªC. ÆA Ž¿و« XçÕ•Ç-J-šÌÅî ªÃè-¬ì-È-ªŒ-骜Ëf ¯äŽ%-Žyª©ð Âê"é'®þ "„¾¦µŒÕŽyª \ªŒp-œËªC. Âê"é'®þ ÊÕª* «ªŒÕ-®¾'à 骪œî-²ÄJ «áÈu-«Õª-"A'à ¦ÇŸµ¿u-Ž™Õ Í䄾šËd Xçj.‡®þ ͽJ"Ž ®¾%-†Ïdª-ÍêŒÕ. ‡Â¿Ùˆ« ÂÙª «áÈu-«Õª-"A'à „¾E-Íä-®ÏÊ Í½ª"Ÿ¿-¦ÇÿÕ JÂÃ-ªŒÕfÊÕ ‚§½ÕÊ ÆCµ-'¹-NÕ-²Äh-ªŒ¯ä ¦µÇNª-ÍêŒÕ. ÂÃF, NCµÂË ÿ©ãj-¤ò-§½ÖªŒÕ. ÿœçbšü ®¾«Ö-Xä-¬Ç™Õ «áT-®ÏÊ «ÕªŒÕ-®¾šË ªî•ä ªŒÍ½a-ÿªœ¿ ÂêŒu-"¿-«Ö-EÂË Xç@ÁßÅ½Ö Ê™x-«Õ™ Æœ¿-«Û©ðx å£ÇL-ÂÃ-„¾dªý ¿ÚLÊ "„¾«Ö-Ÿ¿ª©ð «ÕªŒ-ºËª-ÍêŒÕ. -‚-§½Õ-Ê «áÈu-«Õª-"A'à …ªœË, ÆÂÃ-™-«Õ-ªŒ-ºÇ-EÂË '¹Õ-JÂÃ-«-œ¿ª ªÃ³ÄZEo ¬ð¿-®¾-«á-"Ÿ¿ª©ð «áª*ªC. ‚§½ÕÊ £¾Çª¸Ã-Êt-ªŒ-ºª ªÃ-†¾Z Âê"é'®þ ¤ÄKdE ƒÿsª-Ÿ¿Õ©ðx „¾œä-®ÏªC. 1999ÊÕª* ¤ÄKd©ð ÆFo Åïçj «u«-£¾ÉªÃ™Õ ÊœË-„ÏÊ ‚§½ÕÊ «ÕªŒ-ºªÅî ªÃ--†¾Z Âê"é'-®þ©ð ¯Ã§½Õ-¿Žy ©äNÕ -\ªŒp-œËª-C. -Xçj.-‡®þ. ªÃ-èÂÌ-§½Õ XêŒ-®¾Õ--œË'à è'¹-¯ît-£¾Ç-Ê-éª-œËfE ®Ô‡ªÊÕ Í䧽Ö-™E ‡XçÕt-©äu™Õ å„Ÿ¿l-§çÕŽÕhÊ "„¾§½Õ-Aoª-ÍêŒÕ. XêŒ-®¾Å½y ªÃè-ÂÌ-§½Ö-™ÊÕ Š„¾Ûp-Âí-¯äC ©äŸ¿E, ƪŸ¿Õ¯Ã ÆÊÕ-¦µŒ«ª ©äE è'¹-¯þÊÕ ®Ô‡ª Íäæ®C ©äŸ¿E -Æ-Cµ-³Äe-ʪ ÅäLa-Íç-„ÏpªC. ‚ ®¾-«Õ-§½Õª©ð è'¹¯þ «ªŒ_ª ÂêŒu-¿-©Ç-¤Ä™Õ ÆCµ-³Äe-¯Ã-EÂË ‚"'¹£¾Çª Åç„Ïpª-Íêá. „¶¾L-Žª'à è'¹-¯þ¿٠²òE-§½Ö-'ê-Dµ -Ÿ¿ªŒz-ʪ ™Gµª-ͽ-œ¿XäÕ '¹'¹-Ê--XçÕiª-C. «áÈu-«Õª"A „¾Ÿ¿N N†¾-§½Õª©ð ‡«-éªEo Íç„Ïp¯Ã Ž«Õ-¿ª{Ö ‹ N-ŸµÄʪ …ªŸ¿E ÆCµ-³Äeʪ -EªŒÖ„Ϫ-ͽÕ¿٪-C. -è'¹-¯þ¿٠„Ô®Ô®Ô ÆŸµ¿u-¿~-„¾-Ÿ¿N, ©äŸ¿ª˜ä êª"Ÿ¿-«Õª"A „¾Ÿ¿N Ÿ¿Â¿Ùˆ-Žժ-Ÿ¿E ‚§½ÕÊ «K_-§½á™Õ -‚-Pª-*-¯ÃÐ ÆD ²ÄŸµ¿u-„¾-œ¿-©äŸ¿Õ. *«-JÂË \ „¾-Ÿ¿O ©ä¿٪œÄ-¯ä ¤ÄKd©ð è'¹¯þ ®¾ªŒÕlÂí-Ê¿Ž„¾pœ¿ª©äŸ¿Õ.

ÆÊÖ£¾Çu „¾J-®Ïn-Žթðx ®Ô‡ª ƪáÊ ªî¬Á§½Õu¿٠¯Ã™Õ'¹Õ ¯ç™©ðx "„¾¬Çª-Žª'à ­„ÏJ „Ô™Õa-¿ٯä -Æ-«ÂÃ-¬Á-XäÕ -©ä¿-¤òªáª-Ÿ¿ª-˜ä ÆA-¬Á-§çÖ-ÂËh-Âß¿Õ. ‚§½ÕÊ „Ôª¸Œª ‡Âˈ-Ê-„¾p-šË-ÊÕª* ¯ç™-ªî-V™ ¤Ä{Õ è'¹¯þ «ªŒ_ªÅî *ÂÃ-Â¿Ù™Õ Å½„¾p-©äŸ¿Õ. «Õª"ŽÕ-™-ÊÕª* ‚§½Õ-Ê-¿٠-ƪ-CÊ ®¾£¾Ç-Âꌪ ƪŽª-Ž-«Ö"Žª. Âíª-Ÿ¿ªŒÕ «Õª"A-«-ªŒ_ª-©ð¯ä …ª{Ö, è'¹-¯þÊÕ ®Ô‡ª Íä²Äh-«ÕE "„¾Â¿-{-L-«yœ¿ª ŸÄyªÃ ªî¬Á§½Õu-ÊÕ -ƒªŒÕ¿Ù-Ê å„˜äd "„¾§½Õ-ÅÃo™Õ Íä¬ÇªŒÕ. ÆCµ-³Äeʪ «Ö"Žª ÆEo N†¾-§½Ö©ðx ªî¬Á-§½Õu¿٠„¾ÜJh'à ƪœ¿'à EL-*ªC. ‚ Ž-ªŒ-XÃ-A-ÊÕª* «Õª"Žՙ XçjÈ-J©ð ÂíªÅ½ «ÖªŒÕp «*aªC. Xçj.‡®þ ®Ô‡ª'à …ªœ¿'à ®¾*-XÃ-™-§½Õª-©ðE '-œËÑ ¦Çx-¿Ù-ÊÕª* ®¾«Öª-ŽªŒ "„¾¦µŒÕŽyª -Ê-œË„Ï-Ê-{Õx -‚ªî„¾-º-™Õ -‡-Ÿ¿Õªíˆ-Êo "„¾¦µŒÕŽy ®¾™-£¾É-ŸÄªŒÕ êÂO„Ô ªÃ«Õ-ͽª-"Ÿ¿-ªÃ«Û, ÂíŽh "„¾¦µŒÕŽyª «ÍÃa¿ Å½Ê '¹C-Xçj„¾Û ÅíªT- ͽ֜¿-©äŸ¿Õ. ªî¬Á-§½ÕuÅî «Ö"Žª ‚§½ÕÊ ®¾-Žqªÿª-ŸµÄ©ä ÂíÊ-²Ä-T-®¾Õh-¯ÃoªŒÕ. ®Ô‡ª Ƨ½Öu¿ ªî¬Á§½Õu ‡Â¿Ùˆ-«'à ÆCµ-³Äe-ʪ-å„j¯ä ‚ŸµÄ-ªŒ-„¾œË ¤Ä™Ê ²ÄT-®¾Õh¯ÃoªŒÕ. ‹ÿÕ-@Ç-„¾ÛªŒª '¹ÊÕ©ðx Æ"¿«Õ Ž«y-ÂÃ-™å„j NÍÃ-ªŒº, XÃJÂË ÆÊÕ-¿Ú-™ª'à …Êo ÆCµ-ÂÃ-ªŒÕ-™å„j Xä{Õ X䧽՜¿ª «ªšË N†¾-§½Ö©ðx ‚§½ÕÊ ÆCµ-³Äeʪ ‚Ÿä-¬Ç™ "„¾ÂÃ-ªŒXäÕ Êœ¿Õ-ͽÕ-¿Ù-¯ÃoªŒÕ. ÆŸä ®¾«Õ-§½Õª©ð ÅÃÊÕ Í䧽Ö-™-ÊÕ-¿Ù-ÊoN Â¿ÚœÄ ÆCµ-³Äeʪ 'ÇÅÃ-©ð¯ä -Xäæ®-®¾Õh-¯ÃoªŒÕ. ŽÊ-¿ª{Ö ¤ÄKd©ð \¯Ãœ¿Ö «ªÃ_Eo -\ªŒpªŒ-ͽÕÂî-E ªî¬Á§½Õu, ®Ô‡ª'Ã ÆŸä ŸµîªŒ-ºË Æ«-™ª-G®¾Õh-¯ÃoªŒÕ. ŽÊ-¿ÙÊo ®¾ÕDªŒ` ÆÊÕ-¦µŒ«ª -OÕ-Ÿ¿, ÆCµÂêŒ §½Õª"Åê-'¹ª-å„jÊ ‚ŸµÄ-ªŒ-„¾œä ‚§½ÕÊ Â̙¿ EªŒg-§½Ö™Õ B®¾Õ-¿٪-{Õ-¯ÃoªŒÕ. DªÅî ªÃè-ÂÌ-§½Õª'à Ž«ÕÊÕ å„Ÿ¿l'à ¦µÇ'¹-²Äy-«á-™ÊÕ Í䧽Õ-œ¿ª-©ä-Ÿ¿¯ä Æ®¾ª-Ž%„Ïh ®¾y„¾-ÂÌ~-§½á©ðx-¯ä Âíª-Ÿ¿-JÂË -…ª-C.
‡Eo-¿™ ªŒº-'í-º-Ÿµ¿y-ÊÕ-™Åî Xç៿-©ãjÊ 2009, -*-«ªîx ªÃ³ÄZEo ªŒº-"êÂ~-ÅÃEo Íä®ÏªC. «ªŒÕ®¾'à 骪œ¿Õ Æ宪Hx ‡Eo-¿©ðx ÂÌ™-Âê-¬Áª'à «ÖJÊ "„¾Åäu¿ Å癪-'ú ªÃ†¾Zª \ªÃp{Õ -ƪ-¬Áª ƒ„¾Ûpœ¿Õ 骪œ¿Õ "¤ÄªÅéðx B"« …"C-¿h-Ž-™Â¿Ù ŸÄJ-B-®ÏªC. ‚ª"Ÿµ¿-"„¾-Ÿä¬ü ªÃ†¾Zª \ªŒpœ¿f Ê«ª-ÿªŒÕ ¯ç™-©ð¯ä ªÃ†¾Z N¦µŒ-èÊ èJT BªÃ-™ª{Ö ê®Ô-‚ªý Í䄾šËdÊ ‚«Õ-ªŒº D¿~ Â̙¿ EªŒg-§½Ö-™Â¿Ù ŸÄJ-B-®ÏªC. ê®Ô-‚ªý ͽͽÕaœî.. Å癪-'ú «Í½Õaœî, •ãj"Ž-§½Ö"Ž ©äŸ¿ª˜ä ê®Ô-‚ªý ¬Á«-§½Ö"Ž ƪ{Ö ‚§½ÕÊ ªŒª'¹ª-©ðÂË CT-Ê-„¾Ûpœ¿Õ ¨ ²Än-ªá©ð „¾J-ºÇ-«Ö-™Õª-šÇ-§½ÕE ÿ£¾Ý¬Ç ‡«ªŒÖ ­£ÏǪ* …ªœ¿ªŒÕ. ŽÊ¿٠ªÃè-ÂÌ-§½Õª'à èÊt-E-*aÊ ®ÏCl-æ„-{©ð D¿~¿٠-C'Ã-™-E ¦µÇNª-*Ê ê®Ô-‚-ªýÊÕ Â¿Kª-Ê-'¹-ªý©ð Æéª-®¾Õd-Íä®Ï È«ÕtªÂ¿Ù ŽªŒ-Lª-Íÿ ªÃ†¾ZXÃu„¾hª'à ‚ªŸî-@ÁÊ Xç៿--©ãjª-C. Æ¿ˆœ¿ ê®Ô-‚ªý D¿~ÊÕ ¤òM-®¾Õ™Õ ¦µŒ'¹oª -Íä-¬ÇªŒ-Êo- XêŒh …Ÿ¿u-«ÖEo …Xçy-ŽÕhÊ ©ä„ϪC. EXþÕq¿٠ŽªŒ-Lª-*¯Ã ê®Ô-‚ªý D¿~ ÂíÊ-²Ä-Tª-ͽ-œ¿ªÅî ¤ÄKd-™-¿-B-Žª'à …Ÿ¿u-«Ö-EÂË «ÕŸ¿lÅ½Õ ™Gµª-*ªC. ê®Ô-‚ªý ‚ªî-'¹u-„¾-J-®ÏnA ¦Ç'à ÂÌ~ºË-®¾ÕhÊo ŽªŒÕºª©ð êª"Ÿ¿"„¾¦µŒÕŽyª ÆEo ¤ÄKd™ ÆGµ-"¤Ä--§½Ö-™-ÊÕ Åç™Õ®¾Õ¿ÙE Â̙¿ "„¾Â¿-{Ê Í䧽՜¿ª å„Ÿ¿l «Õ™Õ„¾Û. Å癪-'ú \ªÃp{Õ "„¾"Â˧½Õ "¤ÄªŒª-Gµ-®¾Õh-Êo{Õx êª"Ÿ¿-«Õª"A *Ÿ¿ª-ÿªŒª "„¾Â¿-šËª-ͽ-œ¿ªÅî -N-¦µŒ-è-Ê 'ǧ½Õ-«Õ¯ä ¦µÇ«Ê ªÃ†¾Zª©ð ¯ç™-ÂíªC. ÂíCl-'¹ª-{-©ðx¯ä ÆÊÖ-£¾Çu-K-A©ð Âî²Äh,- ªÃ-§½Õ-™-®Ô-«Õ©ðx ®¾XçÕi-ÂÃuª"Ÿµ¿ …Ÿ¿u«Õª …Xçy-ŽÕhÊ ©ä*ªC. Å癪-'ú \ªÃp{Õ¿٠®¾ª-ÿª-Cµª-*-Ê -BªÃt-¯Ã-Eo -Æ宪-Hx-©ð "„¾Xä-¬Á-å„-œËÅä «ÕŸ¿l-ŽÕ-E-²Äh-«ÕÊo Åç™Õ-'¹Õ-Ÿä¬Áª, "„¾•Ç-ªÃ-èuª-Åî-¤Ä{Õ êª"Ÿ¿ª-©ð,- ªÃ-†¾Zª©ð "„¾¦µŒÕ-ÅÃyEo Êœ¿Õ-„¾Û-ŽÕÊo Âê"é'®þ å®j-Žª -ŸÄª-Åî "¤ÄªÅÙXÃK'à <L-¤ò-§½Öªá. ÆŸä ®¾«Õ-§½Õª©ð Æ宪Hx ®¾«Ö-Xä-¬Ç™Õ 誌Õ-'¹Õ-Žժ-œ¿--{ªÅî ‡XçÕt-©äu-™ªÅà ¤ÄKd-™-¿-B-Žª'à ªÃ°-¯Ã-«Ö-©ä-È™Õ ®Ôp¿-ªý¿٠®¾«Õ-Jpª-ÍêŒÕ. Å癪-'ú …Ÿ¿u-«Ö-EÂË …²Ät-E§½Ö N¬Áy-N-ŸÄu-™§½Õª XäC¿ ƪá-ʘäx, ®Ô-«Öª-"Ÿµ¿-©ð-ÊÖ N¬Áy-N-ŸÄu-™-§½Ö-©ä êª-"ŸÄ-™Õ'à ‚ªŸî-@Á-Ê™Õ …Ÿµ¿%-Ž-«Õ-§½Öuªá. «áÈuª'à XçÊÕ-¿-ÿœ¿f "¤ÄªÅ½-XçÕiÊ Æʪ-Ž-„¾Û-ªŒª©ð ‚ªŸî-@Á-Ê™ ²Änªá ‡Â¿Ùˆ-«'à ¿E-„Ϫ-*ªC. „¾™Õ "¤ÄªÅéðx NŸµ¿y-ª®¾ª- Íî{Õ-Íä-®¾Õ-¿٪C. Ž«ÕC 50\@Á} …Ÿ¿u-«Õ-«ÕE, ®¾XçÕi-ÂÃuª"Ÿµ¿ å„{Õd-ÿ-œË-ŸÄ-ªŒÕ™ -‚ª-Ÿî-@Á-Ê -Æ-E Å癪-'úXß¿Õ™Õ XÃCª-ÍêŒÕ. ™'¹-œ¿-¤ÄšË ªÃè-'î-¤Ä©ü ®¾£¾É „¾™Õ-«ÛªŒÕ ¯äŽ™Õ ‚«Õ-ªŒ-º-D-¿~™Õ Íä¬ÇªŒÕ. ê®Ô-‚ªý D¿~ ÿÖ{-¿-«ÕE EªŒÖ-„Ϫ-ͽ-œÄ-Eê ÅÃÊÕ *«ªîx D¿~ -Íä-¬Ç-Ê-E -Íç-ÿÕ-Å½Ö ¯Ã{-ÂÌ-§½Õª'à -D¿~ «áTª-ÍêŒÕ -™'¹-œ¿-¤Ä-šË. *Ÿ¿ª-ÿªŒª 骪œî "„¾Â¿-{-Ê©ð Å癪-'ú ƪ¬Áªå„j ƪŸ¿JÅî ͽJa-²Äh-«ÕE Í焾p-œ¿ªÅî Å癪-'úXß¿Õ©ðx ÆÊÕ-«Öʪ ÿ§½Õ-™Õ-Ÿä-JªC. ƪŸ¿-JÅî «ÖšÇx-œ¿-{ª ƪ˜ä, -Åç-™ª'Ã-º -ƪ-¬Ç-Eo -Æ-{éÂÂˈª-ͽ-œ¿-«Õ-¯ä-C XÃJ ÆÊÕ-«Öʪ. ƒ„¾p-šË-éÂj-Åä -N-¦µŒ-è-Ê ÆT-¤ò-ªáªC ÂÃÿšËd, ŽªŒ-XÃŽ ͽ֮¾Õ-Âî-«-ͽÕa-ʯä ÆGµ-"¤Ä-§½ÕªÅî Âî²Äh,- ®Ô«Õ ‡XçÕt-©äu™Õ ªÃ°-¯Ã-«Ö™Õ XçÊ-Âˈ-B-®¾Õ-Âî-«œ¿ª Xç៿--©ãjª-C. -‚å„j Å癪-'Ã-º©ð «Õªî-²ÄJ …Ÿ¿u-«Õ-•Çy™ ‡'¹-®ÏªC. ªÃ°-¯Ã-«Ö™ ®ÔÊÕ „¾ÛÊ-ªÃ-«%-Ž--XçÕiª-C. ŠÂ¿-²ÄJ ®¾p†¾dXçÕiÊ "„¾Â¿-{Ê Íä¬Ç¿ XçÊÂˈ XçRÅä ƒÂ¿ ‡„¾p-šËÂÌ Å癪-'ú ªÃŸ¿¯ä ¦µÇ«Ê ¯äŽ©ðx ¯ç™-ÂíªC. ŸÄªÅî, ‡ªÅ½-éÂj¯Ã ®ÏŸ¿lª ÂÃXÃ-™¯ä EªŒg-§½ÕªÅî Xç៿-©ãjÊ ‚ªŸî-@Á-Ê™Õ £ÏǪ²Ä-Žt¿ ªŒÖ„¾Û ŸÄ™Õ-®¾Õh-¯Ãoªá.
-*¿و-«á-œË -Næ„p-Ÿç-©Ç?

1969©ð "„¾Åäu¿ Å癪-'ú …Ÿ¿u«Õª, 1972©ð •ãj ‚ª"ŸµÄ …Ÿ¿u«Õª 誌'Ã_ ƒ„¾Ûpœ¿Õ \¿-ÂÃ-™ª©ð 骪œ¿Õ "¤ÄªÅéðx ‚ªŸî-@Á-Ê-¿ªŒ XÃÅÃ-«-ªŒºª ¯ç™-Âí-Êœ¿ª êª"Ÿ¿"„¾¦µŒÕ-ÅÃy-EÂË Å½™-¯í-„Ïp-'à «ÖJªC. «áªŸ¿Õ-ÊÕ-ªáu,- Xç-Ê¿ 'íªáu ÆÊo ͽªŸÄÊ -Ž-§½Öéªjª-C „¾-J®Ïn-A. ‡{Õ-Xçá-T_¯Ã ŠÂ¿ "¤ÄªÅ½ª©ð ¦µÇK'à ʆ¾d-¤ò-ÅÃ--«Õ-E Âê"é'®þ -Æ-Cµ-³Äe-¯Ã--E-ÂË -ƪŒn-XçÕiª-C. ƒŸä ®¾«Õ-§½Õª©ð £ÏǪ²Ä-§½áŽ XÃÅÃ-«-ªŒºª ÂíÊ-²Ä-TÅä ªÃ†¾Z-„¾A ¤Ä™Ê NCµ-²Äh-ªŒ¯ä "„¾Íꌪ ²Ä'¹Õ-ÅîªC. ÂÃ-F, ƒ„¾pšË«ªŒÂ¿Ú êª"ŸÄ-EÂË Æ{Õ-«ªšË ‚©ð-Í½Ê …Êo{Õx ¿E-„Ϫ-ͽ-œ¿ª-©äŸ¿Õ. ªÃ†¾Z-„¾A ¤Ä™Ê -N-Cµª-ͽ-œ¿-«Õª-˜ä, ªÃ-³ZÄ-Eo -¤Ä--Lª-ͽ-œ¿ª-©ð -Ž-«Õ -¤Ä-Kd -N„¶¾-™-XçÕiª-Ÿ¿-E Âê-"é'®þ -Š„¾ÛpÂí-Êo-˜äx! -ƪ-Ÿ¿Õ¿٠²òE§½Ö ÅäL'Ã_ ƪU-¿-JªÍ½ªŒÕ. Å癪-'úXß¿Õ™Õ ÂÕ-ŽÕ-Êo{Õx ÂíªÅ½ ®¾p†¾dŽ -ƒ-«y-œ¿ª-Åî-¤Ä-{Õ, ²ñªÅ½-¤Ä-Kd©ð ®¾ªÂ~î-¦µÇEo EXÃ-JªÍäª-Ÿ¿Õ¿٠-‚ -¤Ä-Kd -"„¾-§½Õ-Aoª-Íä -Æ-«ÂÃ-¬Áª -…ª-C. 2009 «áTª-„¾Û©ð Íî{Õ-Íä-®¾Õ-¿٪-{ÕÊo ¨ „¾-J-ºÇ-«Ö™Õ 2010-©ð ªÃ†¾Z ªÃè-Â̧½Õ „¾{ª©ð -\-§äÕ «ÖªŒÕp-™Â¿Ù ŸÄJ -B²Äh-§çÖ -Xä-* -ͽÖ-ŸÄlª!

Ð -‚ªý.N-è-§½Õ-¯ÃªÃ-§½Õ-ºªÃ-«Û

***************************************

EENADU

 EDITORIAL

„¶¾Õ-Ê -ͽ-J-"ŽÕ-™Õ

Âê "é'®þ ¤ÄKd ÊÖ{ ƒªŒXçj ¯Ã™Õ-ê'@Áßx ŸÄšË ÊÖ{ ƒªŒXçj ƪáŸî \{ Æœ¿Õ-T-œËªC. ¨ ÍÃJ-"Ž¿ ¯ä„¾-Ÿ±¿uª©ð Âê"é'®þ \œÄC ¤ñœ¿-«Û¯Ã „¾ªœ¿-'¹™Ö „¾¦Çs™Ö Í䮾Õhª-Ÿ¿{. Íä§ç៿Öl«ÕK, EÅîu-Žq-XÃ™Õ èªŒ-¤Ä-LqÊ ®¾«Õ§½Õª Âß¿Ö... ¯äÊÖ Âê"é'-®þ-å„jÊ ‹ «Õª* XÃu®¾-ªÃ-•ÇEo NªŒ-*ª* ²ÄyŽª"Žu ¦µÇªŒ-ÅÃ-EÂË '¯äÊÕ-å®jŽª...Ñ ÆÊÕ¿٪ŸÄ«Õ-ÊÕ-¿Ù-¯ÃoÊÕ.
¨ ÊÖ{ ƒªŒXçj ƪáŸî «®¾ªÅïà Âê"é'®þ ¤Ä™¯ä ÂíÊ-²Ä'¹ÕŽժœ¿{ª N*"Žª. ¨ ¬ÁߦµŒ-®¾ª-Ÿ¿-ªŒs´ª©ð ÆCµÂ¿ Ÿµ¿ªŒ™Õ, ÆN-F-A-«Õ§½Õ ªÃè-Â̧½Ö™Õ, …"'¹-Xß¿ª, Æ®ÏnªŒÅ½, '휿-«™Ö Æ™xªŒÕx, éªjŽ-Êo™ ‚Žt-£¾ÇŽu™Õ, Íä¯äŽ Ž«át@Áx «ÕªŒ-ºÇ™Ö '¹ÕªŒÕh-ªÃ-¿٪œÄ ͽ֜Ä-™E å„jXÃ-œËÂË Xçá¿و-¿Ù-¯ÃoÊÕ ‡„¾Ûpœ¿Ö \œ¿Õ-愯à ÆÊÕ-¿٪{Ö. ÆD-ÂÃ-¿٪œÄ ÂíŽh ®¾ª«-ŽqªŒª ªÃ¦ð-ÅîªC. ‡Eo ¿³Äd-™Õ¯Ão '¹Õªœç-E-ÿsªŒªÅî ®¾ªÅî-†¾ª'à …ªœÄL.

Âê"é'®þ '¹ÕJª* ªÃŸÄl-«ÕE ÂêᎪ OÕŸ¿ ¿™ª å„šÇd-¯î-©äŸî ÿ§½Õ{ Ž™Õ„¾Û ͽ„¾Ûpœ¿Õ... 'ƒŸäª"šÇ ¯Ã§½Õ¯Ã, ‚C-©ð¯ä £¾Çª®¾-¤ÄŸ¿ÕÑ ÆE N®¾Õ-¿وE Ž™Õ„¾Û B¬Ç. ‡Ÿ¿Õ-ªŒÕ'à ‹ Åç©Çx-§½ÕÊ, «ÕJªÅ½ Åç™xE '¹ÕÿÕªŒÕ OÕ²Ä-™Åî... ‡Â¿ˆœî ͽ֮Ï-Ê{Öd …ªC, ‡„¾Ûpœ¿Ö ͽ֮Ï-Ê{Öd ©äŸ¿Õ. ¯Ã N®¾Õ-'¹ÕF Âî¤ÄFo "„¾Ÿ¿-Jz®¾Öh ‡«ªŒÕ OÕªŒÕ ÆE ÆœË'Ã! ƒªÅ½ ªÃ"Åà ªÃ«{ª ÆÊo-{Õd'Ã.

'ÊÊÕo £¾ÞuXþÕ ÆªšÇªŒÕ. 1885©ð Âê"é'®þ ¤ÄKdE ²Än„Ϫ-*ªC ¯ä¯ä...Ñ Æ¯Ão-œÄ-§½ÕÊ E¬Áa-™ª'Ã.
'‹£¾Çô, OÕªÃ! ‡Â¿ˆœî ¤ÄŽ ¤¶ñšð©ðx ͽ֮ÏÊ '¹ÕªŒÕh... ‡„¾Ûpœî ¤ò§½Ö-ªŒÕ'Ã, ƒ{Õ XäªÍä-¬Ç-ꪪšË?Ñ ÆE ÆœË'Ã.
'ƒC'î, ÊÕ«Ûy Âê"é'®þ ¤ÄKd '¹ÕJª* XÃu®¾-XäÕŸî 陿 ¦ðŽÕ-¯Ão-«-{'Ã... ŸÄ¯îx ¯Ã'¹Õ-Jª* ªÃ§ç៿Õl!Ñ Æ¯Ão-œÄ-§½ÕÊ.
'OÕ '¹ÕJª* ªÃ§½Õ-¿٪œÄ Âê"é'®þå„j XÃu®¾ª \ª ªÃæ®C ¯Ã „ϪœÄ-¿ڜ¿Õ?Ñ'«Ÿ¿l-¯Ão¯Ã... NÊ-¿٪œÄ ªÃ¬ÇXî ¿ÿ-œÄlªý!Ñ Æª{Ö E"†¾ˆ-NÕª-Íä-¬Çœ¿Õ £¾ÞuXþÕ.

Æ«ÛÊÖ, ¨§½Õ-Ê¿٠«ÕÊ Åç™Õ-é'©Ç ÅçL-®Ïª-Ÿ¿¦Çs ÆÊÕ-¿ÙE N®¾Õh-¤ò§½Ö. ¤ò¯äxÐ £¾ÞuXþÕ '¹ÕJª* ªÃ§½Õ-¿٪˜ä ƒ£¾Ç Âê"é'æ® ©äŸÄ, ŸÄE ͽJ-"Ž©ð £¾ÞuXþÕ ¤Ä"Ž \¤Ä-šËC? ¤ÄKd ²Än„Ϫ*ʪŽ-«Ö-"ÅÃÊ ‚§½ÕÊ •ÇUªŒÕ ƪá-¤ò-ŽժŸÄ \ªšË, ÆE £¾ÞuXþÕ '¹ÕJª* Eèª-'Ã¯ä ªÃ§½Õ-¿Ú-œ¿-Ÿ¿-ÊÕ-¿ٯÃo. '¹Õª"œÄªá ©ä¿-¤òÅä å„Rx ‚'¹ÕŽժŸÄ?
‚§½ÕEo ²Ä'¹-ʪ„Ï Å½™Õ-æ„-§½Õ-¦ðÅä ÆF-G-宪{Õ "„¾Å½u¿~ª. 'ƒC'î ¦ÇÿÖ, ¯Ã „¾J-ͽ§½Õª Æ¿ˆ-êªx-Ÿ¿-ÊÕ-¿٪šÇ, Âê"é'-®þå„j XÃu®¾ª ªÃ§½Ö-™-ÊÕ-¿Ù-Êo-XÃ-œËÂË ¯äÊÕ ÅçL-§½Õ-¿-¤òÊÕÐ Âê"é'®þ XÃJÂË ÅçL-§½Õ-¿ٯÃo. Ÿ¿§½Õ-Íä®Ï ¯Ã '¹ÕJª* \OÕ ªÃ§ç៿Õl. ƒC ¯Ã NÊo„¾ª. å„Ÿ¿l-ŸÄEo... «ÕEo-²Äh-«E Ž™Õ²ÄhÑ ÆE «Õªî «Ö{ «ÖšÇx-œ¿-¿٪œÄ ‚NœÄ E"†¾ˆ-NÕª-*ªC.
®¾êª©ä... \ª ¤òªáªC. ORx-Ÿ¿lªŒÖ å„Ÿ¿l'à '¹ÕªŒÕhÊo «ÕÊÕ-†¾×™Õ Âß¿Õ. Æ®¾™Õ ƒ„¾pšË Âê"é'®þ æ£Ç«Ö-æ£Ç-OÕ-™ê '¹ÕªŒÕh-¯Ãoªî ©äŸî, 'êDµ° '¹ÕJªÍä ÅçL-§½Õ-¿٪œÄ ¤òÅîª-ŸÄ§çÕ ÆÊÕ-¿ٯÃo. Æ¿ˆœËÊÕª* XçÊ¿و AªŒ-¿ˆ-«áªŸä ¦Ç™-'¹ª-'Ã-Ÿµ¿ªŒ A™Âú, ©Ç©Ç ™è-„¾-A-ªÃ§ýÕ, G„Ï-¯þ-ͽª-"Ÿ¿-¤Ä©ü "A«â-ªŒÕh©Çx ‡Ÿ¿Õ{ ÊժͽÕ-¯ÃoªŒÕ. ‹£¾Çô ©Ç©ü, ¦Ç©ü, ¤Ä©ü ƪ˜ä O@ìx-¿ŸÄ. '®¾yªÃèuª ¯Ã èÊt£¾ÇÂ¿ÙˆÑ ÆE '¹Jbª-*Ê DµªŒÕœ¿Õ ¯Ã ¿@Áx-«áªŸ¿Õ "„¾Å½u¿~ª Â뜿ª-Åî ¯Ã èÊt ŽJª-*-ʘäd ÆÊÕ-¿ٯÃo. XÃ@Áßx «á'¹Õ_ªŒÖ \¿ ¿ªª¸ŒªÅî 'ƒC'î, Âê"é'®þ '¹ÕJª* \Ÿçj¯Ã ªÃæ®h ªÃ®¾ÕÂî. ƪÅä-ÂÃE «Ö 愪ŒÕx ŸÄ¯îx ƒJ-Â˪-ÍÃXî ­ªŒÕÂîª. «Ö ¤òªÃ{ „¾šË«Õ ‡©Çª-šËŸî Åç™Õ-®¾Õ'Ã...Ñ Æ¯ÃoªŒÕ. XÃ@Áx©Ç ÍçÿÕ-Ž֪-œ¿-'ïä XÃ@Áx XçÊ¿ ÊÕª* ®¾Õ¦µÇ-†þ-ͽª-"Ÿ¿-¦ð®þ (ÍäA©ð *Êo-¤ÄšË ŽդÄÂÌ …ªC) 'Æ©Çê' ¯Ã 愪ŒÕ Â¿ÚœÄ ªÃ§ç៿ÕlÑ Æ¯Ãoœ¿Õ.
‚å„j 'êDµ°, 'ǯþ ÆÿÕl©ü '¹¤¶Ä-ªý-'ǯþ, «Õ÷©Ç¯Ã ‚•ÇŸþ, ®¾ªî->-F-¯Ã§½áœ¿Õ, ªÃ•Ç°, XçÖB-©Ç©ü ¯ç"£¾Þ, ¿®¾Öh-J¦Ç, ¯ç"£¾Þ, „¾˜ä©ü, "„¾ÂìÁª „¾ªÅ½Õ™Õ, ¯ÃšË N„¾x-«-ÂêŒÕ™Õ, ¿«Û™Õ, ªŒÍ½-ªáŽ™Õ, ¿@Ç-ÂÃ-ªŒÕ™Ö «ªŸ¿-©Ç-C'à ƒªšðxÂË ÅÕ-¿Ù-«-ÍÃaªŒÕ.
'êDµ° "„¾¬Çª-Žª'à ‚ªŒª-Gµª-ÍêŒÕ. 'ƒC'î ¯Ã§½Õ¯Ã, Âê"é'-®þå„j XÃu®¾ª ªÃæ® ®¾ªŒy-£¾Ç-¿و™Ö F¿Ù-¯Ãoªá. ‚ £¾Ç¿و™Õ F¿٠…ªœ¿-šÇ-EÂË XäÕª ®¾ªŒyŸÄ ¤òªÃœ¿Åê. ŸÄ¯äo XÃÂú-²Äy-Žª"Žuª ƪšÇªŒÕ. ÂÃF, ¯Ã§½Õ¯Ã... «Ö ®¾«Õt-A-©ä-¿٪œÄ «Ö 愪ŒÕx ªÃ§½Õ{ª Ž'¹Ÿ¿Õ. ÆC «Ö¿ÙÊo æ®yͽa´. XäÕª \¯Ãœ¿Ö «Ö æ®yÍÃa´ ²ÄyŽª"ÅÃuLo ‡Ÿ¿Õ-šË-XÃœ¿Õ ¬Ç®Ï-²Äh-ʪ˜ä ®¾«Õt-Aª-ͽ-©äŸ¿Õ. æ®yͽa´-Âª «Ö©ð ÍéÇ-«ÕªC "¤ÄºÇ™Õ „¾ºª'à 儚ÇdªŒÕ. ƒ„¾Ûpœ¿Õ ƒÂ¿ˆ-œËÂË ªÃ©ä-Ÿ¿ÕÂÃFÐ ¦µŒ'¹-Åý-®Ïª'þ, ®¾Õ'ü-ŸäXþ™ '¹ÕJª* F¿٠ÅçL-§½Õ-EC Âß¿Õ. ¿ÊÕ¿ ¯Ã§½Õ¯Ã... Âê"é'®þ '¹ÕJª* XÃu®¾ª ªÃ®¾ÕÂî. «Ÿ¿l-Ê-ÊÕÂÃF, ŸÄ¯îx «Ö ¦ðšË-XÃJ æ„éªxª-Ÿ¿Õ¿٠ªÃ²Äh«Û Í焾ÛpÑ Æª{Ö «áTª-ÍÃ-ªÃ-§½ÕÊ.

ƪÅà ͽ„¾p{Õx ͽJ* ''êDµ° >ªŸÄ-¦ÇŸþÑ, '«Õ£¾É-ÅÃt-'êDµ >ªŸÄ-¦ÇŸþÑ, 'ƒªÂËy-©Ç¦ü >ªŸÄ-¦ÇŸþÑ, 'O Xêšü ®¾ª„¾ÜªŒg ®¾yªÃ•üÑ Æª{Ö XçRx-¤ò-§½ÖªŒÕ. *ªŒÕ-Ê«Ûy *'¹Õ-Jª-*Ê XçÖ«áÅî 'êDµ° Â¿ÚœÄ ÆªÅ½ªÃl´Ê-«Õ-§½ÖuªŒÕ. N®¾t§½Õª Í窟¿{ª ¯Ã «ªÅ½-ªáªC. O@ÁxªÅà ªÃ«{ª \ª{E... ƒ„¾Ûpœ¿Ö ²ÄyŽª"Žuª Âª E¯Ã-ŸÄ-L-®¾Õh-¯Ão-ꪪšË, OªŒ-ÊÕ-¿ÙÊo ²ÄyŽª"Žuª ƒªÂà ªÃ©äŸÄ? «ÕJ£¾Ç Âê"é'-®þå„j ƒªêª ªÃ§½ÖL ÆE ¯äÊÕ Å½™- ÿ-Ÿ¿l™ÕÂí{Õd-¿٪-{Õª-œ¿'ÃÐ ¤òM®¾Õ å®jªŒÊÕx, ¤òM®¾Õ •ÇT-©Ç™Õ, °„¾Û™Õ «Ö ÂÙ-FE «áªÍç-ÅÃhªá.

>ªŸÄ-¦ÇŸþ >ªŸÄ-¦ÇŸþ, Âê"é'®þ >ªŸÄ-¦ÇŸþ, ²òE§½Ö >ªŸÄ¦ÇŸ¿Õ™ ÊÕª* Xç៿-©ãšËd «Ö '¹Mx Mœ¿ªý ŸÄÂà >ªŸÄ-¦Ç-Ÿþ©ðx NÕR-ŽXçÕi ¤ò§½ÖªŒÕ. ÿª'Ã-ªŒ„¾Û {Õª'¹ªÃ™Õ, XçÕ@ðx å„jœË-'í-™Õ®¾Õ™Õ, ®Ï™Õˆ ÿ{d™Õ, •äU-§½Õ-«Ö-ʪ'à „¾®Ï-œË-Âê-ŽÕ-™Åî XçL-T-¤òÅ½Ö "„¾„¾ª-ͽ-®¾ª-„¾Ÿ¿ ²ÄªÅ½ª ƒÂ¿ˆœä …Êo{Õd ÆE-„ϪÍä «ªŸ¿-©ÇC ÿœÄ-ÿœÄ, ͵îšÇ XçÖšÇ ¯Ã§½Õ-¿Ù-™ªÅà «*a OÕŸ¿„¾œË¤ò-§½ÖªŒÕ.

'Âê"é'-®þå„j XÃu®¾ª ªÃ®¾Õh-¯Ão-«{. «Ö '¹ÕJª* ªÃ§½Õ-¿-¤ò-§½ÖXî... «Ö 愪ŒÕ ©äŸî... „Ôx•ü ƯÃo, «Ö 愪ŒÕ «Íäa{Õd ͽ֜¿Õ, ¯Ã 愪ŒÕ Ž„¾p-¿٪œÄ ªÃXÃL... XäÕª ®¾yŽª"Ž ¤òªÃ-šÇ™Õ Íä¬Çª. æ„Ÿ¿-J-ÂÃEo ªŒÖ„¾Û-«Ö-„¾Û-ŽկÃoª, "„¾•Ç-æ®Xä «Ö Ÿµäu§½Õª, «Ö愪ŒÕ ªÃXÃ-LqªŸä. Âê"é'®þ ͽJ-"Ž©ð «Õ«ÕtLo …{ª-Â˪-ÍÃ-LqªŸä! Ÿä¬ÇEo ¿L„Ï …ªÍ½Õ-ÅîªC Âê"é'®þ ŠÂ¿ˆ˜ä, Âê"é'®þ ŠÂ¿ «Õ£¾É N„¾x«ª, «Ö«â-™Õ-'Ã¯ä Ÿä¬Áª ÆGµ-«%-Cl´Åî „¾J-œµ¿-N-™Õx-ÅîªCÑРƪ{Ö XÃ@Áxª-Ÿ¿ªŒÖ ŠÂ¿Ùˆ-«Õt-œË'à ¯Ãå„j ¦ãC-Jª„¾Û™Õ, ÆC-Jª„¾Û™Õ, ÿA-«Ö-™œÄ™Õ, XäœË-Âî™Ö... ²Ä«Õ-ŸÄÊ ¦µäŸ¿ Ÿ¿ªœ¿ ͽŽÕJyŸµî¤Ä-§½Ö™Õ... "„¾§çÖ-Tª-ÍêŒÕ.
Âê"é'-®þå„j XÃu®¾ª ªÃ殟Ä?

Ð *ÂËŽ

***************************************

EENADU

 EDITORIAL

¿%³Äg-ªŒpºª
¤Äª œ¿-«Û™Õ WŸ¿ª©ð ‹œË-¤ò-ªá-ʪ-Ÿ¿Õ¿Ù, Š„¾pªŸ¿ª "„¾Âꌪ ƪŒ-ºu-X Í䧽Õ-«-™®Ï «*aªC. "Ÿö„¾C, „¾ªÍ½-¤Äª-œ¿-«Û™Õ ƪŒ-ºÇu-™Â¿Ù ÿ§½Õ-™Õ-ŸäJ Xç@ÇxªŒÕ. ƪŒ-ºÇu--©ðx Ưä-¿-«ÕªC «áÊÕ™Õ, XÃJ P†¾×u™Õ ¤Äªœ¿-«Û-™ÊÕ Ÿ¿Jzª-ͽÕ-Âí-¯äª-Ÿ¿Õ¿٠«®¾Öh Xç@ÁßÅ½Ö …ªœä-XêŒÕ. XÃJE ‚Ÿ¿-Jª* ‚AŸ±¿uª ƒ«y-œÄ-EÂË ¤Äªœ¿-«Û™ Ÿ¿'¹_ªŒ \OÕ …ªœäN Âß¿ÕÐ Ÿ¿Õª„¾™Õ, „¾-@Áßx -Ž„¾p.
®¾ÖªŒu-¦µŒ-'¹-XÃ-ÊÕœ¿Õ ŠÂ¿-ªîV "„¾Å½u-¿~XçÕi "Ÿö„¾-CÂË ŠÂ¿ ¤Ä"Ž ƒÍÃaœ¿Õ. -Æ-C ªîV¿٠ŠÂ¿ˆ-²ÄJ ‡ªÅ½-«Õª-C-éÂj¯Ã, ‡ªÅçj¯Ã ‚£¾ÉªŒ „¾ŸÄ-ªÃn™Õ Ž§½Ö-ªŒÕ-Íä®Ï ƪC-®¾ÕhªC. XÚËÅî †¾"œ¿-²ò-æ„Ž ¦µðè-¯Ã™Õ å„{d-«Í½Õa. ŸÄ-Eo 'Æ¿~-§½Õ-¤Ä"Å½Ñ ÆªšÇªŒÕ. Æ¿~§½Õª ƪ˜ä ÂÌ~ºËª-ͽ-EC ÆE ƪŒnª. Æ¿~§½Õª'à ƪ˜ä ÂÌ~ºËª-ͽ-¿٪œÄ ‚£¾ÉªŒª ƪCª-ÍäC.
ŠÂ¿-ªîV Ÿ¿ÕªÃy®¾ «Õ£¾É-«áE Ÿ¿Õªîu-Ÿµ¿-ÊÕœ¿Õ „¾ª„¾'Ã Å½Ê P†¾×u™Åî ‚A-Ÿ±Äu-EÂË «ÍÃaœ¿Õ. -Æ„¾p-šËê ‚ ªîV ¦µðè-¯Ã™Õ ƪá-¤òªá Æ¿~-§½Õ-¤Ä"Ž ¬Áß"¦µŒª-Íä®Ï, ŸÄÍä-®ÏªC "Ÿö„¾C. ¿%†¾g-„¾-ªŒ-«ÖŽt-ÊÕ X䜿Õ-¿٪C. 'ÊÕ«Ûy Ž„¾p XäªŒÕ C¿و ©äŸ¿Õ... ¨ ‚„¾-Ÿ¿©ð ÊÊÕo ÂäÄ-œ¿Õ!Ñ Æª{Ö Dʪ'à "¤ÄJnª-*ªC. 'ÊÕ«Ûy ÂäÄ-œ¿-¿-¤òÅä, Ÿ¿ÕªÃy-®¾Õ-™-XÃJ ¬Ç¤Ä-EÂË '¹Õ-JÂÿ Ž„¾pŸ¿ÕÑ Æª{Ö „¾J-„¾J NŸµÄ-™ X䜿Õ-¿٪C "Ÿö„¾-C.

‚XçÕ -Xç᪌ -‚-™Â˪-* ‚„¾-ŸÄsª-Ÿµ¿-«Ûœ¿Õ «ÍÃaœ¿Õ. 'ÂíªÍç-XçÕi¯Ã \OÕ NÕ'¹-™-©äŸÄÑ ÆE "„¾Poª-ÍÃœ¿Õ. '\D Æ¿~§½Õ¤Ä"Ž Åç*a ͽÖå„{ÕdÑ Æ¯Ãoœ¿Õ. ƪŸ¿Õ©ð Æœ¿Õ-'¹ÕÊ ŠÂ¿ ÆÊoª XçÕŽÕ¿٠¿-E„Ϫ-*ª-C. -ŸÄ-Eo B®Ï A¯ä-¬Çœ¿Õ ¿%†¾×gœ¿Õ. Æ„¾Ûpœ¿Õ ¤Äªœ¿-«Û-™ÊÕ „ÏL*, ÊD²Äo¯Ã-EÂË XçR}Ê Ÿ¿ÕªÃy-®¾Õ™ XÃJE, XÃJ P†¾u-ÿ%ª-ŸÄEo ¦µðè-¯Ã-™Â¿Ù ªŒ«ÕtE Í焾p-«ÕE Hµ«á-ºËo „¾ª-¤Äœ¿Õ. Æ„¾p-šËê XÃ@Áß} ¿œ¿Õ-„¾Û Eªœ¿Õ'à ¦µðè-ʪ Íä®Ï-Ê{Õx ‚„¾-²ò-¤Ä™Õ „¾œ¿Õ-ŽÕ-¯ÃoªŒÕ. XÃ@Áx «Ö¯ÃÊo XÃ@Áßx XçRx-¤ò-§½ÖªŒÕ. ¿%†¾g-„¾-ªŒ-«Ö-ŽÕtE ®¾£¾É-§½Ö-EÂË "Ÿö„¾C ÍÃ©Ç ®¾ªÅî-†Ïª-*ªC.

¡Â¿%†¾g EªÃuº „¶¾Õ{dª©ð, 'ƒšËd wÅçj©ð¿u ®¾ªÅ½Jp ‡ªŸ¿Õ-'¹-™œ¿Õ?Ñ ÆE ƪŒÕb-ÊÕœ¿Õ Ÿµ¿ªŒt-ªÃ-VÅî ƪšÇœ¿Õ. «á©ðx-ÂÃ-™Â¿Ú «Õ%³ÄdÊo ¦µðèʪ å„šËdÊ ¡Â¿%†¾g „¾ªŒ-«Ö-Žt¿Ù, Ÿ¿ÕªÃy-®¾Õ-E-Åî-®¾£¾É „¾C-Xä-™-«Õª-CÂË ¦µðèʪ å„{dœ¿ª ŠÂ¿ ©ãÂÈ? ƪŸ¿Õê ¦µðè-¯Ã-EÂË «áªŸ¿Õ '¿%³Äg-ªŒpºªÑ ÆE «Õʪ ƪ˜äÐ ‡„¾Ûpœ¿Ö «ÕÊ¿٠AªœËÂË ©ð{Õª-œ¿-Ÿ¿ª-šÇªŒÕ.
Ð G.ªÃ«Õ-™ÂË~t

***************************************

******************************************************************************************

ANDHRAPRABHA

EDITORIAL

ఆలోచనాత్మకం ఆయన ప్రసంగం

ప్రాంతీయవాదాలు పెనుసవాల్‌గా తయారయ్యాయన్న ప్రధాని మన్మోహన్‌ సింగ్‌ వ్యాఖ్యలో తప్పు పట్టవలసింది ఏమీ లేదు. ఈ వాదాల వల్ల ఉత్పన్నమయ్యే సమస్యలను పరిష్కరించవలసిన బాధ్యత దేశాధినేతదే కనుక ఆయన ఆ మాటలు అనడంలో ఏమాత్రం అసహజం, అనౌచిత్యం లేదు. తెలంగాణా ప్రత్యేక రాష్ట్రాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకునే ఆయన ఈ వ్యాఖ్య చేసి ఉన్నా అదీ తప్పు కాదు. ప్రాంతీయ అసమానతల వల్లే విభజన వాదాలు ముందుకు వస్తున్నాయని దేశ ప్రజలందరిలోనూ ఉన్న అభిప్రాయాన్నే దేశాధినేతగా ఆయన బహిరంగంగా వెల్లడించారు. తెలంగాణా సమస్యకు సైతం మూలం ఆ ప్రాంతం అభివృద్ధికి నోచుకోకపోవడమేనని అంతా అనుకుంటున్నదే కదా! ప్రాంతీయ అసమానతలను సరిదిద్దుకుంటే విభజనను నివారించవచ్చునన్న అభిప్రాయం చాలా మందిలో ఉంది. భావోద్వేగాలు పెరిగి ఆవేశకావేశాలు పెల్లుబికిన ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో ఆ సత్యాన్ని అంగీకరించేందుకు ఎవరైనా సంశయించినా, వెనుకబాటుతనం నుంచే ప్రాంతీయ ఉద్యమాలు పుట్టుకొచ్చిన సంగతి జగద్విదితం. అన్ని రాష్ట్రాల్లోనూ ఉన్న ఉమ్మడి సమస్య కనుక, దీనిని పరిష్కరించే బాధ్యతను కేంద్రం స్వీకరించినప్పుడు ప్రజాజీవనాన్ని స్తంభింపజేసేందుకు పదే పదే బంద్‌లకు పిలుపు ఇవ్వడం ఎంత వరకు సబబో నిర్వాహకులు ఆలోచించవలసిన అతి ముఖ్యమైన విషయం.

ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం తెలంగాణాలోనూ, సమైక్యాంధ్ర కోసం రాయలసీమ, కోస్తా జిల్లాల్లోనూ గడచిన నెల రోజులుగా సాగుతున్న ఆందోళనల కారణంగా పాలనా యంత్రాంగం పూర్తిగా స్తంభించింది. అంతా సవ్యంగా ఉన్నప్పుడే చాలీచాలని జీతాలతో మధ్యతరగతివారూ, పూట బత్తెం, పుల్ల వెలుగుగా జీవనం సాగించే కార్మిక, శ్రామిక వర్గాలు ఎన్ని కష్టనష్టాలకు లోనవుతున్నదీ మనమంతా చూస్తూనే ఉన్నాం. అసలే అధిక ధరలతో బతుకులు ఛిద్రమవుతున్న తరుణంలో పనులు కోల్పోవడం వల్ల శ్రామిక వర్గాలు ఎలాంటి దుర్భర జీవనాన్ని గడపవలసి వస్తుందో ఊహించడం పెద్ద కష్టమేమీ కాదు. ఐదున్నర దశాబ్దాలుగా నలుగుతున్న తెలంగాణా సమస్యపై ఆ ప్రాంతానికి చెందిన ఎంపీలూ, ఎమ్మెల్యేలూ, కేంద్ర, రాష్ట్ర మంత్రులు తాజాగా కేంద్రానికి తమ అభిప్రాయాలను వెల్లడించిన తరువాత కేంద్రం సానుకూల దృష్టితో స్పందించి ఏకాభిప్రాయ సాధన ద్వారా ఈ సమస్యను పరిష్కరిస్తామని గట్టి హామీ ఇచ్చిన తరువాత గడువు నిర్ధారించాలని పీక మీద కత్తి పెట్టినట్టు డిమాండ్‌ చేయడం ఎంతమాత్రం సమంజసం కాదు. మన మాదిరిగానే ప్రత్యేక రాష్ట్రాలను కోరే ఇతర ప్రాంతీయుల డిమాండ్లను కూడా పరిశీలించి అందరికీ న్యాయం చేయవలసిన బాధ్యత కేంద్రం మీద ఉంది కనుక, కేంద్రం చేసే ప్రకటనలు అన్నీ ఆచితూచి అడుగు వేసిన రీతిలో ఉంటాయి. అలా ఉండాలి కూడా. ఈ వాస్తవాన్ని గుర్తించినప్పుడు ప్రధాని వ్యాఖ్యలో ఎవరికీ తప్పు తోచదు. తెలంగాణాపై కేంద్రం సానుకూల దృష్టితో ఉంది కనుకే వివిధ ప్రత్యామ్నాయాలను పరిశీలిస్తోంది. అన్ని ప్రాంతాల ప్రజల భావోద్వేగాలను గౌరవించి, వారి సమస్యలను పరిష్కరించేందుకు ఎన్ని సార్లు అయినా చర్చించేందుకు కేంద్రం సిద్ధమేనని కూడా ప్రధాని హామీ ఇచ్చారు. ఎంతటి క్లిష్టమైన సమస్యనైనా అరమరికలు లేని చర్చలద్వారా పరిష్కరించవచ్చునని ప్రధాని పదే పదే స్పష్టం చేస్తున్న విషయాన్ని గమనిస్తే అది ఒక్క తెలంగాణా సమస్యకే కాక, అన్ని సమస్యలకూ వర్తిస్తుంది. కాశ్మీర్‌లో, ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో వేర్పాటువాదులతో, నక్సలైట్లతో చర్చలకూ వర్తిస్తుంది. అయితే, మనమంతా ఒక రాజ్యాంగానికి కట్టుబడి ఉన్నాం కనుక, రాజ్యాంగ పరిధిలోనే ఎవరితోనైనా చర్చిస్తామని ప్రధాని స్పష్టం చేస్తున్నదానిలో తప్పు పట్టడానికి ఏమీ కనిపించడం లేదు. నక్సలైట్ల విషయమే తీసుకుంటే, గతంలో నాలుగు రాష్ట్రాలకే పరిమితమైన ఈ సమస్య ఇప్పుడు పది రాష్ట్రాల వరకూ విస్తరించింది. ఈ సమస్యను ఇంత వరకూ రాష్ట్రాలకే విడిచిపెడుతూ వస్తున్న కేంద్రం ఇప్పుడు ఆయుధాలు వీడి వస్తే నక్సల్స్‌తో తామే చర్చలు జరుపుతామని అంటోంది. సర్వసత్తాక ప్రతిపత్తి కలిగిన ప్రజాస్వామ్య రిపబ్లిక్‌లో ఆయుధాలను వీడబోమని భీష్మించడం ఎంత వరకు సబబో మావోయిస్టు నాయకులే చెప్పాలి. ప్రజా ఉద్యమాలకు తాము మద్దతు ఇస్తామని ప్రకటిస్తున్న నక్సల్స్‌ విభజనోద్యమాలకే మద్దతు ఇస్తున్నారు తప్ప సమైక్య ఉద్యమాలకూ, ఇతర ప్రజా ఉద్యమాలకూ మద్దతు ఇచ్చిన దాఖలాలు లేవు.

ప్రపంచాన్ని కుగ్రామంగా మార్చి వేసిన ఇంటర్నెట్‌ సౌకర్యాలు నగరాలు, పట్టణ స్థాయిల నుంచి గ్రామాలకు విస్తరిస్తున్న ఆధునిక యుగంలో పరిపాలనా సౌలభ్యం కోసం చిన్న రాష్ట్రాలు కావాలనే వాదనతో విభేదించేవారు ఎంతో మంది ఉన్నారు. ప్రత్యేక రాష్ట్రం కావాలన్న కోర్కె ఎంత పవిత్రమైనదో, భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాలు ఛిద్రం కారాదన్న కోర్కె అంతే పవిత్రమైనదే. మార్క్సిస్టు పార్టీ సీనియర్‌ నాయకుడు, పశ్చిమ బెంగాల్‌ ముఖ్యమంత్రి బుద్ధదేవ్‌ భట్టాచార్జీ గత వారం ప్రధానిని కలిసి భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాలను విచ్ఛిన్నం చేసే నిర్ణయాలేవీ తీసుకోవద్దని కోరారు. భట్టాచార్జీ మాదిరిగా వాదించేవారు ఎంతో మంది ఉన్నారు. కనుక ఇటువంటి సున్నితమైన అంశాలపై కేంద్రంలో ఏ పార్టీ లేదా కూటమి ప్రభుత్వం అధికారంలో ఉన్నా తొందరపడి నిర్ణయం తీసుకోలేదు. తెలంగాణావాదులు సహృదయంతో ఈ సమస్యను అర్థం చేసుకుని ఏకాభిప్రాయం కుదిరే వరకూ ఒత్తిడి పెంచుతూ, తమ ప్రాంతానికి గరిష్ఠ స్థాయిలో కేంద్రం నుంచి నిధులు రాబట్టాలి. తెగేవరకూ లాగడం మంచిది కాదు. మహారాష్ట్ర, కర్నాటక, ఒరిస్సా, ఉత్తర ప్రదేశ్‌లలోని ప్రత్యేక రాష్ట్రవాదులు ప్రస్తుతం చేస్తున్నది అదే. మన వాదాన్ని మనం వినిపించాం, కేంద్రం తన పరిధిలో ఆలోచించి నిర్ణయం తీసుకోవడానికి కొంత గడువు ఇవ్వడం సముచితం. ఘర్షణాత్మక వైఖరి వల్ల ఒరిగేది ఏమీ ఉండదు సరికదా, ప్రజలను ఇబ్బంది పెట్టినట్టవుతుంది. ఈ వాస్తవాన్ని గుర్తించి ఇందుకు అనుగుణంగా ఉద్యమ నాయకులు తగిన నిర్ణయం తీసుకుంటారని ఆశిద్దాం.

***************************************

ANDHRAPRABHA

EDITORIAL

కోటి ఆశలతో కోత్త సంవత్సరంలోకి

ఇంకొన్ని గంటల్లో, 2009 సంవత్సరం ముగుస్తుంది. కనీసం 2010 లో అయినా, ఈ కల్లోలాంధ్ర, ప్రశాంతాంధ్రగా మారుతుందా? ఇక్కడి అన్ని రాజకీయ పార్టీలు, రెండు ముక్కలయినట్లు స్పష్టమవుతుంది. భావైక్యత పూర్తిగా దెబ్బతిని, దాదాపు ఎండమావిగా మారింది. గ్రహబలం అనే దానిని ఎంతమాత్రం నమ్మనివారమైనా, ఈ ఘటనలు చూస్తుంటే, మొత్తానికి మనకు మంచిరోజులు కావని అనిపిస్తుంది. ఈ ఆర్థిక నష్టం, ఎన్ని సంవత్సరాలు కష్టపడితే పూడుతుంది, అసలు పూడుతుందా? ఈ నూతన సంవత్సరారంభంలో, అలా సాగుతున్నాయి ఆలోచనలు. డిసెంబర్‌ 28న మన భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ 125వ సంవత్సరంలో ప్రవేశించింది. కేంద్రంలో కాంగ్రెస్‌, రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వాలు, అందులోనూ సుస్థిర ప్రభుత్వాలుండగా, ఈ ఉత్పాతం సంభవించటం, మన రాజకీయాలు ఎంత డొల్లగా తయారయ్యాయా అనిపిస్తుంది.

కొన్ని బాధాకర విశేషాలు : ఖమ్మంలో తిరిగి పొట్టి శ్రీరాములు విగ్రహం ధ్వంసం, కెసిఆర్‌ ప్రసంగం. అలవోకగా శ్రీనాథుల వారి పద్యాన్ని వినిపించి, వెంటనే 'నాలుక కోసేస్తాం' అనటం మొదలయినవి వింటుంటే, మనమెంత దురదృష్టవంతులమో అనిపిస్తుంది.

'ఇటలీ నుంచి వచ్చి, భారతీయుని పెళ్లాడి, తెలంగాణాపై నిర్ణయాన్ని ఇవ్వగలిగిన ఒక విదేశస్తురాలికి ఉన్న హక్కులు కూడా, తెలంగాణాలో పుట్టినవారికి లేవన్నట్టుగా జరుగుతున్న ప్రయత్నాలకు మరింత ఊతమిచ్చేలా, రాజీనామాలు చేసిన అన్ని పార్టీల నేతలూ ప్రవర్తించవద్దని మనవి...

9న చిదంబరం ప్రకటన వెలువడిన వెంటనే, డిసెంబరు 11వ తేదీనే, తెలంగాణా నిర్ణయం, రాహుల్‌ కోరిక ఉత్తరప్రదేశ్‌ విభజనకు అనుగుణంగా జరిగిందని ఒక ఆంగ్ల దినపత్రిక ప్రకటించింది. ఒక్కటి తథ్యం, డిసెంబరు 9 ప్రకటన వెలువడిన వెంటనే, '10 ప్రత్యేక కోరికలు' బయటికొచ్చాయి. హరితప్రదేశ్‌, బుందేల్‌ఖండ్‌, పూర్వాంచల్‌ (ఉత్తరప్రదేశ్‌ నుంచి) -విదర్భ, మహాకోసల్‌, బోడోలాండ్‌, గూర్ఖాలాండ్‌, మిథెలాంచల్‌, కూర్గు, సౌరాష్ట్ర, భోజ్‌పూర్‌లు. తరువాత ఢిల్లీ, పాండిచేరిలు పూర్తి రాష్ట్రాలుగా.

అలాగే, డిసెంబర్‌ 24వ తేదీ రాత్రి ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయ ప్రాంగణంలో తెలంగాణా వాదులే అయినా నాగం జనార్దనరెడ్డికి చెప్పుల పూజ తప్పలా, మిగతా టిడిపి నాయకులకు అవమానం తప్పలా. అనేకచోట్ల ప్రభుత్వ ఆస్తులకూ, ప్రైవేట్‌ ఆస్తులకూ నష్టం తప్పలా.

పాతకాలపు గాంధేయవాది, 91 సంవత్సరాల ఎం.ఎస్‌.రాజలింగం, గాంధేయ పద్ధతంటే, ఇది కాదే అని బాధపడతారు. కెసిఆర్‌ విద్యార్థులలో, బయటివారు ప్రవేశించి ఈ అరాచకాలు చేస్తున్నారంటారు. ఇలా ఈ అస్తవ్యస్తం ఇంకెన్నాళ్లు సాగాలో అర్థం కావటం లేదు.

ఉన్న మంత్రులే రాజీనామాలు చేస్తుంటే, కొత్తగా ఏ తెలంగాణా ఎంఎల్‌ఎ ఇప్పుడు మంత్రిపదవి స్వీకరించకపోవచ్చు.

కెసిఆర్‌ తాజా గడువు ముగిసింది. బిఎస్‌ఎన్‌ఎల్‌ గోపురాల ధ్వంసం, చైనా గోడ తరహాలో తెలంగాణాకు, ఆంధ్రకు మధ్య గోడల నిర్మాణం, 2 కోట్ల విలువగల నిత్యావసర వస్తువుల ధ్వంసం, మిరపకాయల లారీకి నిప్పు వగైరాలన్నీ 'ఆందోళన' ఫలితాలు. ఇక ముందూ ఉద్యమాన్ని తీవ్రతరం చేయటమంటే అర్థమేమిటో, ఆ నాయకులకే తెలియాలి. సోనియా ఇప్పటికైనా ఈ విషయాలను గురించి ఆలోచిస్తారని ఆశిద్దాం. అలాగే కాంపు కార్యాలయం నుంచి జగన్‌ ఖాళీ చేస్తారనీ ఆశిద్దాం.

అహో! ఆంధ్రభోజా! శ్రీకృష్ణదేవరాయా... క్షమించు, తండ్రీ. నీ పట్టాభిషేకం జరిగి 500 సంవత్సరాలయింది. నీవు లేని తెలుగుభాష, తెలుగుదేశంను ఊహించలేం. అయినా, మేం నీ పేరు తలుచుకోటానికే వీలులేకుండా, ఏవేవో వ్యవహారాల్లో మునిగిపోయాం. కాని తమిళనాడులోని, హోసూరాంధ్రులు, నీ పంచశతాబ్దిని డిసెంబరు 6న జరిపారు. దానినే తల్చుకుని తరిద్దాం. మాజీమంత్రి మండలి బుద్ధప్రసాద్‌ అధ్యక్షత వహిస్తే, పొట్టి శ్రీరాములు విశ్వవిద్యాలయం ఉపాధ్యక్షులు, డా. భూమయ్య ప్రారంభోపన్యాసం చేశారు. శతావధాని గుండూరి దత్తాత్రేయ శర్మ అవధానం చేశారు.

ఈ సంవత్సరంలో, తమిళనాడులోని కాంచీపురంలోని, వరదరాజస్వామి దేవాలయంలో, శ్రీ రాయలవారి చక్కటి విగ్రహాన్ని, తమిళనాడు మాజీ పురావస్తు శాఖ డైరెక్టర్‌ ఆర్‌. నాగస్వామి కనుగొన్నారు. వారీ సందర్భంలో కె.వి. నీలకంఠ శాస్త్రి గారి మహత్తర గ్రంథం 'ది హిస్టరీ ఆఫ్‌ సౌత్‌ ఇండియా: ఫ్రం ప్రీ హిస్టారిక్‌ టైమ్స్‌ టు ది ఫాల్‌ ఆఫ్‌ విజయనగర' గ్రంథాన్ని ఉటంకిస్తూ, ఇలా వ్రాస్తారు దాదాపుగా దక్షిణ భారతాన్నంతా -ఆంధ్రప్రదేశ్‌, కర్ణాటక, తమిళనాడు, కేరళ, ఒరిస్సాల నుండి కొన్ని భాగాలను ఏకం చేసిన అతి విశిష్ట పాలకులు వారు. సంగీతం, నృత్యకళలను పోషించటమే కాకుండా, కాంచీపురం, తిరువణ్ణామలై, చిదంబరం, కాళహస్తి, హంపీలలో ఎత్తైన గోపురాలను నిర్మించారు.

'ఆర్థిక, సాంస్కృతిక, కళా సాహిత్యాభివృద్ధికి ఈ నాలుగు దక్షిణ భారత రాష్ట్రాలలో పాటుపడిన మహానుభావుడు. కాబట్టి వీరంతా వారి పంచ శతజయంతిని తప్పక జరపాలి' అంటారు. తమిళనాడు చూడండి ఎప్పుడో 2010 జూన్‌ 23, 27 లలో ప్రపంచ క్లాసికల్‌ తమిళ మహాసభలు జరుపుకోబోతూ, డిసెంబర్‌ 25నే పెద్ద పెద్ద ప్రకటనలను విడుదల చేసింది. 12 విషయాలపై సమావేశాలుంటాయంటూ, 31 జనవరి, 31 మార్చి లోపుగా తమకు సంక్షిప్త వ్యాసాలు, పూర్తి వ్యాసాలు చేరాలని చెప్పింది. తెలుగుకూ క్లాసికల్‌ భాషగా గుర్తింపు లభించింది, కాని... మనమింతే. వీటన్నింటినీ తలచుకుంటూ, హోసూరు మహాసభలను గుర్తు చేసుకుంటూ తృప్తి పడదాం.

***************************************

ANDHRAPRABHA

EDITORIAL

నీడలు -నిజాలు

 

నిబద్ధతతో తెలంగాణ వాదిగానే ఉన్న ప్రొఫెసర్‌ జయశంకర్‌ వంటి విద్యాధికుల పరంగానే గాక ''వై.ఎస్‌.'' కాలంలో సమైక్యవాదులుగా వ్యవహరించినా, ''నయా తెలంగాణ వాదులు'' వాస్తవాలను పొరపాటుగా అర్థం చేసుకున్నట్లు కనబడుతోంది. విస్తృత చర్చ కోసం, స్థూలంగానైనా చరిత్రపుటలు తీసి నిజాలు చెప్పుకోవలసి ఉంది. ఒకవేళ అంతిమంగా, తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడినా, నేడు తెలుగు ప్రజల మధ్య దురదృష్టకరంగా ఏర్పడిన అపోహలు, శాశ్వత విద్వేష కారణాలు కారాదు గదా!

ప్రత్యేక రాష్ట్రవాదులు పనిగట్టుకొని విస్తృత ప్రచారం చేసి, తెలంగాణ ప్రజల్లో కూడా ''నిజమేనేమో'' అన్న స్థాయిలో కలుగజేసిన కొన్ని అపోహల గురించి చెప్పుకొందాం.

(1) తెలంగాణ నదులైన గోదావరి, కృష్ణ జలాలను అక్రమంగా ''సీమాంధ్ర ప్రజలు'' దొంగిలించుకొని పోతున్నారు. గోదావరి నది, మహారాష్ట్రలోని త్రయంబకం''లో పుట్టి, 770 కిలోమీటర్ల దూరం ప్రవహించి, కోస్తాంధ్రలో ''బంగాళాఖాతం''లో కలుస్తోంది. కృష్ణా, మహాబలేశ్వరంలో ప్రారంభమై, మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాలగుండా ప్రవహించి, మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లా తంగేడు వద్ద, రాష్ట్రంలో ప్రవేశించి ఆ జిల్లాను, కర్నూలు, కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాలను పునీతం చేస్తూ సముద్రంలో కలుస్తుంది. ఎంత అనావృష్టి కాలంలోనైనా పరీవాహక చివరి ప్రాంతాల్ని అంటే, డెల్టాంధ్రకు కొంత ఎక్కువ ప్రయోజనం కల్గించటం, ఎక్కువ ప్రమాణంలో సముద్రంలో తన జలాల్ని సముద్రంలో కలిపేయటం ప్రపంచంలోని ఏ నదైనా, సహజంగా చేసేదే! కాబట్టి ఏ నదైనా మొత్తం పరీవాహక ప్రాంతాలన్నిటికి చెందాలనే చెప్పాలి. తెలంగాణ, దక్కన్‌ పీఠభూమిలోని ఎత్తైన ప్రాంతం. సముద్రమట్టం కన్నా నిజామాబాద్‌ 1296, వరంగల్‌ 991, కరీంనగర్‌ 869 అడుగుల ఎత్తున ఉంటే విజయవాడ 99, రాజమండ్రి 99, విశాఖ 16 అడుగుల ఎత్తున ఉన్నాయి. నీరు పల్లమెరుగును గదా ఎగువ ప్రాంతాల్లో ప్రాజెక్టులు కట్టినా, అవి కొన్ని సమయాల్లో ప్రవాహ ఉధృతాన్ని కొంతవరకు మాత్రమే నిరోధించగలవన్నది నిన్న మొన్న నిండా మునిగిన మహబూబ్‌నగర్‌, కర్నూల్‌ చెప్పటం లేదా? ఏమైనా, ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అందిపుచ్చుకొని, గ్రావిటీ సమస్యలను అధిగమించి ''వై.ఎస్‌.'' తలపెట్టిన ప్రాణహిత, కాంతాలపల్లి, ఇప్పటికే నిర్మాణంలో ఉన్న దేవాదుల వంటి మరికొన్ని ఎత్తిపోతల సాగునీటి పథకాలు పూర్తయ్యాక తెలంగాణ మరింత సస్యశ్యామలం కావటం తథ్యం -కాని డెల్టాంధ్రకు వరదల ముప్పు కొంతమేరకే తగ్గుతుంది. ఆల్మట్టి, కావేరి జలాల్నివ్వటంలో తమిళనాడుని ముప్పుతిప్పలు పెడుతున్న కర్ణాటక వ్యవహారాలు చూసిన సీమాంధ్రులకు, ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర మేర్పడ్డాక, నాగార్జునసాగర్‌ ఆయకట్టు గతేమవుతుందోనన్న భయాందోళనలు సహజంగానే కల్గుతున్నాయి. (2) ''మాజాతి భాష, వేరన్న''ది ప్రత్యేక రాష్ట్ర వాదులు చేస్తున్న మరో వాదన! ఏ దేశంలో, ప్రాంతంలో స్థిరనివాసులుగా ఉన్న వాళ్ళైనా, సృష్ట్యాది నుంచి ఇక్కడే ఉన్న అసలు సిసలైన భూమి పుత్రులు గాదు -సమస్త మానవ చరిత్రే 'వలసోపాఖ్యానం' -ఎక్కడివారైనా ఎప్పుడో ఒకప్పుడు ఇంకో చోటునుండి వచ్చి స్థిరపడ్డవారి వారసులే! ఇక మన విషయానికొస్తే, చరిత్ర ప్రకారం చూసినా, పురాణాల ప్రకారం చూసినా, ఆర్యులు ఉత్తర భారత దేశానికి వలస వచ్చేక, వారిలో కొందరు, అప్పటి వరకు అక్కడున్నవారు, దక్షిణాదికి తరలివచ్చారు. వారిలో కొందరి మొదటి బస నేటి తెలంగాణా -తర్వాత క్రమంగా వారు నదీప్రవాహాల వెంబడి, సీమాంధ్రులకు విస్తరించారు. తెలంగాణలో పుట్టిన తెలుగు భాషను వ్యాపింపజేశారు. అంటే నేడు ''ఆంధ్రోళ్లు''గా నిందింపబడుతున్న వాళ్ళు తెలంగాణ వారి వారసులు! అలాగే, ప్రపంచంలోని ప్రతి భాషకు వేలకొద్ది వైవిధ్య యాసలుంటాయి. యాస ప్రతిపది మైళ్ళకు, కుటుంబ నేపథ్యం, వృత్తి, విద్యాస్థాయిలను బట్టి మారుతుంది. భాషా సూర్యుని శతకోటి కిరణాలు యాసలు!

(3) హైదరాబాద్‌లో కేవలం మూడు శాతం మంది ''ఆంధ్రోళ్లు'' ఉన్నారని కెసిఆర్‌ వ్యాఖ్య. హైదరాబాద్‌ జనాభా దాదాపు కోటికి చేరుకుంది. గ్రేటర్‌గా ఏర్పడ్డాక ఇందులో సీమాంధ్రలో మూలాలున్నవారు కనీసం 35 లక్షలు. ముస్లిం సోదరులు 15 లక్షలు. ఇతర రాష్ట్రాల వారు కనీసం 20 లక్షలున్నారు. ఇతర తెలంగాణా జిల్లాల నుండి వలస వచ్చినవారు మరో 15 లక్షల మంది -అందరిలోనూ తెలంగాణ సెంటిమెంటు కన్నా హైదరాబాదీ సెంటిమెంటే ఎక్కువ వుంటుంది

***************************************

ANDHRAPRABHA

EDITORIAL

కళ్ళు తెరచిన కమలం

భైరెండేళ్ళ నితిన్‌ గడ్గరినీ భారతీయ జనతా పార్టీ జాతీయ అధ్యక్ష పదవిలో కూర్చోపెట్టడంతో పాటు ఆయన పదనిర్దేశాన్ని కూడా ఆదేశిస్తున్న ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ దేశానికి ఒక కొత్తసంకేతాన్ని పంపుతోంది. ప్రస్తుత బిజెపి నేతల ద్వారా తమ రాజకీయ లక్ష్యం నెరవేరే అవకాశాలు లేవని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ ఇప్పటికే ఒక దృఢ నిశ్చయానికొచ్చినట్లు కనబడుతోంది. మిత్రపక్షాల సహకారంతో బిజెపి కొంతకాలం పాటు కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్నా ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ ఆకాంక్షలను నెరవేర్చలేకపోయింది. పార్టీలో వాజ్‌పేయ్‌ మినహా అద్వాని బృందం మొత్తం పార్టీని అధికారరాజకీయాల దిశగానే నడిపించారు. జాతీయస్ధాయిలో కాంగ్రెస్‌కు భిన్నంగా బిజెపిని రూపుదిద్దాలన్న ఆకాంక్షలకు వ్యతిరేకంగా కాంగ్రెస్‌కు దీటుగా బిజెపిని తయారుచేశారు. సైద్ధాంతిక పునాదుల పటిష్టత కన్నా అధికార లక్ష్యసాధనకోసమే తహతహలాడారు. ఇందుకు పార్టీ భారీమూల్యాన్నే చెల్లించుకోవాల్సివచ్చింది. జాతీయ ఎన్నికల్లో వరుసగా రెండోసారి కూడా పార్టీ ఓటర్ల విశ్వాసాన్ని పొందలేకపోయింది. కొన్ని రాష్ట్రాలకే బిజెపి పరిమితమైపోవాల్సి వచ్చింది. పెట్టుబడిదారీ విధానాలకు, అవకాశవాద రాజకీయ ఎత్తుగడలకు పాల్పడ్డ ఫలితాన్ని కర్ణాటక సంక్షోభం రూపంలో పార్టీ ఎదుర్కొంది. దక్షిణాదిన పట్టున్న ఏకైక రాష్ట్రం కర్ణాటకలో ఆ పార్టీ పారిశ్రామిక, ఖనిజ దోపిడీదారుల ఆదేశాలను పాటించాల్సి వచ్చింది.

జాతీయ స్ధాయిలో ఒకప్పుడు కాంగ్రెస్‌ను దీటుగా ఎదుర్కొన్న వామపక్షాలు కాలగమనంలో ప్రాబల్యాన్ని కోల్పోయి ప్రాంతీయ పార్టీలుగా మారిపోయాయి. ఇదేసమయంలో బిజెపి తన ప్రస్ధానాన్ని ప్రారంభించింది. హిందుత్వ... లేదా రామజన్మభూమి..... నినాదం ఏదైనా గానీ ఆ పార్టీ దేశవ్యాప్తంగా కాంగ్రెస్‌ వ్యతిరేకుల, సైద్ధాంతిక నిబద్ధత గల వ్యక్తుల్ని, శక్తుల్ని ఆకర్షించింది. అంచెలంచెలుగా జాతీయ స్ధాయిలో కాంగ్రెస్‌కు ప్రత్యామ్నాయంగా ఎదిగింది. భారత ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్ధకు తిరిగి ఊపిరిపోసింది. సమానబలాలు గల కనీసం రెండు పక్షాలైనా లేకపోతే ప్రజాస్వామ్యం పటిష్టంగా పరిఢవిల్లలేదు. అధికార, ప్రతిపక్షాల బలాలమధ్య వ్యత్యాసం ఎంత తక్కువుగా ఉంటే అధికార పార్టీకి ప్రజల పట్ల బాధ్యతా, జవాబుదారీగుణాలు అంత ఎక్కువగా ఉంటాయి. నిర్ణయాల అమలులో నిబద్ధత ఉంటుంది. ఎదిగినంత వేగంగానే బిజెపి జాతీయస్ధాయిలో తన బలాన్ని కోల్పోయింది. జాతీయస్థాయిలో కాంగ్రెస్‌ మాత్రమే మిగిలింది. ఢిల్లీ నుంచి గల్లీ వరకు, జమ్మూ కాశ్మీర్‌ నుంచి కేరళ వరకు, గుజరాత్‌ నుంచి అస్సాం వరకు ఆ పార్టీ ఏకైక జాతీయ శక్తిగా నిలిచింది. కాంగ్రెస్‌ను పలు రాష్ట్రాలలో ప్రాంతీయ పార్టీలే ధీటుగా ఎదుర్కొంటున్నాయి. ప్రధాన ప్రతిపక్షాలుగా గుర్తింపుపొందుతున్నాయి.

బిజెపి వృద్ధాప్య సమస్యను కూడా ఎదుర్కొంటోంది. అలాగే ద్వితీయ శ్రేణి నాయకత్వ కొరత ఆ పార్టీని పట్టి పీడిస్తోంది. అద్వానీ బృందమన్నా....కోటరీఅన్నా.... ఏదైనాగానీ అరడజనుమంది సీనియర్లే పార్టీ నిర్ణయాలన్నింటినీ ప్రభావితం చేస్తూవచ్చారు. వీరంతా ప్రస్తుతం 70వ వడి దాటిపోయారు. పార్టీలో ఎదిగేందుకు అవకాశాలున్న ద్వితీయ శ్రేణి నాయకత్వాన్ని అణచిఅడుక్కి తొక్కేసారు. ప్రస్తుతం ఆ పార్టీకి వృద్ధులు తప్ప యువనాయకత్వం కరవైంది. మరోవైపు కాంగ్రెస్‌లో యువరక్తం ఉరకలెత్తుతోంది. పార్టీ అజమాయిషీ బాధ్యతను సోనియా చేపట్టారు. మన్మోహన్‌ పాలనా వ్యవహారాలకే పరిమితమయ్యారు. ఇక ప్రధాన ప్రచార కర్తగా యువకుడైన రాహుల్‌గాంధీ వ్యవహరిస్తున్నారు. 2014ఎన్నికల్లో ప్రధాని అభ్యర్ధిగా రాహుల్‌ను ప్రచారం చేసేందుకు కాంగ్రెస్‌ ప్రయత్నిస్తోంది. రాహుల్‌ కూడా తన సరిసమాన వయస్సుగల ఔత్సాహిక రాజకీయబృందాన్ని తయారు చేసుకుంటున్నారు. రాష్ట్రాల వారీగా వీరిని భవిష్యత్తు పాలకులుగా రూపుదిద్దుతున్నారు.

***************************************

ANDHRAPRABHA

EDITORIAL

ఒక్కరి కోసం అందరు కలిసి అందరి కోసం ఒక్కడు నిలిచి

సమిష్టి జీవితం -మానవుడి సహజాతం. అందుకే -ప్రాచీన తత్వవేత్తలు -''మనషి సంఘజీవి'' అని నిర్వహించారు. అయితే, ఈ సమిష్టి లేదా ఉమ్మడి జీవితం -చరిత్రలో చాలా మలుపులే తిరిగింది. కాగా, ఈ సమిష్టి జీవితానికి ప్రధాన ప్రాతిపదిక -అందరి ఐచ్ఛిక అంగీకారం. దానర్థం, ఈ సమిష్టి లేదా ఉమ్మడిలోని వారు అందరూ -స్వచ్ఛందంగా (ఎటువంటి -ప్రత్యక్ష, పరోక్ష వత్తిడులు లేకుండా) దానిలో పాల్గొనగలగడం అనేది -ఉమ్మడి జీవితం తాలూకు నిఖార్సయిన సారం.

కానీ, ఇప్పటిదాకా నడిచిన చరిత్రలో యావత్తూ, సంఘంలోని 'సమిష్టి' జీవితం -కొద్దిపాటి మంది పరిమిత ప్రయోజనాల కోసం -మొత్తం ఇతరులపై రుద్దబడింది. ఉదాహరణకు: బానిసల వ్యవస్థ కాలంలో -అది కేవలం బానిస యజమానులకు మాత్రమే లాభదాయకం. కాగా, ఆ పరిస్థితి -బానిసలు -సమిష్టి జీవితం లేదా శ్రమలో -స్వచ్ఛందంగా పాలుపంచుకోవడానికి -తగినది కాదు. ఏ వ్యక్తీ -చూస్తూ చూస్తూ -ఇతరుల పెత్తనాన్ని, అణచివేతను కోరుకోడు కదా? అలాగే, భూస్వామ్య వ్యవస్థలో -భూమి యజమాని -కౌలుదారు, సంబంధాలు కూడా -అసమానత్వంతో కూడుకున్నవే. ఇక, ఆ వ్యవస్థలోని కుటుంబ సంబంధాలలో కూడా ఈ అసమానతలు ఉన్నాయి.

కుటుంబ పెద్దకు మినహా కుటుంబంలోని మరే ఇతరులకి వ్యక్తిత్వాలు ఏవీ వుండకూడని పరిస్థితి అది. అంటే, ఆ సమిష్టి జీవితం అనేది: అసమాన హక్కులు, వ్యక్తిత్వాలు, అధికారం (పెత్తనం) -లొంగుబాట్లపై ఆధారపడినది.

కాగా, నేడు సమాజంలో -పెట్టుబడిదారీ సంబంధాలు వచ్చాయి. ఈ సంబంధాల ప్రతిబింబం -చిన్న కుటుంబాలు (భూస్వామ్య వ్యవస్థ తాలూకు -ఉమ్మడి కుటుంబాలు పోయి) ఏర్పడడం, వ్యక్తి స్వేచ్ఛ (ఒక వ్యక్తి -ఒక ఓటు, మనుషులంతా సమానమే -అనే రాజకీయ భావజాలంతో) రూపంలో కనపడుతున్నాయి. అయితే, పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థలోని ''విడివ్యక్తి'' ఆవిష్కరణ శ్రుతిమించి రాగానపడింది. అంతిమంగా, నేడు ''ఎవరికి వారే యమునా తీరే'' పరిస్థితి ఏర్పడింది. మనుషుల సహజాత స్థితి అయిన -సమిష్టి అనేదానికి సంపూర్ణంగా -గండిపడింది. ఈ స్థితిని పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ సిద్ధాంతీకురాలు అయిన -అయన్‌ రాండ్‌ వంటి వారు తమ సిద్ధాంతాలతో ప్రోత్సహించారు. అయన్‌ రాండ్‌ దృష్టిలో ఎవరి స్వార్థం వారు చూసుకోవడమే అసలు సిసలైన నీతిసూత్రం. అంటే, రాండ్‌ దృష్టిలో ఈ సూత్రం మాత్రమే -నిఖార్సయిన హేతుబద్ధత. ప్రతిమనిషీ ఈ హేతుబద్ధతకు అనుగుణంగా మసలుకుంటే ఏర్పడేదే నిఖార్సయిన పెట్టుబడిదారీ మార్కెట్‌ సమాజం, అనేది ఆమె వాదన. ఏదేమైతేనేం -ఈ విధంగా పెట్టుబడిదారీ ఉత్పత్తియుగం -'కుత్తుకలు కత్తిరించుకునే అంతులేని పోటీ'ని (ఈీి -ిఐక్షఆి ఈక్ష:ఊిఊిఒక్షక) 'వ్యక్తుల' నడుమ ఆవిష్కరించింది. కాగా, ఏ ఆర్థిక -సామాజిక వ్యవస్థ అయినా -ఎంతోకొంతమేర పరస్పర, సహకారం లేకుండా క్షణం కూడా మనజాలదు. ఉత్పత్తి క్రమంలోనూ, సామాజిక, కుటుంబ జీవితాలలో -ఎంతస్థాయి పోటీ (కెరీర్‌, అహంకారాలు, ఈర్ష్యలు వంటివి) ఏర్పడినా -అంతిమంగా ఎంతోకొంత సహకారం మనుషుల మధ్యన లేనిదే 'ఆర్థిక వ్యవస్థ' 'సమాజం' 'కుటుంబం' అనే మాటలకే అర్థం వుండదు. మరి, అలాంటప్పుడు -ఈ ఒంటరి వ్యక్తులను సృష్టించిన -సమస్త మానవ సంబంధాలను డబ్బు సంబంధాలుగా, మార్చేసిన పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ ఇంతకాలం ఎలా మనగలిగింది. దీనికి రెండు కారణాలు -మొదటిది, ఎంతగా వ్యక్తివాదాన్ని చెప్పినా -పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థపై -సుదీర్ఘకాలం పాటు -దానిముందరి ఆర్థిక వ్యవస్థ లేదా దశ అయిన భూస్వామ్య 'సమిష్టి' సంబంధాల ప్రభావం ఉంది. అంటే, ఈ భూస్వామ్య 'సమిష్టి' (అధికారానికీ, పెత్తనానికి లొంగే సానుకూలత గల) ప్రభావం పూర్తిగా పోనంతకాలం -ఆ ప్రభావాలు -పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక -నిర్మాణాలలో కూడా -'ఉమ్మడి' కృషికి ఉపయోగపడ్డాయి. దానర్థం, తొలి దశలో -పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక నిర్మాణాలు -ఎంతగా ''వ్యక్తి'' సమానత్వం గురించి ఉపన్యాసాలు దంచినా -అంతిమంగా అవి కమాండ్‌ అండ్‌ (కంట్రోల్‌) అనే బ్యూరాక్రటిక్‌ నిర్మాణం పైనే ఆధారపడ్డాయి. పై అధికారులు ఆజ్ఞలు జారీ చేయడం -క్రింది ఉద్యోగులు వాటిని శిరసావహించడం -పెద్ద ఇబ్బందికరం కాకుండానే నడిచిపోయాయి. అయితే పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ ముదిరి పాకాన పడ్డకొద్దీ -దాని సామాజిక, ఆర్థిక, కుటుంబ నిర్మాణాలు అన్నింటిలోనూ ఈ పరిస్థితి మారిపోయింది. రాను, రానూ వ్యక్తివాదం విపరీతంగా పెరిగిపోయింది. ఈ కారణం చేతనే కుటుంబ సంబంధాలలో కూడా విడాకుల వంటివి విపరీతంగా పెరిగిపోయాయి. ఈ విపరీత వ్యక్తివాద బోధకురాలు అయన్‌ రాండ్‌ -జీవితం కూడా పలు ఉపద్రవాలతో సాగినట్లుగా నేడు, వెలుగుచూస్తోన్న నిజాలు -ఈ వ్యక్తివాద వ్యవస్థ ఎంత దివాలాకోరుదో తెలియచేయగలవు.

మరి, ఇక -ఇంతగా 'ఎవరికి వారే యమునా తీరే' అయిపోయిన, వ్యక్తుల సముదాయం ఆధునిక, పెట్టుబడిదారీ నిర్మాణాలలో (సంస్థలలో) ఎలా కలిసి పనిచేయగలుగుతున్నది? దీనికి, జవాబే -అలా వారిని సమష్టిగా పనిచేయించలేక నేటి, 'స్వచ్ఛమైన' పెట్టుబడిదారీ సంస్థలు 'టీమ్‌ వర్క్‌' వంటి భావాలను వారికి నేర్ప చూస్తున్నాయి. అంటే, సహజంగా సంఘజీవి అయిన మనిషికి -పెట్టుబడిదారీ కృత్రిమ ''వ్యక్తివాద'' ఆవిష్కరణలతో విడివిడిగా అయిపోయిన మనిషికీ -నేడు, అదే పెట్టుబడిదారీ విధానం -కలిసి సమిష్టిగా పనిచేయడాన్ని నేర్పచూస్తోంది. ఇది, ఆత్మవంచన -వంచనల పరాకాష్ట.

ఈ కారణం చేతనే, కుత్తుకలు కత్తిరించుకునే పోటీలో దిగిన -నేటి పెట్టుబడిదారీ ఆవిష్కరణ అయిన ''విడి వ్యక్తి'' అంతిమంగా ఆ వ్యవస్థ కుత్తుకనే కత్తిరించాడు. స్వలాభం తప్ప మరేది పట్టని -ఈ విడి వ్యక్తి -తన స్వార్ధ ప్రయోజనాల గుడ్డి వెంపర్లాటలో -తాను కూర్చున్న కొమ్మ అయిన వ్యవస్థనే నరికి వేశాడు. దీనినే, మార్క్స్‌ పరిభాషలో చెప్పాలంటే -20 శాతం లాభాన్ని చూపిస్తే పెట్టుబడిదారుడు సంబరపడతాడు, 40 శాతం లాభంతో పొంగిపోతాడు, 80 శాతం లాభం కోసం ఎంతటి ఘాతుకానికైనా దిగుతాడు, 100 శాతం లాభంతో తన మెడకు తానే ఉచ్చు బిగించుకుంటాడు. నేడు, జరిగింది అదే. మరి, ఇక ముందుకు -దారేంటి? మిగిలింది ఏకైక మార్గం. ఏకైక ప్రత్యామ్నాయం. భూస్వామ్య సంబంధాల అసమాన వ్యక్తిగత సంబంధాలకు వెనక్కు మళ్ళలేం. పెట్టుబడిదారీ శ్రుతిమించిన 'వ్యక్తి' వాదంలో ఇమడలేం. కాగా, ముందుకు దారి అన్నది -''నలుగురి కోసం ఒక్కరూ, ఒక్కరి కోసం నలుగురిలో''నే ఉన్నది. అంటే వ్యక్తి స్వేచ్ఛలనూ, హక్కులనూ -గౌరవిస్తూనే సంఘ జీవితానికి పెద్దపీట వేసే కొత్తమార్గం మాత్రమే ప్రత్యామ్నాయం. మరోమాటలో చెప్పాలంటే -ఈ నూతన వ్యవస్థకు ఒకగొప్ప రాజనీతిజ్ఞుడు చెప్పిన మాటలు ప్రతిబింబం కాగలవు. ఆయన వ్యక్తిస్వేచ్ఛ గురించి ఇలా అన్నాడు: ''నేను నువ్వు చెప్పేదానితో నూరు శాతం ఏకీభవించను. అయితే, ఆ వాదనను నువ్వు చెప్పుకోగలిగే నీ హక్కుకోసం నా ప్రాణం అయినా ఇస్తాను.'' అది, నిఖార్సయిన ''వ్యక్తి'' ''ఉమ్మడి'' ల నడుమ ఉండవలసిన సంబంధం.

 

*************************************** 

******************************************************************************************

SAKSHI

EDITORIAL

¯]l*r ´ë†MóSâ¶æÏ °™èlÅĶæ$Ð]lÓ°

 

"GÐ]lyýl$ ^èl*Ô>yýl$ Ð]lÊyýl$ Ķæ*O¿ñæË$' A¯]l² Ð]l$àMýSÑ }} ÐéM>Å°² †Æý‡VýSÆ>çÜ*¢, ´ë†MóSâ¶æ$Ï ™èlMýS$PÐ]lV> §é§éç³# A…™èlsìæ çÜ$©Æý‡ƒ M>ËÐ]lÊ ™èl¯]l AíÜ¢™éÓ°² °Ë»ñær$tMö…r* Ð]l_a¯]l çœ$¯]lMîSÇ¢ AüË ¿êÆý‡™èl gê¡Ä¶æ$ M>…{VðS‹Ü§ól. 1885ÌZ ÝëPsŒæ gê¡Ä¶æ¬Oyðl¯]l BÌñ毌l BMóStÑĶæ$¯Œl çßæ*Å… ^öÆý‡Ð]l™ø Ýë¦í³™èlOÐðl$, A§ól çÜ…Ð]l™èlÞÆý‡… yìlòÜ…ºÆŠ‡ 28&31 ™ól©Ë Ð]l$«§ýlÅ, EÐól$ÔŒæ^èl…{§ýl »ñæ¯]lÈj A«§ýlÅ„ýS™èl¯]l, 72 Ð]l$…¨ {糆°«§ýl$Ë™ø {ç³£ýlÐ]l$ çÜÐ]l*ÐólÔ¶æ… fÆý‡$ç³#Mö¯]l² M>…{VðS‹Ü&¯ésìæ ¯]l$…_ ¯ólsìæ Ð]lÆý‡MýS$ & gê† Æ>fMîSĶæ$ iÑ™èl…™ø ç³yýl$VýS*õ³MýSÌê AË$ÏMýS$´ùƇ¬¯]l ¡Æý‡$ ^èlÇ{™é™èlÃMýS…. M>…{VðS‹Ü 125Ð]l Ð]lÅÐ]lÝë¦ç³MýS ¨¯ø™èlÞÐ]l… çÜ…§ýlÆý‡Â…V> ÝùÐ]l$ÐéÆý‡… ¯éyýl$ ÉìlÎÏÌZ M>…{VðS‹Ü ¯]l*™èl¯]l M>Æ>ÅËĶæ$… "C…¨Æ>V>…«© ¿¶æÐ]l¯Œl'MýS$ Ô¶æ…MýS$Ýë¦ç³¯]l ^ólíܯ]l M>…{VðS‹Ü A«§ýlÅ„ýS$Æ>Ë$ Ýù°Ä¶æ* V>…«©, {糫§é° Ð]l$¯øÃçß毌líÜ…VŠS ´ëÈt VýS$Ç…_ ^ólíܯ]l AÀ¿êçÙ×æË$ çÜ¢ÐéË$ M>Ð]l#, ÐéçÜ¢ÐéË$.

´ëÈt AÐ]lÝë¯]l§ýlÔ¶æMýS$ ^ólÆý‡$Mö¯]l²§ýl°, 2004 Ð]lÆý‡MýS$ JMýS §ýlÔ>ºªM>Ë…V> G…§ýlÆø ¿êÑçÜ*¢ Ð]l_a¯]l ™èlÆý‡$×æ…ÌZ Ð]lÆý‡$çÜV> Æð‡…yýl$ ç³Æ>ÅĶæ*Ë$ A«¨M>Æý‡ ÕQÆ>°MìS GVýS»êMýS VýSÍW¯]l ´ëÈtÌZ° A…™èlÆý‡Y™èl iÐ]lÔ¶æMìS¢° EVýSYyìlçÜ*¢ Ýù°Ä¶æ* {ç³çÜ…VýS… ÝëW™ól; Ð]l$¯øÃçß毌l {ç³çÜ…VýS… A…§ýl$MýS$VýSË M>Æý‡×ê˯]l$ ÑÔ¶æ©MýSÇ…_…¨. A°² Ð]lÆ>Y˯]l*, A°² BÌZ^èl¯é {ç³Ðéà˯]l* ™èl¯]l Ððl…r ¡çÜ$MýS$Ððlâ¶æÏVýSÍW¯]l HOMðSMýS HMîSMýSÆý‡×æÔ¶æMìS¢ Cç³µsìæMîS M>…{VðSõÜÞ¯]l¯]l² Ð]l$¯øÃçß毌l {ç³çÜ$¢†° A†Ô¶æÄñæ*MìS¢V> ¿êÑ…^èlÌôæ…. M>…{VðS‹Ü ºËïßæ¯]lç³yìl™ól §ólÔ¶æ… ºËïßæ¯]lç³yýl$™èl$…§ýl° BĶæ$¯]l A¯]lyýl…ÌZ M>…{VðS‹Ü¯]l$ BM>Ô>°MìS G™èl¢yýl… MýS…sñæ Ð]lÆý‡¢Ð]l*¯]l Æ>fMîSĶæ$ íܦ†VýS™èl$Ëç³rÏ AÐ]lV>çßæ¯ól ™ö…W^èl*çÜ$¢¯]l²§ýl¯]lyýl… çÜÐ]l¬_™èl….

™èl¯]l 124 Hâ¶æÏ ^èlÇ{™èlÌZ M>…{VðS‹Ü G糚yýl* ™èlç³µryýl$VýS$Ë$ ÐólĶæ$Ìôæ§ýl° GÐ]lÆý‡* A¯]lÌôæÆý‡$. ÝëÓ™èl…{™øŧýlÅÐ]l*°MìS ÝëÆý‡£ýlÅ… Ð]líßæ…_¯]l M>…{VðS‹Ü, ÝëÓ™èl…{™èlÅ… ™èlÆ>Ó™èl Ð]lÊyýl$ §ýlÔ>»êªË$ A{糆çßæ™èl…V> §ólÔ>°² Ô>íÜ…_¯é; 1967ÌZ ÑÑ«§ýl íßæ…© Æ>Ú‰ëÌZÏ ç܅Ķæ¬MýS¢ Ñ«§éĶæ$MŠS §ýlâŒæ {糿¶æ$™éÓË Æý‡*ç³…ÌZ ™öÍÝëÇ ò³¯]l$çÜÐéË$¯]l$ G§ýl$ÆöP…¨. C…¨Æ> V>…«© ¯éĶæ$MýS™éÓ°MîS, ´ëÈtÌZ° ´ë™èl™èlÆý‡… ¯ól™èlËMýS* Ð]l$«§ýlÅ HÆý‡µyìl¯]l çœ$Æý‡Û×æ ´ëÈt `ÍMýSMýS$ §éǡƇ¬…_…¨.

B ™èlÆ>Ó™èl GÐ]l$Æð‡j±Þ Ñ«¨…ç³# ´ëÈt {糆çÙt¯]l$ Ð]l$çÜMýS»êÇa…¨. 1977ÌZ JMýSÝëÇ, 1996ÌZ Ð]l$ÆøÝëÇ gê¡Ä¶æ$ Ýë¦Æ‡¬ÌZ A«¨M>Æý‡… MøÌZµÆ‡¬ §é§éç³# 糧ólâ¶æÏ´ër$ MóS…{§é«¨M>Æ>°MìS §ýl*Æý‡…V> E…yìl´ùƇ¬…¨. CMýS A¯ólMýS Æ>Ú‰ëËÌZ MýS*yé MýS$yìl, GyýlÐ]l$, {´ë…¡Ä¶æ$ 糄>ËMýS$ §éÇƇ¬çÜ*¢ A«¨M>Æý‡ {´ë¿¶æÐé°² MøÌZµÐ]lyýlÐ]lÊ {ç³™èlÅ„ýS ^èlÇ{™èl. AƇ¬¯éçÜÆó‡, ç³yìl´ùƇ¬¯]l ^øsôæ †ÇW A¯]l*çßæÅÐólVýS…™ø Oò³MìSÌôæÐ]lyýl…ÌZ, ™èl¯]l AíÜ¢™éÓ°² ^ér$MøÐ]lyýl…ÌZ¯ól E…¨ M>…{VðS‹Ü {ç³™ólÅMýS™èl.

GÐ]l$Æð‡j±Þ Ððl¯]l$Ððl…r¯ól MóS…{§ýl…ÌZ A«¨M>Æ>°² Ýë¦í³…_¯]l f¯]l™é ´ëÈt A…™èlÆý‡Y™èl OÐðlÆý‡$«§éÅË™ø Ð]lÊyólâ¶æÏ ÌZç³#¯ól ç³™èl¯]lOÐðl$ G°²MýSËMýS$ §éǡƇ¬…^èlyýl…™ø, B G°²MýSËÌZ C…¨Æ>V>…«© ¯éĶæ$MýS™èlÓ…ÌZ †ÇW M>…{VðS‹Ü A«¨M>Æý‡…ÌZMìS Æ>Ð]lyýl…ÌZ Ð]lÅMýS¢OÐðl$¯]l¨ MóSÐ]lË… M>…{VðS‹Ü ç³rÏ {ç³fË ç³#¯]lÇÓÔ>ÓçÜÐól$ M>§ýl$; A™èl$ů]l²™èl A«¨M>Æý‡ »ê«§ýlÅ™é °Æý‡Óçßæ×æÝë¦Æ‡¬° A…§ýl$MøÌôæ´ùƇ¬¯]l M>…{VðSõÜ™èlÆý‡ 糄>Ë Ð]l$Æý‡$VýS$kj™èl¯]l… MýS*yé. 1996&2004 Ð]l$«§ýlÅM>Ë…ÌZ ¯ólçÙ¯]lÌŒæ {眅sŒæ, G¯ŒlyîlHË HË$ºyìl ™èlÆ>Ó™èl 2004, 2009 G°²MýSËÌZ Ð]lÆý‡çÜ ÑfĶæ*Ë$ A…¨…_ {ç³fË$ M>…{VðS‹Ü ¯éĶæ$MýS™èlÓ…ÌZ° ĶæÊï³H {糿¶æ$™èlÓ… ç³rÏ ÑÔ>ÓÝë°² ^ér$MøÐ]lyýlÐ]lÊ Cr$Ð]l…sìæ§ól.

Ýù°Ä¶æ*V>…«© ÝëÆý‡£ýlÅ…ÌZ, ´ëÈt {糿¶æ$™éÓË ´ë˯é çÜÆý‡ãÌZ Ð]l_a¯]l Ð]l*Æý‡$µË$ "A«¨M>Æý‡ç³„ýS Ð]lņÆó‡MýS™èl' A¯ól Ð]lÊçÜ ¿êÐ]l¯]l¯]l$ MýS*yé A«¨VýSÑ$…_ Ð]lÊyýlÐ]lÝëÇ, Æð‡…yýlÐ]lÝëÇ AÑ_e¯]l²…V> A«¨M>Æ>°² Ý뫨…^èl$MøÐ]lyýlÐ]lÊ ^èl*çÜ$¢¯é²…. ÑÑ«§ýl M>…{VðSõÜ™èlÆý‡ 糄>Ë™ø {ç³fË {ç³Äñæ*V>Ë$ Ð]l¬WíÜ M>…{VðS‹Ü Ð]l…sìæ JMýS Ð]l$«§ólÅÐé§ýl 糄>°MìS A¯]l$MýS*Ë…V> ÐéÇ BÌZ^èl¯é çÜÆý‡ã íܦÆý‡ç³yýl$™èl$¯]l²§ýl¯]l² AÀ{´ëĶæ*°MìS CÑ AÐ]lM>Ô¶æÑ$çÜ$¢¯é²Æ‡¬. Oòܧ鮅†MýS A†Ðé§é°MîS, í³yìlÐé§é°MîS {´ë†°«§ýlÅ… Ð]líßæ…^ól MýS$yìl, GyýlÐ]l$ 糄>Ë ç³rÏ {ç³fË {¿¶æÐ]l$Ë$ ^ðl¨Ç´ùƇ¬¯]l ç³Çíܦ†ÌZ M>…{VðS‹Ü AíÜ¢™èlÓ… Mö™èl¢ AÆ>¦°² çÜ…™èlÇ…^èl$MýS$…sZ…¨. Mö™èl¢ BĶæ¬çÙ$Û¯]l$ ´ùçÜ$MýS$…sZ…¨.

A糚yýl糚yýl$ Ððl*yýl$ÐéÆý‡$™èl$¯]l²r$Ï MýS°í³…_¯é A…™èlÌZ¯ól Mö™èl¢ _VýS$â¶æ$Ï ÐólĶæ$yýl…ÌZ° M>…{VðS‹Ü {´ë×æ Æý‡çßæçÜÅ… Ð]l˜ÍMýS…V> §é° °Æ>Ã×æ çÜÆý‡ãÌZ¯ól E…¨. A°² Æý‡M>Ë Oòܧ鮅†MýS ^éeĶæ$ËMýS* Ððl¬§ýlsìæ¯]l$…` Vöyýl$VýS$ç³sìæt¯]l ´ëÈt A¨. JMýS糚yýl$ Æ>yìlMýSÌŒæ ÝùçÙÍçÜ$tË*, çÜ…{糧éĶæ$Ðé§ýl$Ë$, _Ð]lÇMìS íßæ…§ýl*, Ð]l¬íÜÏ… Ð]l$™èl bé…§ýlçÜÐé§ýl$Ë$ MýS*yé M>…{VðS‹Ü Ð]lrÐ]l–„ýS… MìS…§ýl õܧýl©Ç¯]l ÐéÆó‡¯]l¯]l² çÜ…VýS†° Ð]l$¯]l… ÑçÜÃÇ…^èlÌôæ…. M>Ë…™ø´ër$ {ç³Ð]líßæ…^ól VýS$×æ… M>…{VðS‹Ü iÐ]lÆý‡çßæÝëÅËÌZ Ð]l$ÆöMýSsìæ. {ç³fË AÐ]lçÜÆ>ËMýS$, BM>…„ýSËMýS$ Gç³µsìæMýS糚yýl$ çܵ…¨…^èlyýl…, {ç³fË Ð]l$¯]lòÜÇW Ð]lÇ¢…^èlyýl… M>…{VðS‹ÜMýS$ JMýS °™èlů]l*™èl¯]l iÐ]lÔ¶æMìS¢° A…¨çÜ*¢ Ð]lçÜ$¢¯é²Æ‡¬.

fÒ$…§éÈ Ð]lņÆó‡MýS ´ùÆ>r…, ¿¶æ*çÜ…çÜPÆý‡×æË AÐ]l$Ë$, Æ>f¿¶æÆý‡×êË Æý‡§ýl$ª, »êÅ…MýS$Ë gê¡Æ‡ÊMýSÆý‡×æ, ¯]l*™èl¯]l BǦMýS çÜ…çÜPÆý‡×æË Ð]l…sìæ BĶæ* M>ÌêËÌZ ¡çÜ$Mö¯]l² ^èlÆý‡Å˱² M>…{VðS‹Ü çܧýlÅçܵ…§ýl¯]l¯]l*, çÜ*¹Ç¢± ç³sìæt ^èl*í³Ýë¢Æ‡¬. ™èlÆý‡… Ððl…r ™èlÆý‡…V> ™èlËÌZ ¯éË$MýSÌê {ç³fË Ð]l$«§ýlÅ °Æý‡…™èlÆý‡… ç³° ^ólõÜ H ´ëÈt AƇ¬¯é Ð]lĶæ$çÜ$¯]l$ fƇ¬çÜ$¢…¨, Ð]l$–™èl$ÅÐ]l#¯]l* fƇ¬çÜ$¢…¨. M>…{VðS‹Ü JMýS M>ÏíÜMŠS E§éçßæÆý‡×æ.

***************************************

SAKSHI

EDITORIAL

gêÐ]lV>Æý‡$™èl$¯]l² gêÆý‡U…yŠl BÔ¶æË$

AíܦÆý‡ Æ>fMîSĶæ*Ë™ø AVýS^ér$Ï

 

¯ólsìæMîS §ólÔ>-°MìS AÐ]l-çÜ-Æý‡-OÐðl$¯]l EMýS$P, C¯]l$Ð]l¬, »ŸVýS$Y Ð]l…sìæ {糫§é¯]l Ð]l¯]l-Æý‡$-˯]l$ JMýSP gêÆý‡U…yŠl {´ë…™èlÐól$ 70 Ô>™èl… Oò³V> A…¨Ýù¢…§ýl¯]l²¨ A†Ô¶æ-Äñæ*MìS¢ M>§ýl$. AƇ¬¯é, ÆøkÐéÈ †…yìlMîS, ºrtMýS* ¡Æý‡° Ððl™èlÌôæ ÐéÇ° {ç³™ólÅMýS {糆ç³-†¢-OÐðlç³# ç³#ÇMö-Ìêµ Ä¶æ$¯]l²¨ ÐéçÜ¢Ð]l…. 1915ÌZ BÑÆý‡Â-Ñ…-_¯]l "^ø-sê-¯é-VýS-ç³NÆŠ‡ E¯]l²† çÜÐ]l*-gŒæ' 1928ÌZ ¿êÆý‡-™èl-§ól-Ô>°² çÜ…§ýl-ÇØ…_¯]l "OòÜ-Ð]l$¯Œl MýSÑ$-çÙ-¯Œl'¯]l$ MýSÍíÜ gêÆý‡U…yŠl {´ë…™é°² {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰…V> HÆ>µr$ ^ólĶæ*-Ë° MøÇ…¨. 1952ÌZ fÇW¯]l Ððl¬§ýlsìæ ÝëÆý‡Ó-{†MýS G°²-MýSÌZÏ {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ HÆ>µr$ Ggñæ…yéV> "gê-Æý‡U…yŠl ´ëÈt' ´ùsîæ ^ólíÜ 32 ½àÆŠ‡ AòÜ…½Ï Ý릯é-˯]l$ VðSË$-^èl$-Mø-Ð]lyýl… Aç³µsZÏ çÜ…^èl-˯]l… MýSÍW…_¯]l ÐéÆý‡¢.

¿êÆý‡™èl {ç³gê-ÝëÓÐ]l$Å Æ>fMîSĶæ$ Ð]lÅÐ]lçܦ çÜ…MîS-Æ>~Ë A…MðSË V>Æý‡-yîlV> ÆøkÆø-kMýS* MýS$¨…^èl$-MýS$-´ù-™ø…§ýl-¯]l-yé-°MìS gêÆý‡U…yŠl ™égê ç³Ç×ê-Ð]l*Ë$ A§ýlª… ç³yýl$-™èl$-¯é²Æ‡¬. EÐ]l$Ãyìl ½àÆŠ‡ Æ>çÙ‰…ÌZ° E™èl¢-Æý‡-{´ë…™èl hÌêÏË B«¨-ç³-™éÅ-°MìS Ð]lņÆó‡-MýS…V> çÜ$©Æý‡ƒ…V> fÇW¯]l E§ýlÅ-Ð]l*-Ë™ø, §ýlÔ>-ºª… {MìS™èl… gêÆý‡U…yŠl {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰…V> BÑÆý‡Â-Ñ…-_…¨. ¯ólyýl$ §ólÔ¶æ-ÐéÅ-ç³¢…V> {ç³™ólÅ-MýS-Æ>çÙ‰ E§ýlÅ-Ð]l*Ë$ Fç³…-§ýl$-MýS$¯]l² ¯ólç³-£ýlÅ…ÌZ, MóSÐ]lË… ™öÑ$è çÜ…Ð]l-™èlÞ-Æ>Ë Ð]lÅÐ]l-«¨ÌZ Hyýl$-VýS$Æý‡$ Ð]l¬QÅ-Ð]l$…-{™èl$Ë$ Ð]l*Æý‡-yýl…™ø gêÆý‡U…yŠl ç³Ç×ê-Ð]l*-ËOò³ §ólÔ¶æ-ÐéÅ-ç³¢…V> BçÜ-MìS¢-MýS-Æý‡-OÐðl$¯]l ^èlÆý‡a fÆý‡$-VýS$-™èl$-¯]l²¨. ç³sìæ-çÙt-OÐðl$¯]l {ç³gê {´ë†°«§ýlÅ ^èlrt…™ø G°²-MýSË Ð]lÅÐ]l-çܦMýS$ ò³§ýlª-ï³r ÐólçÜ$¢¯]l² §ólÔ>ÌZÏ ¿êÆý‡-™Œl A† ò³§ýlª-§ólÔ¶æ….

G°²-MýSË §éÓÆ> {ç³gê-ÀÐ]l*-¯é°² ´÷…¨ çÜ…RêÅ-ç³-Æý‡…V> A«¨MýS Ý릯éË$ VðSË$-^èl$-MýS$¯]l² ´ëÈtË*, Æ>fMîSĶæ$ 糄>Ë* gê¡Ä¶æ$ Ýë¦Æ‡¬ÌZ, Æ>Ú‰ëÌZÏ ´ë˯é ç³V>YË$ ^ólç³-rtyýl… VýS™é-¯]l$-VýS-™èl…V> Ð]lçÜ$¢-¯]l²§ól. M>±, {ç³gê çÜÐ]l$-çÜÅË ç³rÏ _™èl¢-Ô¶æ$¨® ÌZí³…_, {ç³fÌZÏ ÑÔ¶æÓ-çÜ-±Ä¶æ$™èl MøÌZµ-™èl$¯]l² Æ>fMîSĶæ$ ´ëÈtË$ {糆 Æ>çÙ‰…ÌZ¯]l* ÌñæMýSPMýS$ Ñ$…_ G°²-MýSÌZÏ ´ùsîæ-ç³-yýl$-™èl$…yýl-r…™ø G°²-MýSË Ð]lÅÐ]l-çܦ™ø´ër$ {ç³gê-ÝëÓ-Ð]l$Å… MýS*yé A¿ê-çÜ$-´ë-ËÐ]l#-™èl$-¯é²Æ‡¬. Æð‡…yýl$-¯]l²Æý‡ MørÏ f¯é-¿ê™ø 81 AòÜ…½Ï Ý릯éË$ MýSÍW¯]l gêÆý‡U…yŠl Æ>çÙ‰…ÌZ Ððl¬¯]l² fÇW¯]l G°²-MýSÌZÏ ç³¨MìS Oò³V> gê¡Ä¶æ$, {´ë…¡Ä¶æ$ Æ>fMîSĶæ$ ´ëÈtË$ ´ùsîæ ^ólÔ>Ƈ¬. çœÍ™é-˯]l$ ç³ÇÖÍõÜ¢ H JMýSP ´ëÈtMîS ¯éË$Vø Ð]l…™èl$ Ý릯éË$ MýS*yé §ýlMýSP-MýS-´ù-Ð]l-yýl…™ø, Cç³µ-sìæMóS ¯ðlËMö¯]l² Æ>fMîSĶæ$ çÜ…„ø¿¶æ… Ð]l$Ç…™èl çÜ…MìSÏçÙt Æý‡*ç³… ¡çÜ$-MýS$…¨.

B¨ ¯]l$…` ÑÐé-§éÌôæ

ÝëÓ™èl…-{™éÅ-°MìS ç³NÆý‡ÓÐól$ {´ëÆý‡…-¿¶æOÐðl$ §ýlÔ>-»êª-Ë$V> ÝëW¯]l {ç³™ólÅMýS E§ýlÅ-Ð]l$…™ø HÆý‡µyýlz gêÆý‡U…yŠl Æ>çÙ‰ Æ>fMîSĶæ$ ç³Ç×ê-Ð]l*Ë$, °Æ>Ã-×ê-™èlÃ-MýS-OÐðl$¯]l AÀ-Ð]l–-¨®° BÕ…_¯]l {ç³fËMýS$ °Æ>-Ô¶æ¯ól Ñ$WÌêa-Ķæ$° ^ðlç³µMýS ™èlç³µ§ýl$. 1951ÌZ 96 Ë„ýS-Ë$V> E¯]l² gêÆý‡U…yŠl {´ë…™èl f¯é¿ê 2001 ¯ésìæMìS 2 MørÏ 69 Ë„ýS-ËMýS$ ò³ÇW…¨. A…§ýl$ÌZ, A† ç³#Æ>-™èl¯]l WÇç³#-{™èl$-Ë$V> ^èlÇ{™èl {ç³íÜ-¨®-V>…_¯]l AçÜ$Æý‡, çÜ…™éÌŒæ, Ð]l¬…yé, Vø…yîl Ð]l…sìæ 32 ™ðlVýS-ËMýS$ ^ðl…¨¯]l B¨Ðé-ïÜË$ 30 Ô>™èl… Oò³V> E…sôæ, 12 Ô>™èl… §ýlã™èl$Ë$ M>Ð]lyýl… VýSÐ]l$-¯éÆý‡á…. 1970 §ýlÔ>-ºª…ÌZ Æý‡…VýS-{ç³-ÐólÔ¶æ… ^ólíܯ]l çÜ…™éÌŒæ ™ðlVýSMýS$ ^ðl…¨¯]l Ý린MýS ¯éĶæ$-MýS$yýl$ Õº* ÝùÆð‡¯Œl, gêÆý‡U…yŠl {´ë…™èl Ð]l*ÇP-Þ çÜ$t MøBÇz-¯ól-çÙ¯Œl MýSÑ$-sîæË MýSËƇ¬-MýS™ø gêÆý‡U…yŠl {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ E§ýlÅÐ]l$… çÜÇMö™èl¢ Ð]lNÅàË™ø MýS§ýl… ™öMìSP…§ýl¯ól ^ðl´ëµÍ.

B¨Ðé-ïÜ-ËMýS$ ™øyýl$ §ýlã™èl, Ððl¯]l$-MýS-ºyýlz Ð]lÆ>YË A…yýl E§ýlÅ-Ð]l*-°MìS f™èl-M>-Ð]l-yýl…™ø, Aç³µsìæ Ð]lÆý‡MýS* G°²-MýS-ËMóS ç³ÇÑ$-™èl-OÐðl$¯]l {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ °¯é§ýl… "gê-Æý‡U…yŠl Ð]l¬MìS¢ Ððl*Æ>a' HÆ>µ-r$™ø ºËOÐðl$¯]l Æ>fMîSĶæ$ E§ýlÅ-Ð]l$…V> Ð]l*Ç {ç³™èlÅ„ýS M>Æ>Å-^èl-Æý‡-×æMýS$ ç³N¯]l$-MýS$…¨. M>…{VðS‹Ü, f¯]l™é ´ëÈt-Ë™ø {´ëÆý‡…-¿¶æOÐðl$ ¿êÆý‡-¡Ä¶æ$ f¯]l-™é-´ëÈt BÑÆ>ÂÐ]l… Ð]lÆý‡MýS* A¯ólMýS çÜÒ$-MýS-Æý‡-×æË A¯]l…-™èlÆý‡… 2000, ¯]lÐ]l…-ºÆý‡$ 15¯]l gêÆý‡U…yŠl Æ>çÙ‰… BÑÆý‡Â-Ñ…-_…¨.

{ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ HÆ>µr$ A¯]l…-™èlÆý‡… B¨Ðé-ïÜÌZÏ ºËOÐðl$¯]l ¯éĶæ$-MýS$-yýl$V> õ³Æý‡$-ç³yýlz Õº* ÝùÆð‡¯ŒlMýS$ BÕ…_-¯]l…™èl {´ë«§é-¯]lÅ… §ýlMýSP-MýS-´ù-Ð]l-yýl…™ø BÆý‡° Æ>fMîSĶæ$ çÜ…„ø-¿ê-°MìS ™ðlÆý‡-Ìôæ-í³-¯]l-rt-Ƈ¬…¨. Æ>Ú‰ëÐ]l-™èl-Æý‡×æ fÇVóS ¯ésìæMìS MóS…{§ýl…ÌZ ½gôæï³ ¯éĶæ$-MýS-™èlÓ…ÌZ G¯Œl-yîlH ´ë˯]l Mö¯]l-Ýë-VýSyýl… Õº* ÝùÆð‡¯ŒlMýS$ VýSsìæt G§ýl$Æý‡$ §ðlº¾V> ç³Ç×æ-Ñ$…_…¨. gêÆý‡U…yŠl Æ>çÙ‰ Ððl¬§ýlsìæ Ð]l¬QÅ-Ð]l$…-{†V> ½gôæï³ ¯éĶæ$-MýS$Ë$ »êº*-ÌêÌŒæ Ð]l$Æ>…yîl G°²-MýS-Ķæ*ÅÆý‡$. Ð]lÊyýl$ çÜ…Ð]l-™èlÞ-Æ>Ë$ MýS*yé VýSyýl-Ð]lMýS Ð]l¬…§ól ½gôæ-ï³ÌZ ™èlÌñæ-†¢¯]l A…™èl-Æý‡Y™èl çÜ…„ø-¿¶æ…™ø Ð]l¬QÅ-Ð]l$…{† Ð]l$Æ>…yîl Ý릯鰲 AÆý‡$j¯Œl Ð]l¬…yé B{MýS-Ñ$…_ 2005 Ð]l*Ça Ð]lÆý‡MýS* Mö¯]l-Ýë-V>Æý‡$. 2005ÌZ çÜ…¿¶æ-Ñ…_¯]l A¯ólMýS ¯érMîSĶæ$ ç³Ç×ê-Ð]l*-Ë™ø ç³Çíܦ† Ð]l$Ç…™èlV> ¨VýS-gê-Ç…¨. Õº* ÝùÆð‡¯Œl G…™ø BÔ¶æV> G§ýl$Æý‡$ ^èl*íܯ]l gêÆý‡U…yŠl Ð]l¬QÅ-Ð]l$…{† ï³uý‡… ^ól†MìS A…¨¯]lsôæt A…¨ 糨 ÆøkË$ MýS*yé †Æý‡MýSP Ð]l¬…§ól gêÇ´ù-Ƈ¬…¨.

2005 Ð]l*Ça 2¯]l Ý÷Æ󇯌l Ð]l¬QÅ-Ð]l$…-{†V> {ç³Ð]l*×æ… ^ólõÜ¢, A§ól ¯ðlË 12¯]l A™èlÅ…™èl ¯érMîS-Ķæ$…V> Ð]l$äÏ ½gôæ-ï³MìS ^ðl…¨¯]l AÆý‡$j¯Œl Ð]l¬…yé Ð]l¬QÅ-Ð]l$…{† ï³u>°² §ýlMìSP…^èl$-Mö° 2006 òÜò³t…ºÆý‡$ 18 Ð]lÆý‡MýS* Mö¯]l-Ýë-V>Æý‡$. Æ>fMîSĶæ$ ´ëÈtÌZÏ ò³ÇW¯]l AÐ]l-M>-Ô¶æ-Ðé§ýl…, A°Õa† Ð]lÊË…V> Ð]l$Æø çÜ…„ø¿¶æ… ™èlÌñæ-™èl¢-yýl…™ø çÜÓ™èl…{™èl A¿¶æ-ÅǦV> VðSË$-´÷…¨¯]l Ð]l$«§ýl$ Møyé M>…{VðS‹Ü ™øyéµ-r$™ø 2006 òÜò³t…ºÆý‡$ 18¯]l gêÆý‡U…yŠl Ð]l¬QÅ-Ð]l$…{† ï³u>°² §ýlMìSP…^èl$-Mø-Ð]lyýl… B Æ>çÙ‰ Æ>fMîSĶæ$ ^èlÇ{™èlÌZ MîSËMýS-OÐðl$¯]l çœ$rt…. Ð]l$äÏ Ð]l$Æø Ð]l$à çÜ…„ø-¿¶æ…™ø MóS…{§ýl Ð]l$…{† 糧ýl-ÑMìS Æ>i¯éÐ]l* ^ólíܯ]l Õº* ÝùÆð‡¯Œl 2009 BVýSçÜ$t, 27¯]l Ð]l$Æø-ÝëÇ ™èl¯]l A§ýl–-Úë-t°² ç³È„ìS…^èl$-Mø-Ð]l-yé-°MìS gêÆý‡U…yŠl Ð]l¬QÅ-Ð]l$…-{†V> {ç³Ð]l*-×æ-ïÜÓ-M>Æý‡… ^ólíܯé, A¯]l…-™èlÆý‡… ¯éË$VýS$ ¯ðlËËMýS$ fÇW¯]l Eç³ G°²-MýSÌZÏ ç³Çíܦ† ™èlËMìS…§ýl$OÌñæ KrÑ$MìS VýS$ÇM>-Ð]l-yýl…™ø Æ>çÙ‰ ^èlÇ{™èlÌZ A¨ Ð]l$Æø Ð]l$à ÑÚë-§ýl…V> Ð]l¬WíÜ…¨.

Aç³µsìæ ¯]l$…` Mö¯]l-Ýë-W¯]l Æ>çÙ‰-糆 ´ë˯]l Ððl¬¯]l²-sìæMìS Ð]l¬WíÜ G°²-MýSË$ fÇV>Ƈ¬. G°²-MýSË çœÍ™éË A¯]l…-™èlÆý‡… gêÆý‡U…yŠl Æ>fMîSĶæ$ ç³Çíܦ† ò³¯]l… Ò$¨¯]l$…_ ´÷Ƈ¬-ÅÌZ ç³yìl-¯]l-rÏ-Ƈ¬…¨. _¯]l² Æ>Ú‰ëË$ ´ë˯é ÝûË¿êÅ-°MìS ò³sìæt…¨ õ³Æý‡-¯]l²¨ °fÐól$ A¯]l$-MýS$¯é² Æ>fMîSĶæ$ ¯éĶæ$-MýS$ÌZÏ fÐé-º$-§é-È™èl¯]l… ÌZí³õÜ¢ AÑ MøË$-Mø-Ìôæ° Ñ«§ýl…V> çÜ…„ø-¿¶æ…ÌZ MýS*Æý‡$-MýS$°´ùÐ]lyýl… A…™ól °f…. AƇ¬-¯]l-ç³µ-sìæMîS, D JMýSP §ýl–Úë-t…™é°² Ayýl$z ò³r$t-MýS$° JMýS {´ë…™èl {ç³fË BÔ¶æβ, BM>…„ýSβ, Ð]l$¯ø-¿ê-Ðé-˯]l* ™èl*˯é-yýlr… {ç³gê-ÝëÓ-Ð]l$Å-Ð]l$-°í³…^èl$-Mø§ýl$. B OÐðlçœ-ËÅ… Æ>fMîSĶæ$ ¯éĶæ$-MýS$-˧ól-M>±, {ç³f˨ M>§ýl$.

§ólÔ¶æ…-ÌZ° A¯ólMýS EÐ]l$Ãyìl Æ>Ú‰ëÌZÏ G°²-MýSË Æ>fMîS-Ķæ*Ë$ C…™èl-MýS¯é² §ýlĶæ$-±Ä¶æ$…V> E¯é²-Ķæ$¯]l² ÐéçÜ¢-Ðé°² Ð]l$Æý‡$-VýS$-ç³-Æý‡-^èl-ÌôæÐ]l¬. çÜMýSË ç܅糧ýl-ËMýS* °ËĶæ$-OÐðl$¯]l gêÆý‡U…yŠl WÇç³#-{™èl$Ë$ °™èlÅ §ýlÇ{§ýl…ÌZ Ð]l¬°W ™ólÌê-ÍÞ¯]l ÑÚë§ýl ç³Çíܦ-™èl$Ìôæ ÐéÇ° Ô¶æ™é-ºª-M>-Ìê-°MìS Oò³V> {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ E§ýlÅ-Ð]l*-°MìS ç³#ÇMö-Ìêµ-Ķæ$…sôæ, B Ð]lÊÌêͲ ç³ÇÖÍ…-^èl-MýS$…yé ¯ólsìæ {ç³™ólÅMýS E§ýlÅ-Ð]l*-ËMýS$ ç³ÇÚë-PÆý‡ Ð]l*Æ>Y-˯]l$ MýS¯]l$-Vö-¯]lyýl… Ý뫧ýlÅ… M>§ýl$.

_Æý‡-M>Ë "{ç³™ólÅMýS' BM>…„Ýs

H §ólÔ¶æ…-ÌZ-O¯ðl¯é, {´ë…™èl…-ÌZ-O¯ðl¯é AMýSPyìl {ç³fË$ A…†Ð]l$…V> MøÆý‡$-MýS$-¯ól¨ çÜ$QÔ>…™èl$-Ë™ø MýS*yìl¯]l Ð]l$…_ iÐ]l-¯é-¯ól²-¯]l-¯]l²¨ ÝëÆý‡Ó-M>-ί]l çÜ™èlÅ…. AÌê…sìæ ç³Çíܦ-™èl$Ë$ MýS͵…^èl-MýS-´ù-Ð]l-yé°² ´ëËMýS$Ë OÐðlçœ-ËÅ…V>¯ól ¿êÑ…^éÍ. ´ëËMýS$Ë OÐðlçœ-ËÅ… Ð]lËÏ ™èlÌñæ™ól¢ §ýl$Æý‡ÂÆý‡ ç³Çíܦ-™èl$-˯]l$ OÐðl$§é¯]l {´ë…™èl {ç³fË$ BÐðl*-¨…_¯é B¨Ðé-ïÜË$ çÜíßæ…^èlÆý‡$. A…§ýl$MóS, gêÆý‡U…yŠl {´ë…™é-°MìS {ç³™ólÅMýS {糆ç³-†¢° MýS͵…^é-Ë° {¼sìæ-‹Ù Ýë{Ð]l*-fÅ-M>Ë… ¯]l$…^ól B¨Ðé-çÜ$Ë$ ´ùÆ>r… {´ëÆý‡…-À…^éÆý‡$. A…™ól-M>§ýl$, 1857 {ç³£ýlÐ]l$ ¿êÆý‡™èl ÝëÓ™èl…-{™èlÅ ´ùÆ>-sê-°MìS Ð]l…§ýl çÜ…Ð]l-™èlÞ-Æ>Ë Ð]l¬…§ól ¿êÆý‡™èl ¿¶æ*¿ê-VýS…Oò³ {¼sìæ-‹Ù B«¨-ç³-™éÅ°² {ç³Õ²çÜ*¢ B¨Ðé-çÜ$Ë$ Æ>iÌôæ° ´ùÆ>-sêË$ ÝëW…^éÆý‡$. ™ðlËÏ-§ö-Æý‡Ë §ýl$Æ>-VýS-™é-ËMýS$ Ð]lņÆó‡-MýS…V> {ç³£ýl-Ð]l$…V> BĶ欫§ýl… ç³sìæt ´ùÆ>-yìl…¨ MýS*yé B¨Ðé-çÜ$-Ìôæ-¯]l-¯]l²¨ ^èlÇ{™èl. ¼Æ>Þ Ð]l¬…yé (1899&1900) ÝëW…_¯]l ´ùÆ>r… ^èlÇ{™é-™èlÃMýS….

{ç³ç³…-^é°² Aº$¾Æý‡ç³Æý‡^ól Q°f, ArÒ çÜ…ç³-§ýlË$ gêÆý U…yŠl Ý÷…™èl…. ¯ólsìæMîS §ólÔ>-°MìS AÐ]l-çÜ-Æý‡-OÐðl$¯]l EMýS$P, C¯]l$Ð]l¬, »ŸVýS$Y Ð]l…sìæ {糫§é¯]l Ð]l¯]l-Æý‡$-˯]l$ JMýSP gêÆý‡U…yŠl {´ë…™èlÐól$ 70 Ô>™èl… Oò³V> A…¨Ýù¢…§ýl-¯]l²¨ A†Ô¶æ-Äñæ*MìS¢ M>§ýl$. AƇ¬¯é, ÆøkÐéÈ †…yìlMîS, ºrtMýS* ¡Æý‡° Ððl™èlÌôæ ÐéÇ° {ç³™ólÅMýS {糆ç³-†¢-OÐðlç³# ç³#ÇMö-Ìêµ-Ķæ$-¯]l²¨ ÐéçÜ¢Ð]l…. 1915ÌZ BÑÆý‡Â-Ñ…-_¯]l "^ø-sê-¯é-VýS-ç³NÆŠ‡ E¯]l²† çÜÐ]l*-gŒæ' 1928ÌZ ¿êÆý‡-™èl-§ól-Ô>°² çÜ…§ýl-ÇØ…_¯]l "OòÜ-Ð]l$¯Œl MýSÑ$-çÙ-¯Œl'¯]l$ MýSÍíÜ gêÆý‡U…yŠl {´ë…™é°² {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰…V> HÆ>µr$ ^ólĶæ*-Ë° MøÇ…¨. çÜÓ™èl…{™èl ¿êÆý‡-™èl…ÌZ 1947ÌZ £ýlMýSPÆŠ‡ MýSÑ$-çÙ-¯Œl¯]l$, 1948ÌZ «§éÆŠ‡ MýSÑ$-çÙ-¯Œl¯]l$, 1955ÌZ Æ>Ú‰ëË ç³#¯]l-Æý‡Ó-SÅÐ]l-ïܦ-MýS-Æý‡×æ MýSÑ$-sîæ± MýSÍíÜ Ð]l$çßæ-fÆý‡$Ï çÜÐ]l$-ǵ…_…¨. B MýSÑ$-sîæ-˱² ÐéÇ MøÆð‡P¯]l$ †Æý‡-çÜP-Ç…^éƇ¬.

1952ÌZ fÇW¯]l Ððl¬§ýlsìæ ÝëÆý‡Ó-{†MýS G°²-MýSÌZÏ {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ HÆ>µr$ Ggñæ…yéV> "gê-Æý‡U…yŠl ´ëÈt' ´ùsîæ ^ólíÜ 32 ½àÆŠ‡ AòÜ…½Ï Ý릯é-˯]l$ VðSË$-^èl$-Mø-Ð]lyýl… Aç³µsZÏ çÜ…^èl-˯]l… MýSÍW…_¯]l ÐéÆý‡¢. AÌêVóS, 1957ÌZ fÇW¯]l Æð‡…yø G°²-MýS-ÌZϯ]l* JMýSP Ý릯]l… MýS*yé ^ðlMýS$P ^ðl§ýl-Æý‡-MýS$…yé 32 °Äñæ*-fMýS-Ð]l-Æ>YÌZÏ †ÇW VðSËÐ]lyýl…, ™èl§éÓÆ> {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… ç³rÏ ÐéÇ BM>…„ýS¯]l$ {ç³gê-ÝëÓ-Ñ$-MýS…V> Ð]lÅMýS¢… ^ólĶæ$yýl… MýS*yé ^èlÇ{™ól. 1962 G°²-MýSÌZÏ ÐéÇ ÑfĶæ$… 23 Ý릯é-ËMóS ç³ÇÑ$-™èl-OÐðl$…¨. Ý린MýS ¯éĶæ$-MýS$-ËOò³ çܯ]l²-WÍϯ]l ¯]lÐ]l$Ã-MýS…™ø, 1967ÌZ A¨ Ð]l$Ç…™èl ±Æý‡-çÜ-ç³yìl MóSÐ]lË… 8 Ý릯é-ËMýS$ MýS$¨…^èl$-MýS$-´ù-Ƈ¬…¨. Ð]l$Æø-ç³MýSP G°²-MýS-Ë™ø-´ër$ gêÆý‡U…yŠl B¨Ðé-çÜ$Ë f¯]l-iÐ]l¯]l… MýS*yé VýS™èl Æð‡…yýl$ §ýlÔ>-»êªË çÜÓ™èl…{™èl ¿êÆý‡™èl ´ë˯]lÌZ Ð]l$Ç…™èl _MìSP Ô¶æËÅ-OÐðl$…§ýl-¯]l²¨ A°² ÌñæMýSPË* ™ólÍa ^ðlí³µ¯]l OÐðl¯]l….

D §ýl$íܦ™ól WÇç³#-{™èl$˯]l$ Ð]l$Æø-ÝëÇ E§ýlÅ-Ð]l*Ë OÐðlç³# ¯]lyìl-í³…_…¨. 1972ÌZ Õº* ÝùÆð‡¯Œl ´ëÆý‡Ï-Ððl$…r$MýS$ G°²MýSM>Ð]lyýl…, BÌŒæ gêÆý‡U…yŠl ѧéÅǦ çÜ…çœ$… BÑÆý‡Â-Ñ…-^èlyýl…, 1991 ÌZMŠSçÜ¿¶æ G°²-MýSÌZÏ gôæG…G… 6 ´ëÆý‡Ï-Ððl$…r$ Ý릯é-˯]l$ OMðSÐ]lçÜ… ^ólçÜ$-Mø-Ð]lyýl…, {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰…Oò³ BM>…„ýS {ç³fÌZÏ çÜyýlÍ´ùÌôæ-§ýl¯]l² Ðé§ýl-¯]lMýS$ °§ýl-Æý‡Ø-¯]l…V> °Í_…¨. Ð]l$«§ýlÅÌZ 1989ÌZ "gê-Æý‡U…yŠl çÜÐ]l$-çÜÅË ç³ÇÖ˯é MýSÑ$sîæ', 1995ÌZ "gê-Æý‡U…yŠl Asê-¯]l-Ð]l$‹Ü Mú°ÞÌŒæ' HÆ>µO-sñæ-¯]l-ç³µ-sìæMîS çÜÐ]l$-çÜů]l$ ç³ÇçÙP-Ç…^èl-yýl…ÌZ Ñçœ-Ë Ð]l$Ķæ*ÅƇ¬. C…™èlsìæ çÜ$©Æý‡ƒ ´ùÆ>-sêË çœÍ™èl…V> Grt-MóS-ËMýS$ 2000 çÜ…Ð]l-™èlÞÆý‡… AMøt-ºÆý‡$ÌZ {ç³™ólÅMýS gêÆý‡U…yŠl Æ>çÙ‰ HÆ>µ-r$¯]l$ {糆´ë-¨çÜ*¢ ¼Ë$ϯ]l$ ¯ésìæ G¯Œl-yîlH çÜÆ>PÆŠ‡ {ç³Ðól-Ô¶æ-ò³-rtMýS ™èlç³µ-Ìôæ§ýl$. ÌêË* {ç³Ýë-§Šl ¯éĶæ$-MýS-™èlÓ…ÌZ° BÆó‡jyîl, ïÜï³-G…Ë$ ¼Ë$ϯ]l$ Ð]lņÆó‡-MìS…_¯]l-ç³µ-sìæMîS Ððl$gê-Çsîæ çÜ¿¶æ$ÅË$ BÐðl*-¨…^èl-yýl…™ø A§ól çÜ…Ð]l-™èlÞÆý‡… ¯]lÐ]l…-ºÆý‡$ 15¯]l gêÆý‡U…yŠl ¿êÆý‡™èl 28Ð]l Æ>çÙ‰…V> AÐ]l-™èl-Ç…_…¨.

ÐólÆ>µ-r$™ø ^ðl¨Ç¯]l MýSË

{ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… HÆý‡µ-yìl…§ýl¯]l² çÜ…™ø-çÙ…ÌZ gêÆý‡U…yŠl {ç³fË$ Art-àçÜ…V> fÆý‡$-ç³#-MýS$¯]l² çÜ…ºÆ>Ë$ ÐéÇ iÑ™éÌZÏ {糆çœ-Í…^èl-Ìôæ§ýl$. §ólÔ>-°MìS çÜÇç³-yìl-¯]l…™èl »ŸVýS$Y¯]l$ E™èlµ†¢ ^ólçÜ$¢¯]l² Æ>çÙ‰…ÌZ ¯ólsìæMîS 50 Ô>™èl… ç³ÌñæÏË$ A…«§ýl-M>-Æý‡…ÌZ Ð]l$WY-´ù-™èl$-¯]l²r$t A«¨-M>-ÇMýS ÌñæMýSPÌôæ ^ðlº$-™èl$-¯é²Æ‡¬. §ólÔ¶æ…ÌZ Ððl¬§ýlr {´ëÆý‡…-À…_¯]l C¯]l$-Ð]l¬-&EMýS$P MýSÆ>Ã-V>-Æý‡…™ø çÜà A† ò³§ýlª C¯]l$-Ð]l¬-&EMýS$P MýSÆ>Ã-V>Æý‡…, íÜ…{© GÆý‡$-Ð]l#Ë*, ¯]lËÏ º…V>-Æ>-°MìS °ËÓ-OÌñæ¯]l «§ýl¯Œl-»ê-§Šl VýS¯]l$Ë* gêÆý‡U…yŠlÌZ¯ól E¯]l²-ç³µ-sìæMîS, AMýSPyìl {ç³fË çÜVýSr$ ™èlËçÜÇ B§éĶæ$… ÐéÇ° ÐðlMìSP-ÇçÜ*¢¯ól E…¨. çÜ…§ýl-ËMýS$ °ËĶæ$-OÐðl$¯]l gêÆý‡U…yŠlÌZ {ç³ç³…-^èl-ÐéÅç³¢ ç³Æ>Å-rMýS$-˯]l$ AÑ$-™èl…V> BMýS-r$t-Mø-VýS-ÍW¯]l A…§ýl-OÐðl$¯]l {糧ól-Ô>Ë$ MøMö-ËÏË$.

AÌêVóS, {ç³ç³…^èl {ç³Rêņ V>…_¯]l ¿êÆý‡™èl àMîS, {MìS-MðS-sŒæ sîæÐŒl$-Ë-MýS$ A™èl$Å-™èl¢Ð]l$ MðSò³t-¯Œl-˯]l$ A…¨…_¯]l çœ$¯]l™èl MýS*yé gêÆý‡U…yŠl Ý÷…™èl…. gêÆý‡U…yŠl °ÐéíÜ fÝëµÌŒæ íÜ…VŠS ¯ól™èl–-™èlÓ…ÌZ 1928ÌZ¯ól ¿êÆý‡™èl àMîS fr$t JÍ…í³-MŠS VøÌŒæz Ððl$yýlÌŒæ Ý뫨…^èlyýl… B {´ë…™èl… Ð]l*¯]lÐ]l Ð]l¯]l-Æý‡$-ÌZϯ]l* ¯ésìæ ¯]l$…_ ¯ólsìæMîS ¡íÜ-´ù-Ìôæ-§ýl¯]l² ÐéçÜ¢-Ðé°² ^ér$-™ø…¨. Ð]l…§ýlË ÐólË çÜ…QÅÌZ §ólÔ¶æ ÝëÓ™èl…-{™èlÅ ´ùÆ>r M>Ë… ¯]l$…` {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰ E§ýlÅÐ]l$… §éM> {´ë×ê-Ëǵ…_¯]l ÐéÇ MýS$r$…»êË íܦ† GMýSP-yól-íܯ]l Vö…VýSã AMýSPyól A¯]l²r$t E…yýlr… {ç³gê-ÝëÓÐ]l$Å ´ë˯]lÌZ §éW¯]l yöËÏ-™èl-¯é-°MìS °§ýl-Æý‡Ø¯]l…. EÐ]l$Ãyìl Æ>çÙ‰-OÐðl$¯é, {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰-OÐðl$¯é Æ>fMîSĶæ$ ´ëÈtÌZÏ, ´ëËMýS Ð]lÆ>YÌZÏ {ç³fË ç³rÏ fÐé-º$-§é-È™èl¯]l…, {ç³fË çÜÐ]l$-çÜÅË ç³ÇÚë-PÆý‡…ÌZ _™èl¢-Ô¶æ$©® MöÆý‡-Ð]l-yìl™ól Ý뫨…^ól AÀ-Ð]l–©®, {ç³Äñæ*-f¯]l… HÒ$ E…yýl-Ð]l¯]l² ÐéçÜ¢-Ðé°² Ð]l¬…§ýl$ A…§ýlÆý‡* A…XMýS-Ç…^éÍ. ´ëÆý‡-§ýl-Æý‡ØMýS ´ë˯]l ¨Ô¶æV> HÍMýSË$ Ayýl$-VýS$-Ìôæ-Ķæ*-ÍÞ¯]l çÜÐ]l$Ķæ$… BçÜ-¯]l²-OÐðl$…§ýl-¯]l²¨ Ð]lÆý‡¢-Ð]l*¯]l gêÆý‡U…yŠl ^èlÇ{™èl VýS$Æý‡$¢ ^ólÝù¢…¨.

& çÜ$«§éMýSÆŠ‡. G‹Ü

***************************************

SAKSHI

EDITORIAL

C¨ {ç³fË E§ýlÅÐ]l$… M>§ýl$, ¯éĶæ$-MýS$Ë ÝëÓÆý‡¦…

 

1956ÌZ ÑÔ>-Ìê…{«§ýl BÑÆ>ÂÐ]l… JMýS ÑÕçÙt Æ>fMîSĶæ$, ^éÇ{™èlMýS çÜ…§ýl-Æý‡Â…ÌZ fÇW…¨. Æ>fÐ]l…-Ô>Ë$ Ð]l*ǯé, Æ>gêÅË çÜÇçßæ-§ýl$ªË$ Ð]l*ǯé JMóS gê†V>, JMóS çÜ…çÜP–-†™ø çÜOÐðl$MýSÅ ¿êÐ]l-gê-Ë…™ø ÝëW…_¯]l EÐ]l$Ãyìl iÐ]l¯]l ÐéÆý‡-çÜ-™éÓ-°MìS Æð‡…yýl$ {´ë…™éË {ç³fË*, ¯éĶæ$-MýS$Ë* ™èlËÐ]l…-^èlyýl… Ð]lËϯól A¨ Ý뫧ýlÅ-OÐðl$…¨. Ð]l${§éçÜ$ ¯]l$…_ Ñyìl-´ù-Ƈ¬¯]l MøÝ뢅{«§ýl, Æ>Ķæ$-ËïÜ-Ð]l$Ë$ {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… HÆ>µ-r$-(1953) ^ólçÜ$MýS$¯]l² M>Ë…ÌZ Æ>Ķæ$-ËïÜÐ]l$ ¯ól™èl-ËÌZ ´÷yýl-çÜ*-í³¯]l A´ù-çßæË$ V>±, B…{«§ýl, ™ðlË…-V>×æ MýSÍíÜ ÑÔ>-Ìê…{«§ýlV> Æý‡*´÷…§ól-r糚yýl$ (1956) ™ðlË…-V>×æ ¯éĶæ$-MýS$-ËÌZ Ððl¬ËMðS-†¢¯]l ¿¶æĶæ*Ë$ V>± B…{«§ýl-{ç³-§ól-ÔŒæ HÆ>µ-r$¯]l$ Bç³-Ìôæ-MýS-´ù-Ķæ*Ƈ¬.

ÝëÐ]l*-¯]l$ÅË BÔ¶æ-ËÌZ ¯]l$…_ BM>…„ýSË ¯]l$…_ M>MýS$…yé Mö…§ýlÆý‡$ Æ>fMîSĶæ$ °Æý‡$-§øÅ-VýS$Ë §ýl$Æ>-Ô¶æË ¯]l$…_ ç³#sìæt-¯]lÑ M>ºsôæt {ç³™ólÅMýS ™ðlË…-V>×æ, {ç³™ólÅ-M>…{«§ýl, {ç³™ólÅMýS Æ>Ķæ$-ËïÜÐ]l$, {ç³™ólÅMýS E™èl¢-Æ>…{«§ýl, {ç³™ólÅMýS §ýl„ìS-×ê…{«§ýl, {ç³™ólÅMýS Oòßæ§ýl-Æ>-»ê-§Šl, {ç³™ólÅMýS §ýl…yýl-M>-Æý‡×æÅ, Vø…yéÓ¯é E§ýlÅ-Ð]l*Ë$ çÜOÐðl$-M>Å…{«§ýl¯]l$ `Ëa-Ìôæ° Ô¶æMýS$¢-Ë$V> Ñ$WÍ´ù-™èl$-¯é²Æ‡¬. Cç³µ-sìæMîS ÑÔ>-Ìê…{«§ýlÌZ {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… HÆý‡µyól AÐ]l-M>Ô¶æ… Ìôæ§ýl$. JMýS-Ðólâ¶æ D B…§ø-â¶æ-¯]l-ËMýS$ »ñæ¨Ç HÆ>µr$ ^ólĶæ*-˯]l² BÌZ-^èl¯]l Ð]l_a¯é {ç³gê-À{´ëĶæ$ õÜMýS-Æý‡×æ ¡çÜ$-Mø-Ð]lyýl… A™èlÅ-Ð]l-çÜÆý‡…. ´ëMìS-Ý릯Œl M>ÖÃ-ÆŠ‡¯]l$ ™èlÐ]l$-§ýl° A…r$-¯]l²-§ýl° §éÆ>-§ýl-™èl¢… ^ólĶæ$-Ìôæ…MýS§é! ™ðlË…-V>×æ, B…{«§ýl Ð]l$«§ýlÅ 1956ÌZ fÇW¯]l Jç³µ…§é°² Æý‡§ýl$ª ^ólĶæ$-VýS-ÍW™ól, 1947ÌZ ¿êÆý‡-™Œl™ø M>ÖÃÆŠ‡ Æ>k ^ólçÜ$-MýS$¯]l² Jç³µ…§é°² MýS*yé Æý‡§ýl$ª ^ólíÜ M>ÖÃ-ÆŠ‡¯]l$ MýS*yé B Ð]l…ÖĶæ¬-ËMýS$ CÐ]lÓ-VýS-ËÐ]l*? AÌêVóS O¯ðlgê… Ð]l…ÖĶæ¬Ë$ ™ðlË…-V>×æ çÜ…Ý릯]l… ™èlÐ]l$MýS$ M>Ðé-Ë° MøÇ™ól CÐ]lÓ-VýS-ËÐ]l*?

°gê-°MìS {ç³™ólÅMýS ™ðlË…-V>-×æ¯]l$ VýSsìætV> MøÆý‡$-™èl$¯]l² ´ëÈtË$ V>±, {ç³fË$ V>± ÌôæÆý‡$. 糧ýlÒ §éçßæ…™ø ÐólW´ù-™èl$¯]l² sîæBÆŠ‡-G‹Ü 2001 ¯]l$…_ {ç³™ólÅMýS ™ðlË…-V>-×æ¯]l$ MøÆý‡$-™ø…¨. A…™ól ™èlç³µ C™èlÆý‡ ´ëÈt-ËMýS$, Ð]lÅMýS$¢-ËMýS$ D A…Ô¶æ…Oò³ °gê-Ƈ¬-¡ Ìôæ§ýl$. A…§ýl$MóS MóS…{§ýl…ÌZ E¯]l² M>…{VðS‹Ü {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… HÆ>µr$ ^ólĶæ$-Ìôæ§ýl$. Ð]lÊyýl$ Æ>Ú‰ëË-¯]l$ HÆ>µr$ ^ólíܯ]l ½gôæï³ MýS*yé ™ðlË…-V>×æ ÑçÙ-Ķæ$…ÌZ Ððl¯]lMýS$P ™èlVýSYyýl… MýS*yé C…§ýl$MóS. f¯]l…ÌZ D A…Ô>-°MìS ºË… Ìôæ§ýl$. M>ºsìæt ™ðlË…-V>×æ Æ>Ðé-Ë° B…§ø-â¶æ-¯]lMýS$ ¨VýSyýl…, ™ðlË…-V>×æ Ð]l^óla-çÜ$¢…§ýl° Ñ«§ýlÓ…Ýë-°MìS ¨VýSyýl… Æð‡…yýl* AÆý‡¦-Æý‡-íßæ-™éÌôæ. AƇ¬¯é {ç³™ólÅMýS ™ðlË…-V>-×æ¯]l$ M>…{VðS‹Ü ´ëÈt CçÜ$¢…§ýl° A¯]l$-Mø-Ð]lyýl… AÑÐólMýS… M>§é! 1956ÌZ B ´ëÈt ¯ól™èl–-™èlÓ…ÌZ HÆý‡µ-yìl¯]l D Æ>ډ밲 B ´ëÈtÄôæ$ †ÇW Ð]l¬MýSPË$ ^ólçÜ$¢…§é? Æ>fMîS-Ķæ$…V> ^èl*íܯé C¨ M>…{VðS-‹ÜMýS$ ¯]lçÙtÐól$. sîæBÆŠ‡-G‹ÜMýS$ ºË… E¯]l²…™èl M>Ë… M>…{VðS‹Ü B ç³° ^ólĶæ$-§ýl¯]l² Mö…§ýlÇ Ðé§ýl¯]l MýS*yé çÜÐ]l$-Æý‡¦-±Ä¶æ$…-V>¯ól MýS°í³-çÜ$¢…¨. AÌêVóS M>…{VðS‹Ü E…yýlV> B…{«§ýl, Æ>Ķæ$-ËïÜÐ]l$ Ñyìl-´ù-™é-Ķæ$° A¯]l$-Mø-Ð]lyýl… MýS*yé AÑÐól-MýSÐól$. ™ðlË…-V>×æ CõÜ¢ CMýSPyýl M>…{VðS-‹ÜMýS$ ^èl$MðSP-§ýl$Æý‡$ M>§é!

f¯]l… §ýl–íÙt ¯]l$…_ MýS*yé Ñ¿¶æ-f¯]l A…Ô>°² ^èl*yéÍ. {ç³™ólÅMýS Æ>ډ밲 GMýS$PÐ]l Ð]l$…¨ MøÆý‡yýl… Ìôæ§ýl$. Mö™èl¢V> Æ>çÙ‰… HÆý‡µ-yìl™ól ™èlÌñæ™ól¢ _Æ>-MýS$Ë*, ™èl˯ðl-ç³šË çÜ…VýS† H§ø JMýS¯éyýl$ A…§ýl-ÇMîS AÆý‡¦-… M>MýS´ù§ýl$. 糧ólâ¶æÏ ´ër$ AÀ-Ð]l–¨® çÜ…VýS† Ð]l$Æý‡-_´ùƇ¬ Òsìæ° ç³ÇçÙP-Ç…^èl-yýl…-™ø¯ól M>Ë… ¯ðlr$t-MýS$-Æ>-ÐéÍ. ¯]l©fÌêË ç³…ç³MýS…, Mö™èl¢ {´ëgñæ-MýS$tË ¿¶æÑçÙÅ™èl$¢, çÜÇçßæ§ýl$ª {´ëgñæ-MýS$tË ¿¶æÑ™èl-Ð]lÅ… Ð]l…sìæÑ G¯ø² MîSËMýS-OÐðl$¯]l çÜÐ]l$-çÜÅË$ G§ýl$-ÆöP-¯]lyýl… A°Ðé-Æý‡Å…. ©° ™èl„ýS×æ çœÍ™èl… ´ëÇ{Ô>-Ñ$MýS, Ð]lÅÐ]l-ÝëĶæ$ Æý‡…V>Ë$ MýS$…r$-ç³-yýl-™éƇ¬. E´ë«¨ AÐ]l-M>-Ô>Ë$ ™èlVýSYyýl…, õÜÐ]lË Æý‡…V>Ë$ Ððl¯]l$-MýS-ºyýlyýl…, °Æý‡$-§øÅVýS… ò³Æý‡-VýSyýl…, Æý‡Ðé×ê Ð]lÅÐ]lçܦ §ðlº¾-†¯]lyýl… Ð]l…sìæ EÐ]l$Ãyìl ¯]lÚëtË$ MýS*yé G§ýl$-ÆöP-¯]l-Ð]l-ËíÜ E…r$…¨.

°gê-°MìS §ýl…yýl-M>-Æý‡×æÅ °¯é§ýl… Fç³…-§ýl$-MýS$…sôæ B ç³Ç×ê-Ð]l*Ë$ GÌê E…sê-Ƈ¬? A¨ A…™èl-{Æ>çÙ‰ çÜÐ]l$-çÜÅV> ç³Ç×æ-Ñ$-çÜ$¢…¨. ÑÐé-§éË$ ò³Æý‡$-VýS$-™éƇ¬. CÑ Ð]l$ÇMö°² E§ýlÅ-Ð]l*-ËMýS$ ½gêË$ ÐólÝë¢Æ‡¬. Cç³µsìæ Ð]lÆý‡MýS$ ÑÔ>-Ìê…{«§ýl ^ólíܯ]l A糚Ë$, ^ðlÍÏ…ç³#Ë$ H Ñ«§ýl…V> ç³ÇÚë-PÆý‡… ^ólÝë¢-Æý‡$? ™ðlË…-V>×æ HÆý‡µ-yìl™ól Ð]l*Ðø-Ƈ¬-çÜ$tË Ñf–…¿¶æ×æ çÜÐ]l$çÜÅ Ð]l*sôæ-Ñ$-sìæ? Mö™èl¢ Æ>f«§é-¯]l$Ë HÆ>µr$ ¿êÆý‡… {ç³fË$ Ððl*Ķæ$-VýS-ËÆ>? CÐ]l±² {ç³fË Ð]l$¨ÌZ ºË…-V>¯ól E¯é²Æ‡¬. A…§ýl$MóS C糚yýl$ GMýS$PÐ]l Ð]l$…¨ {ç³™ólÅMýS Æ>çÙ‰… MøÆý‡$-Mø-Ð]lyýl… Ìôæ§ýl$. C§ýl…™é Mö…§ýlÆý‡$ °Æý‡$-§øÅVýS Æ>fMîS-Ķæ¬Ë çßæ…V>Ð]l*. D çÜÐ]l$-çÜů]l$ ÐéçÜ¢-ÑMýS…V> ^èl*yéÍ. ¯éĶæ$-MýS$Ë °¯é-§éË ¯]l$…_ M>§ýl$. ÐéÇ ÝëÓÆý‡¦Æ>fMîSĶæ$ BM>…„ýS-˯]l$ AÆý‡¦… ^ólçÜ$-MøÐéÍ.
&yéMýStÆŠ‡ §ólÑÆð‡yìlz çÜ${º-çßæÃ-×æÅ-Æð‡yìlz'

^èlÇ{™èl-Ô>Q, GïÜÓ ÑÔ¶æÓ-ѧéÅ-ËĶæ$…, †Æý‡$-糆

***************************************

******************************************************************************************

ANDHRAJOUTHI

EDITORIAL

{´ë…¡Äæý$ ÔèýMæü$¢Ë$

{糫§é° Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ íÜ…VŠü §óþÔèý… G§æþ$ÆöP…r$¯èþ² çÜÐéâæýϯèþ$ ÑÐèþÇçÜ*¢ {´ë…¡Äæý$ Ðé§é°² E{VæüÐé§æþ…, Ðèþ$™ø¯éçæþ…, Ðèþ*ÐøÆÿ$$çÜ$t †Ææÿ$Væü$»êr$ çÜÆæÿçܯèþ ^óþÆ>aÆæÿ$. ™ðþË…V>×ý E§æþÅÐèþ*°² §æþ–íÙtÌZ ò³r$tMæü$° D ÐéÅQÅ ÐðþË$Ðèþyìþ…§æþ¯óþ ÑÔóýÏçÙ×ýË$ Mæü*yé Ñ°í³çÜ$¢¯é²Æÿ$$. M>Ææÿ×ý… H§ðþO¯é {´ë…¡Äæý$ Ðé§é°² E{VæüÐé§æþ… çÜÆæÿçܯèþ ^óþÆæÿayæþ… çܺº$ M>§æþ$. ¯óþç³£æþÅ… H§ðþO¯é D ÐéÅQÅ {´ë…¡Äæý$ Ðé§æþ…ò³O Ðèþ$äå ^èþÆæÿaMæü$ ™ðþÆæÿ Ìôýí³…¨.
M>…{Vðü‹Ü ´ëÈtMìü 125 Hâæý$å °…yìþ¯èþ çÜ…§æþÆæÿÂ…V> ´ëÈt ò³§æþªË$ ÝùÐèþ$Ðé Ææÿ… ÉìþÎÏÌZ Mö™èþ¢ M>Æ>ÅËÄæý$ ¿æýÐèþ¯é°Mìü Ôèý…Mæü$Ýë¦ç³¯èþ M>ÆæÿÅ{MæüÐèþ$… HÆ>µr$ ^óþÔéÆæÿ$. D çÜ…§æþÆæÿÂ…V> {糫§é° {ç³çÜ…Væü…, ´ëÈt A«¨¯óþ{† Ýù°Äæý* V>…«© Ðèþ*sêÏyìþ¯èþ ¡Ææÿ$ §óþÔé°Mìü M>…{Vðü‹Ü ™èþç³µ Ðèþ$Æø Væü™èþÅ…™èþÆæÿ… Ìôý§æþ¯óþ Ñ«§æþ…V> ÝëW…¨. M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt M>ÆæÿÅ{MæüÐèþ$Ððþ$O¯èþ…§æþ$ ÐèþËÏ §óþÔé°Mìü ™èþÐèþ$ ´ëÈt AÐèþçÜÆ>°² ^ðþç³µyæþ…, ÑÑ«§æþ Æ>Úë‰ËÌZ ™èþÐèþ$Mæü$ Væüsìýt ´ùsîý°çÜ$¢¯èþ² {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtËMæü$ ÐèþņÆóÿMæü…V> Ðèþ*sêÏyæþyæþ… çÜçßýf…. {糫§é° Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ ™èþÐèþ$ ´ëÈt A«§æþÅ„æü$Æ>Ë$ Ýù°Äæý* ¯éÄæý$Mæü™éÓ°² {ç³çÜ$¢†çÜ*¢, "M>…{Vðü‹Ü AÐèþçÜÆæÿ… Væü™èþ…ÌZ Mæü¯é² Cç³#µyæþ$ Ðèþ$Ç…™èþ GMæü$PÐèþV> E…¨' A¯óþ ¯ðþ{çßý* ^óþíܯèþ ÐéÅQůèþ$ {ç³Ýë¢Ñ…^éÆæÿ$.

§óþÔèý… E{VæüÐé§æþ…, Ðèþ$™ø¯éçæþ…, Ðèþ*ÐøÆÿ$$çÜ$t †Ææÿ$Væü$»êr$, {´ë…¡Äæý$ Ðé§æþ… Ðèþ…sìý çÜÐèþ$çÜÅ˯èþ$ G§æþ$ÆöP…r$¯èþ²§æþ° òßý^èþaÇçÜ*¢, M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt A°² ÝëÐèþ*hMæü ÐèþÆ>Y˯èþ$, ¿êÐèþgêÌê˯èþ$ ™èþÐèþ$ÌZ CÐèþ$$yæþ$aMæü$…r$…§æþ°, çÜÐèþ$çÜÅ˯èþ$, Ñ¿ôý§é˯èþ$ ^èþÆæÿaË §éÓÆ> ç³ÇçÙPÇçÜ$¢…§æþ° ÑÐèþÇ…^éÆæÿ$. §óþÔèý ¿æýÑçÙÅ™èþ$¢ M>…{Vðü‹Ü™ø Ðèþ$$yìþç³yìþ E…§æþ °, M>…{Vðü‹Ü ºËïßý¯èþç³yìþ™óþ §óþÔèý… ºËïßý¯èþç³yæþ$™èþ$…§æþ° A¯é²Ææÿ$. §óþÔé°² çÜÐðþ$OMæüÅ…V> E…_ AÀÐèþ–¨® ç³£æþ…ÌZ ¯èþyìþí³…^óþ¨ M>…{Vðü‹Ü JMæüPsôý A° {糫§é° ÑÐèþÇ…^éÆæÿ$. {糫§é° Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ íÜ…VŠü {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtËMæü$ ÐèþņÆóÿMæü…V> Ðèþ*sêÏyæþ yæþ… C¨ Ððþ$$§æþsìý ÝëÇ M>§æþ$.

CsîýÐèþÍ ÝëÆæÿÓ{†Mæü G°²MæüËMæü$ Ðèþ$$…§æþ$ GyìþrÆŠÿÞ WÌŒýz HÆ>µr$ ^óþíܯèþ M>ÆæÿÅ{MæüÐèþ$…ÌZ Mæü*yé {´ë…¡Äæý$ Ðé§æþ… {ç³Ðèþ*§æþMæüÆæÿÐèþ$° A¯é²Ææÿ$. Æ>Úë‰Ë$ MæüËíßý…^èþ$MøÐèþyæþ… ÐèþËÏ §óþÔé°Mìü {ç³Ðèþ*§æþÐèþ$° òßý^èþaÇ…^éÆæÿ$. M>± {´ë…¡Äæý$ Ðé§æþ… iÐèþ¯èþ ÐéçÜ¢ÑMæü™èþ AÆÿ$$¯èþ… §æþ$ ÐèþËÏ Ðésìý° ´ë˯é {ç³{MìüÄæý$ÌZ ¿êVæüÝëÓÐèþ$$˯èþ$ ^óþÄæý*Ë° çÜ*_…^éÆæÿ$. ™éÐèþ$$ {´ë…¡Äæý$ ´ëÈt˯èþ$ ÐèþņÆóÿMìü…^èþyé°Mìü VæüË M>Ææÿ×ê°² Mæü*yé Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ íÜ…VŠü D çÜ…§æþÆæÿÂ…V> ÑÐèþÇ…^éÆæÿ$. ¿êÆæÿ™èþ §óþÔèý… JMæü ò³§æþª EÐèþ$Ãyìþ Ðèþ*ÆðÿPsŒý Mæü¯èþ$Mæü, {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ HÆæÿµyìþ™óþ 糯èþ$²Ë$ Ñ«¨Ýë¢Äæý$° ™èþ§éÓÆ> AÀÐèþ–¨®Mìü Br…Mæü… MæüÍWÝë¢Ðèþ$° BÄæý$¯èþ AÀ{´ëÄæý$ç³yézÆæÿ$.

§óþÔèý…ÌZ° ºçßý$âæý çÜÐèþ*gê°² Ðèþ*ÆðÿPsŒý §æþ–íÙt™ø Ðèþ*{™èþÐóþ$ BÄæý$¯èþ ç³ÇÖÍ…^éÆæÿ$. Væü™èþ ¯ðþËÌZ çÜÐèþ*QÅ Ñ«§é¯èþ…ò³O fÇW¯èþ A…™èþÆ>j¡Äæý$ çÜÐèþ*ÐóþÔèý…ÌZ {糫§é° çÜÐèþ*QÅ ÐèþÅÐèþçܦ A¯èþ$Mæü*Ë {糆Mæü*Ë Ðé§æþ¯èþ˯èþ$ Ðèþ$¯èþ §óþÔèý ç³Çíܦ™èþ$Ë ¯óþç³£æþÅ…ÌZ ^èþÇa…^éÆæÿ$. {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ §óþÔé°² ´ëÍ…^èþyé°Mìü AÐèþçÜÆæÿÐðþ$O¯èþ IMæüÅ™èþ¯èþ$ A…¨…^èþVæüËÐé, Ý린Mæü BM>…„æü˯èþ$ gê¡Äæý$ Ýë¦Æÿ$$ÌZ ÐèþÅMæü¢… ^óþÄæý$yæþ… çÜÐèþ*QÅ ÐèþËϯóþ Ý뫧æþÅç³yæþ$™èþ$…§é A¯óþ À¯èþ² Æ>fMîüÄæý$ Mø×ê˯èþ$ BÄæý$¯èþ ™èþÐèþ$ {ç³çÜ…Væü…ÌZ ÑÐèþÇ…^éÆæÿ$.

ºçßý$ âæý ´ëÈt ÐèþÅÐèþçܦÌZ Móü…{§æþ Æ>çÙ‰ çÜ…º…«§éË$ ÝëïœV> ÝëV>Ë°, AÆÿ$$™óþ ¿êÆæÿ™èþ A¯èþ$¿æýÐèþ… Ðèþ*{™èþ… E{¨Mæü¢™èþË$ ¯ðþËMö…sêÄæý$¯óþ ™ðþË$ç³#™èþ$¯èþ²§æþ° BÄæý$¯èþ A¯é²Ææÿ$. {糫§é° ^èþÆæÿa òÜO§é®…†MæüÐðþ$O¯èþ¨V>¯óþ Mæü°í³çÜ$¢¯èþ²ç³µsìýMîü ÑÑ«§æþ çÜ…§æþÆ>ÂËÌZ ^óþíܯèþ D {ç³çÜ…V>Ë$ M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt Ðèþ$¯øVæü™é°Mìü Mæü*yé A§æþª… ç³yæþ$™èþ$¯é²Æÿ$$. 2004 G°²MæüË™ø ´ùÍõÜ¢ CsîýÐèþÍ ÝëÆæÿÓ{†Mæü G°²MæüË ¯ésìýMìü M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt Ñ${™èþ 糄>Ë™ø ÐèþÅÐèþçßýÇ…^óþ ¡Ææÿ$ÌZÐèþ*Ææÿ$µ Ðèþ_a…¨. CsîýÐèþË Ðèþ$àÆ>çÙ‰ G°²MæüË Ðèþ$$…§æþ$ M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt ¯óþ™èþ Ë$ G¯ŒþíÜí³ ç³rÏ AÐèþÐèþ*¯èþMæüÆæÿ…V> ÐèþÅÐèþçßýÇ…^éÆæÿ$. Ðèþ$äå ™èþÐèþ$ HMæü^èþe{™é«¨ç³™èþÅ… VæüË ´ë™èþ ÆøkË$ Æ>Ðèþ^èþ$a¯èþ° M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt ¯éÄæý$Mæü$Ë$ ¿êÑçÜ$¢…yæþÐèþ^èþ$a.

1960 §æþÔèýMæü…ÌZ¯óþ ÑÑ«§æþ Æ>Úë‰ËÌZ {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ ™èþÌñý™é¢Æÿ$$. AÆÿ$$™óþ C…¨Æ>…V>…«© B¯éyæþ$ Ðésìý° °çÜÞ…Mø^èþ…V> A×ý_ÐóþÔéÆæÿ$. BÄæý* {´ë…™éË {ç³gêÝëÓÑ$Mæü BM>…„æüË$ ¡Ææÿayæþ… §éÓÆ> M>Mæü$…yé, Æ>fMîüÄæý$ Mæü$™èþ…{™éË §éÓÆ> D {糿æý$™éÓ˯èþ$ Mæü*˧øÔéÆæÿ¯óþ¨ çܵçÙt…. {糫§é° Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ íÜ…VŠü ÝùÐèþ$ÐéÆæÿ… ™èþÐèþ$ {ç³çÜ…Væü…ÌZ ^ðþí³µ¯èþr$t& M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt À¯èþ² ÝëÐèþ*hMæü ÐèþÆ>Y˯èþ$, ¿êÐèþgêÌê˯èþ$ çÜÆæÿ$ª»êr$ ^óþÄæý$VæüË gê¡Äæý$ Æ>fMîüÄæý$ 糄æüÐóþ$ AÆÿ$$™óþ Cç³#µyæþ$ §óþÔèý ÐéÅç³¢…V> ÑÑ«§æþ Æ>Úë‰ËÌZ {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ E§æþÂÑ…^èþMæü ´ùÄôý$Ñ.

§óþÔèý…ÌZ çÜ…MîüÆæÿ~ ÔèýMæü… {´ëÆæÿ…¿æý… M>Mæü´ùÄôý$¨. fÐèþ$$à M>ÖÃÆŠÿÌZ ¯óþçÙ¯èþÌŒý M>¯èþ¹Æðÿ¯ŒþÞ, í³yìþí³ Ððþ$$§æþË$Mö° §æþ„ìü×ê¯èþ {§æþÑyæþ ´ëÈtË ÐèþÆæÿMæü* A¯óþMæü {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ {´ë†°«§æþÅ… ÐèþíßýçÜ$¢¯é²Æÿ$$. Ðèþ$¯èþ Æ>çÙ‰…ÌZ sìýyìþí³ BÑÆ>ÂÐèþ… Mæü*yé D ç³Ç×êÐèþ$…ÌZ ¿êVæü Ðóþ$. AÆÿ$$™óþ D ç³Ç×êÐèþ$… CMæüPyìþ™ø °Í_ ´ùMæü$…yé {MæüÐèþ$…V> Eç³ {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË$ Mæü*yé BÑÆæÿÂÑçÜ$¢¯é²Æÿ$$.

§óþÔèý ÐéÅç³¢…V> ÑÑ«§æþ Æ>Úë‰ËÌZ& {´ë…™éË ÐðþOÑ«§æþÅ…, ´ë˯èþÌZ ¿êVæüÝëÓÐèþ$Å… §æþMæüPMæü ´ùÐèþyæþ…, {ç³f Ë BM>…„æüË$ ¯ðþÆæÿÐóþÆæÿMæü ´ùÐèþyæþ… Ðèþ…sìý À¯èþ² M>Ææÿ×êË$ D Eç³ {´ë…¡Äæý$ ´ëÈtË HÆ>µr$Mæü$ §øçßý§æþç³yæþ$™èþ$¯é²Æÿ$$. AÀÐèþ–¨® VæüÐèþ$¯èþ…ÌZ À¯èþ² ÐèþÆ>Y˯èþ$ AMæü$P¯èþ ^óþÆæÿ$aMøMæü´ùÐèþyæþ… Mö™èþ¢ Æ>fMîüÄæý$ ÔèýMæü$¢Ë$ f°…^èþyé°Mìü {糫§é¯èþ M>Ææÿ×ý…. ™ðþË…V>×ýò³O _§æþ…ºÆæÿ… Ððþ$$§æþsìý {ç³Mæür¯èþ ÐðþË$ÐèþyæþV>¯óþ §óþÔèý ÐéÅç³¢…V> {ç³™óþÅMæü Æ>çÙ‰ BM>…„æüË$ ò³Ë$ϺMæüyæþ… D Mö™èþ¢ ç³Ç×êÐèþ*°² çÜ*_çÜ$¢¯èþ²¨.

ò³Ææÿ$Væü$™èþ$¯èþ² {´ë…¡Äæý$ ÔèýMæü$¢Ë {´ëºÌêÅ°² 1980 §æþÔèýMæü…ÌZ¯óþ M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt Væü$Ç¢…_, A…§æþ$Mæü$ ÑÆæÿ$Væü$yæþ$V> Ý린Mæü çÜ…çܦËMæü$ Ðèþ$Ç°² A«¨M>Æ>Ë$ A¯óþ °¯é§é°² ^óþç³sìýt…¨. Móü…{§æþ {糿æý$™èþÓ… ¯óþÆæÿ$V> hÌêÏ ç³ÇçÙ™ŒþËMæü$, {V>Ðèþ$ ç³…^éÄæý$¡ËMæü$ °«§æþ$Ë$ A…§æþ^óþõÜ Ñ«§æþ…V> çÜ…çÜPÆæÿ×ýË$ ^óþç³sìýt… ¨. Æ>iÐŒþ V>…«© ç³…^éÄæý$¡ Æ>gŒý ^èþsêt°Mìü ^óþíܯèþ çÜÐèþÆæÿ×ýË$ B MøÐèþÌZMóü ÐèþÝë¢Æÿ$$.

Cç³#µyæþ$ {´ë…¡Äæý$ ÔèýMæü$¢Ë¯èþ$ ºËïßý¯èþ ç³Ç^óþ…§æþ$Mæü$ Eç³ {´ë…¡ Äæý$ ÔèýMæü$¢Ë¯èþ$ M>…{Vðü‹Ü, ¼gñýí³ Ðèþ…sìý gê¡Äæý$ ´ëÈtË$ {´ù™èþÞíßýçÜ$¢¯é²Äæý$¯óþ ÑÐèþ$ÆæÿØ Mæü*yé E…¨. {糫§é° Ðèþ$¯øÃçßý¯Œþ íÜ…VŠü ™égêV> ^ðþí³µ¯èþr$t & M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt À¯èþ² {´ë…¡Äæý$, ÝëÐèþ*hMæü ÐèþÆ>YËMæü$ {´ë†°«§æþÅ… Ðèþíßý…^éË° BÕ…^èþyæþ… Ðèþ$…_§óþ. AÆÿ$$™óþ {´ë…™éË ÐéÇV>, Eç³ {´ë…™éË ÐéÇ V> ò³Ë$Ϻ$Mæü$™èþ$¯èþ² Æ>fMîüÄæý$ E§æþÅÐèþ*˯èþ$ E{VæüÐé§æþ…™ø ´ùËaMæü$…yé Ðèþ$Ç…™èþ Ýë¯èþ$Mæü*Ë §æþ–íÙt™ø AÆæÿ¦… ^óþçÜ$MøÐéÍ.

***************************************

ANDHRAJOUTHI

EDITORIAL

¯éÄæý$Mæü™èþÓ ÌZç³Ðóþ$ AçÜË$ çÜÐèþ$çÜÅ

™ðþË$Væü$ÐéÆæÿ$ Æðÿ…yæþ$ 糄>Ë$V> `Í´ùÆÿ$$ Äæý$$§æþ®„óü{™é°² ™èþËí³…^óþ Ñ«§æþ…V> Ððþ*çßýÇ…_ Ñ«§æþÓ…çÜM>…yæþMæü$ ´ë˵yæþyæþ… A™èþÅ…™èþ ÔZ^èþ±Äæý$…. ™ðþË…V>×ýÌZ°, ïÜÐèþ*…{«§æþÌZ° ѧéÅÆæÿ$¦Ë$ E§æþÅÐèþ*ËMæü$ ¨Væüyæþ… ^èþ*çÜ*¢ E…sôý ™ðþË$Væü$gê† -{ÔóýÄæý$çÜ$Þ¯èþ$ M>…„ìü…^óþÐéÇ Væü$…yðþË$ ™èþÆæÿ$Mæü$P´ù™èþ$¯é²Æÿ$$.

{ç³™óþÅMæü ™ðþË…V>×ý Ðé§æþ… B…{«§æþ{糧óþÔŒý¯èþ$ Ðèþ$Æø Ðèþ*Ææÿ$ Mæü$¨í³ÐóþÝù¢…¨. 1969ÌZ JMæüÝëÇ, 1972ÌZ C…MöMæüÝëÇ ÐóþÆ>µr$ Eç³{§æþÐé˯èþ$ ™ðþË$Væü$ÐéÆæÿ$ ^èþÑ^èþ*ÔéÆæÿ$. Ðésìý ç³ÆæÿÅÐèþÝë¯é˯èþ$ A¯èþ$¿æýÑ…^éÆæÿ$.

A糚yæþ$ Móü…{§æþ…ÌZ C…¨Æ>V>…«¨ ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… E…yæþyæþ… ÐèþËÏ ¯èþÄæý*¯ø ¿æýÄæý* ¯ø B E§æþÅÐèþ*ËMæü$ ™ðþÆæÿç³yìþ…¨. C糚yæþ$ Móü…{§æþ…ÌZ ºËïßý¯èþÐðþ$O¯èþ -{糿æý$™èþÓ… E…yæþyæþ… ÐèþËϯø ÌôýMæü ü §æþ*Ææÿ§æþ–íÙt Ìôý° M>Ææÿ ×ý… ÐèþËϯø ÌôýMæü Ñ«§æþÓ…çÜ…ÌZ Mæü*yæþ ÝëÓÆæÿ¦ {ç³Äñý*f¯éË$ Ððþ™èþ$Mæü$P¯óþ çÜ…Mæü$_™èþ™èþÓ… ÐèþËϯø çÜÐèþ$íÜ´ùÆÿ$$…§æþ¯èþ$Mæü$¯èþ² çÜÐèþ$çÜÅ Ðèþ$äÏ ™èþÌñý†¢…¨.

Æ>fÔóýQÆæÿ Æðÿyìþz AM>Ë Ðèþ$Ææÿ×ý… ™èþÆ>Ó™èþ Aç³µsìý§éM> ™èþÐèþ$ B…™èþÆæÿ…WMæü ¿êÐé˯èþ$ ºÄæý$ò³rtyé°Mìü ¿æýÄæý$ç³yìþ¯èþ ™ðþË…V>×ý M>…{Vðü‹Ü ¯éÄæý$Mæü$Ë$ D¯éyæþ$ Ñf–…À…_ {ç³™óþÅMæü Æ>çÙ‰… M>ÐéË° GË$Vðü†¢ ^ér$™èþ$¯é²Ææÿ$. AçÜË$ D çÜÐèþ$çÜÅMæü$ AòÜ…½ÏÌZ {糆糄æü ¯éÄæý$Mæü$yæþ$V> E¯èþ² çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ ¯óþ Æ>fÔóýQÆŠÿ ½gêÆøç³×ý ^óþÔéÆæÿ¯óþ ÑçÙÄæý$… {ç³MæüP¯èþò³yìþ™óþ A«¨M>Ææÿ…ÌZMìü Ðèþ_a¯èþ ™èþÆæÿ$Ðé™èþ BÄæý$¯èþ çÜÐðþ$OMæüÅÐé¨V> G¨V>Ææÿ¯èþyæþ… °çÜÞ…§óþçßý…. A§óþ Ñ«§æþ…V> 2009 G°²MæüË Ðèþ$$…§æþ$ ÐèþÆæÿMæü$ çÜÐðþ$OMæüÅÐé§é°² çܵçÙt…V> Ñ°í³…_¯èþ {糆糄æü ¯éÄæý$Mæü$yæþ$ ^èþ…{§æþ»êº$ G°²MæüË çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ ™ðþË…V>×ý Æ>çÙ‰ çÜÑ$†™ø ^óþ™èþ$Ë$ MæüÍí³ {ç³™óþÅMæü ™ðþË…V>×ý Ðé§é °² ¯ðþ†¢Mðü™èþ$¢Mæü$¯é²yæþ$.

©°Mìü M>Ææÿ×êË$ A¯óþMæü… E…yæþÐèþ^èþ$a. AÆÿ$$™óþ JMæü M>Ææÿ×ê°Mìü çÜ…º…«¨…_ M>…{Vðü‹Ü, ™ðþË$Væü$§óþÔèý… ´ëÈtËÌZ ÝëÐèþ$Å™èþ E¯èþ²§æþ¯óþ¨ çܵçÙt…. A§óþÑ$r…sôý A«¨M>Æ>°² ^óþhMìüP…^èþ$MøÐèþyæþ…. çÜÐðþ$OMæüÅÐé§æþ…™ø A«¨M>Ææÿ… ÐèþõÜ¢ A© Ðèþ$…_§óþ. {ç³™óþÅMæü Ðé§æþ…™ø ï³uæÿ… §æþMìüP™óþ C¨ Mæü*yæþ Ðèþ$…_§óþ. C© Ðèþ$¯èþ Ðèþ$$QÅ ´ëÈtË òÜO§é®…†Mæü °º§æþ®™èþ! Cr$Ðèþ…sìý ç³Çíܦ™èþ$ËÌZ Mðü. ^èþ…{§æþÔóýQÆŠÿÆ>Ðèþ# BÐèþ$Ææÿ×ý °Æ>àÆæÿ ©„æü {õ³Ë$yæþ$ 糧éÆæÿ¦…™ø °…yìþ E¯èþ² ï³´ëMæü$ AWYç³#ËÏ A…sìý…_…¨. BÄæý$¯èþ °Æ>àÆæÿ©„æü¯èþ$ ÑÆæÿÑ$…ç³ gôýÄæý$yé°Mìü ^óþíܯèþ {´ëç³¢M>Ëfq™é °Ææÿ~Äæý$… »ñýyìþíÜMösìýt MøÝ뢅{«§æþ Æ>Äæý$ËïÜÐèþ$ËÌZ Ðèþ$à ÑÝù¹r¯é°Mìü §éÇ¡íÜ…¨. CMæü C糚yóþÑ$ ^óþÄæý*ÌZ ¨Mæü$P™ø^èþ° ç³Çíܦ† G§æþ$ÆðÿO…¨.

G糚 yæþ$ H ç³° ^óþÄæý*ÌZ B ç³°^óþÄæý$Mæü$…yé ¯é¯èþò³rtyæþ… ÐèþËÏ D çÜÐèþ$çÜÅ C…™èþ fsìýËÐðþ$O Mæü*Ææÿ$a…¨. CMæü C糚yæþ$ ©°Mìü M>Ææÿ×ý… Ò$Ææÿ…sôý Ò$Ææÿ° JMæüÇò³O JMæüÆæÿ$ °…§æþÐóþçÜ$Møyé°Mìü Eç³-{MæüÑ$…^èþyæþ… fÆæÿ$Væü$™èþ$¯èþ²¨. ©°Mìü Mæü*yæþ çÜÆðÿO¯èþ ¯éÄæý$Mæü ™èþÓ… ÌôýMæü´ùÐèþyæþÐóþ$ M>Ææÿ×ý…. 2004 G°²MæüËÌZ M>…-{Vðü‹Ü™ø MóüïÜBÆŠÿ ´÷™èþ$¢ ò³r$tMæü$¯é²Ææÿ$. sîýBÆŠÿG‹ÜMæü$ MóüsêÆÿ$$…_¯èþ ïÜrÏ ÌZ çÜVæü… Mæü*yé B ´ëÈtMìü §æþMæüPÌôý§æþ$. VðüÍ_¯èþÐéÇÌZ Mö…™èþÐèþ$…¨ ´ëÈtMìü ÐèþņÆóÿMæü…V> -{Væü*ç³# Mæüsìýt ´ëÈt A«¨¯óþ™èþ¯èþ$ _M>Mæü$ç³Ç^éÆæÿ$. MóüïÜBÆŠÿ òÜO™èþ… Æðÿ…yæþ$ ÝëÆæÿ$Ï ÌZMŠüçÜ¿æý çÜ¿æýÅ™éÓ° Mìü Æ>i¯éÐèþ* ^óþíÜ ´ùsîý^óþÄæý$yæþ… fÇW…¨. VðüÍ_¯èþç³µsìýMîü {糆ÝëÇ ¯é¯ésìýMìü ¡íÜMæür$t ¯éVæü…¿Ÿr*Ï A¯èþ²r$t ^èþ…{§æþÔóýQÆŠÿÆ>Ðèþ# ºË… „îü×ìý…_…¨.
™ðþË…V>×ý E§æþÅÐèþ$ A«¨¯óþ™èþ ç³Çíܦ† D Ñ«§æþ…V> E¯èþ² çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ sîýyîþï³ÌZ Mö…§æþÆæÿ$ ™ðþË…V>×ý Ðé§æþ… ÐðþOç³# Ððþ$$V>YÆæÿ$. ©…™ø ´ëÈt A«¨¯óþ™èþ ^èþ…{§æþ»êº$ AÀ{´ëÄæý$ õÜMæüÆæÿ×ýMæü$ JMæü MæüÑ$sîý° ÐóþÔéÆæÿ$. çÜÐðþ$OMæüÅÐé§æþ ç³#¯é¨™ø ç³sìýçÙt… V> E¯èþ² ´ëÈt íܧ鮅™é°² {ç³™óþÅMæü íܧ鮅™èþ…V> Ðèþ*Ææÿayæþ… fÇW…¨. MøÝë¢, Æ>Äæý$ËïÜÐèþ$ ÐéçÜ$Ë$ D Ðèþ*Ææÿ$µ¯èþ$ çßýÇÛ…^èþMæü´ùÆÿ$$¯èþç³µsìýMîü Aç³µsìýMîü Ðèþ˜¯èþ… Ðèþíßý…^èþyæþ… fÇW…¨. çœÍ™èþ… HÑ$r…sôý sîýyîþï³, sîýBÆŠÿG‹Ü™ø ^ðþÍÑ$Mæüsìýt ¿æý…Væüç³yæþyæþ…. ©°° ºsìýt Ðèþ$¯èþMæü$ AÆæÿ¦… AÐèþ#™èþ$¯èþ² çÜ™èþÅ… JMæüsôý. JMæü ©ÆæÿƒM>Ë ÆøV>°Mìü ò³Oç³N™èþ Ðèþ$…§æþ$ CÐèþÓyæþ… ÆøW° ÌZÌZç³Ë Mæü$âæýÏ »ñýyæþ$™èþ$…§óþ ™èþç³µ ÆøVæü °ÐéÆæÿ×ý fÆæÿVæü§æþ$ Mæü§é.

CMæü´ù™óþ M>…{Vðü‹Ü ç³Çíܦ† Ðèþ$à §æþÄæý$±Äæý$…. M>…{Vðü‹Ü ÐéÇMìü Æðÿ…yóþ Æðÿ…yæþ$ Ðèþ*rË$ Mæü…uø´ëuæÿ…. JMæüsìý ™èþÐèþ$¨ gê¡ Äæý$ ´ëÈt; Æðÿ…yø¨ A«¨Úëx¯èþ… °Ææÿ~Äæý$…. D Æðÿ…yæþ$ Ðèþ*rË$ ™èþç³µ ÐéÇ Ýù¢{™èþ X™èþ…ÌZ Ðèþ$*yø Ðèþ*r Ðèþ$¯èþMæü$ Ñ°í³…^èþ§æþ$. AÌê…sìý ´ëÈt Mæü*yæþ D Æøk JMæüPÝëÇV> «§ðþOÆæÿÅ… ^óþíÜ A«¨Úëx¯é°² «¨MæüPÇ… _ çÜÐðþ$OMæüÅÆ>V>°² A…§æþ$Mæü$¯èþ²¨. ÒÇMìü ™èþÐèþ$ AÀ{´ëÄæý*°² ^ðþ糚Møyé°Mìü AÐèþM>Ôèý… Ðèþ_a¯èþ糚yæþÌêÏ ™èþÐèþ$Mæü$ A«¨Úëx¯èþ… B§óþÔèýÐóþ$ ÕÆø«§éÆæÿÅ… A° HMæü ÐéMæüÅ ¡Æ>à ¯èþ… ^óþÔéÆæÿ$. C糚yóþÐðþ* Ðèþ*r Ðèþ*Ça çÜÐðþ$OM>Å…{«§æþ A…r$¯é²Ææÿ$. D Ðèþ*rMæü$ Mæü*yé ÒÆæÿ$ Mæür$tºyìþ E…yæþÆæÿ° ^ðþç³µyé°Mìü ò³§æþª Ðóþ$«§æþçÜ$Þ AÐèþçÜÆæÿ… Ìôý§æþ$.

M>…{Vðü‹Ü A«¨Úëx¯èþ… ^óþ†ÌZ ¯éË$Væü$ BÄæý$$«§éË$ G糚yæþ* çÜ…íܧæþ®…V> E…sêÆÿ$$. AÐóþ ÝëÐèþ$, §é¯èþ, ¿ôý§æþ, §æþ…yø´ëÄæý$Ë$. G糚yæþ$ H BÄæý$$«§é°² Eç³Äñý*W…^éÌZ 125 HâæýÏ A¯èþ$¿æýÐèþ… E¯èþ² M>…{Vðü‹Ü ´ëÈtMìü ™ðþË$çÜ$. C…™èþMæü* M>…{Vðü‹Ü Móü…{§æþ ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… AÆÿ$$¯é çÜ$íܦÆæÿ ÐðþOQÇ° A¯èþ$çÜÇçÜ$¢……§é A…sôý A© Ìôý§æþ$. A¨ G糚yæþ$ GÐèþÇMìü H Ðèþ*r^ðþº$™èþ$…§ø GÐèþÇMìü AÆæÿ¦… M>§æþ$. ÐéÇ° MæüÍíÜÐèþ_a¯èþÐéÆæÿ$ ™èþÌê JMæü Ðèþ*r^ðþº$™èþ* E…sêÆæÿ$. AÑ ç³ÆæÿçܵÆæÿ ÑÆæÿ$§é®Ë$ V> E…yæþyæþ… Mæü§æþ$ª. AÆÿ$$¯èþç³µsìýMîü Móü…{§æþ ¯éÄæý$Mæü$Ë$ Ðésìý° Q…yìþ…^èþyæþ… M>°, çÜÐèþ$Ǧ…^èþyæþ… M>° ^óþÄæý$Ææÿ$.

D Ñ«§æþ…V> ÐèþÅÐèþçßýÇ…^èþyæþ… ™ðþË$Væü$ gꆰ, ™ðþË$Væü$ ¯éÄæý$Mæü$˯èþ$ AVúÆæÿÐèþç³Ææÿayæþ… M>§é? A™èþÅ…™èþ çÜ…Rêź˅™ø Móü…{§æþ…ÌZ {糿æý$™èþÓ… HÆ>µr$ÌZ Ðèþ$$QÅ ¿æý*Ñ$Mæü ´ùíÙ…_¯èþ ™ðþË$Væü$ G…ï³ËMæü$ ç³sìýt¯èþ D §æþ$ÆæÿY† HÑ$sìý? B…{«§æþ{糧óþÔŒýÌZ {ç³çÜ$¢™èþ… ^ðþËÆóÿVæü$™ø¯èþ² ÑÝù¹r¯é°Mìü M>Ææÿ×ý… D¯ðþË 9Ðèþ ™óþ© AÆæÿ®Æ>{† Móü…{§æþ çßZ… Ðèþ$…-{† _§æþ…ºÆæÿ… ^óþíܯèþ -{ç³Mæür¯èþ. Æ>çÙ‰ Ñ¿æýf¯èþMæü$ ™èþW¯èþ ^èþÆæÿÅË$ ¡çÜ$MøÐèþyé°Mìü Eç³-{MæüÑ$…^éÍÞ…¨V> Æ>çÙ‰ -{糿æý$™éÓ°² B§óþÕ…^èþyæþ… fÇW…§æþ¯óþ¨ B {ç³Mæür¯èþ ÝëÆ>…Ôèý…. C…™èþMæü…sôý JMæüP Ðèþ*r A§æþ¯èþ…V> BÄæý$¯èþ Ðèþ*sêÏyæþÌôý§æþ$.

^èþÆæÿÅËMæü$ Eç³{MæüÑ$…^èþyæþÐèþ$…sôý A¨ Æ>gêÅ…Væüº§æþ®…V> E…r$…§æþ¯óþ¨ çܵçÙt…. D {ç³{MìüÄæý$Mæü$ çÜ…º…«¨…_ Æ>gêÅ…Væü…ÌZ° Ðèþ$*yæþ Ðèþ A«¨MæüÆæÿ×ý… CÌê °ÆóÿªÕçÜ$¢¯èþ²¨: ""´ëÆæÿÏÐðþ$…r$ ^èþrt… §éÓÆ>& (A) H Æ>çÙ‰ ¿æý*¿êV>°² AÆÿ$$¯é Ñ¿æýh…_ Mö™èþ¢ Æ>{Úët°² HÆ>µr$ ^óþÄæý$Ðèþ^èþ$a ÌôýMæü Æðÿ…yæþ$ V>° A…™èþMæü…sôý GMæü$PÐèþ Æ>{Úët˯èþ$ MæüÍí³ JMæü Æ>{Úët°² HÆ>µr$ ^óþÄæý$Ðèþ^èþ$a ÌôýMæü H ¿æý* ¿êV>¯ðþO²¯é Ðèþ$ÆöMæü Æ>çÙ‰…ÌZ° Mö…™èþ ¿æý*¿êV>°² MæüÍí³ Mö™èþ¢ Æ>{çÙt… HÆ>µr$ ^óþÄæý$Ðèþ^èþ$a; (B) H Æ>çÙ‰ ÑïÜ¢Æ>~¯ðþO²¯é ò³…^èþÐèþ^èþ$a; (C) H Æ>çÙ‰ çÜÇçßý§æþ$ªË¯ðþO¯é Ðèþ*ÆæÿaÐèþ^èþ$a; (D) H Æ>çÙ‰… õ³Ææÿ$¯ðþO¯é Ðèþ*ÆæÿaÐèþ^èþ$a.

CÑ Mö°² °º…«§æþ¯èþËMæü$ ÌZºyìþ fÆæÿ$Væü$™éÆÿ$$. Æ>çى糆 íܸëÆæÿçÜ$ ÌôýMæü$…yé ´ëÆæÿÏÐðþ$…r$ E¿æýÄæý$ çÜ¿æýËÌZ §óþ°ÌZMæü*yé Æ>çÙ‰ Ñ¿æýf¯èþ ¼Ë$Ï {ç³ÐóþÔèýò³rtÆ>§æþ$. HÆ>çÙ‰ ÑïÜ¢Æ>~°Mìü çÜ…º…«¨…_ ÌôýMæü çÜÇçßý§æþ$ªËMæü$ çÜ…º…«¨…_ ÌôýMæü õ³Ææÿ$ Mæü$ çÜ…º…«¨…_ ¼Ë$Ï {ç³ÐóþÔèýò³rtyæþ… fÆæÿ$Væü$™èþ$¯èþ²§ø B Æ>çÙ‰ ÔéçܯèþçÜ¿æý AÀ{´ëÄæý*°² Æ>{çÙt糆 Ñ«¨V> MøÆæÿ$™éÆæÿ$. B AÀ{´ëÄæý$ °Ðóþ§æþ¯èþMæü$ JMæüVæüyæþ$Ðèþ# E…r$…¨. AÐèþçÜÆæÿÐðþ$O™óþ Æ>çى糆 B Væüyæþ$Ðèþ# ¯èþ$ ´÷yìþW…^èþÐèþ^èþ$a. °ÔèýaÄæý$…V> B Væüyæþ$Ðèþ# ÌZç³Ë ÔéçܯèþçÜ¿æý ™èþ¯èþ AÀ{´ëÄæý*°² ™ðþÍÄæý$gôýÄæý$ÐèþËíÜÐèþ#…r$…¨. AÆÿ$$™óþ Æ>çÙ‰ ÔéçܯèþçÜ¿æý BÐðþ*¨…_¯èþ ¡Æ>ïé°Mìü Æ>çى糆 Mæür$tºyìþ E…yæþÐèþËíܯèþ AÐèþçÜÆæÿ… Ìôý§æþ$. D ÑçÙÄæý$… Æ>gêÅ…Væü…ÌZ çܵçÙt…V> E…¨.

Æ>{ÚëtË Ñ¿æýf¯èþMæü$ çÜ…º…«¨…_ Æ>gêÅ…Væü… °ÆóÿªÕçÜ$¢¯èþ² -{ç³{MìüÄæý$ D Ñ«§æþ…V> E…sôý Mö…™èþ Ðèþ$…¨ Æ>çÙ‰ ÔéçܯèþçÜ¿æý AÀ{´ëÄæý*°² ¡çÜ$MøÐèþËíܯèþ AÐèþçÜÆæÿ… Ìôý§æþ$, GM> GMìü¯èþ ´ëÆæÿÏÐðþ$…r$ÌZ ¼Ë$Ï {ç³ÐóþÔèýò³rt Ðèþ^èþ$a¯èþ° Ðèþ*sêÏyæþyæþ… Ñyæþ*zÆæÿ…V> E…¨. A§óþ Ñ«§æþ…V> ÔéçܯèþçÜ¿æýÌZ ¼Ë$ÏMæü$ BÐðþ*§æþ… ËÀ…^èþMæü´ù™óþ ´ëÆæÿÏÐðþ$…r$ÌZ ¼Ë$Ï {ç³ÐóþÔèýò³rtyæþ… Mæü$§æþÆæÿ§æþ° Ðèþ$ÇMö…™èþ Ðèþ$…¨ Ð騅^èþyæþ… Mæü*yæþ Æ>gêÅ…Væü °º…«§æþ¯èþ ™ðþÍÄæý$Mæü ´ùÐèþyæþÐóþ$. D ™èþ™èþ…Væü… A…™é fÇW¯èþ ™èþÆæÿ$Ðé™èþ Æ>çى糆 ´ëÆæÿÏÐðþ$…r$Mæü$ ¼Ë$Ï ç³…ç³#™éÆ> Ìôý§é A¯óþ¨ Æ>gêÅ…Væü ç³Ç«¨ÌZMìü Æ>§æþ$.A¨ MóüÐèþË… Æ>fMîüÄæý$ ç³Ç«¨ÌZ° ÑçÙÄæý$… Ðèþ*{™èþÐóþ$.

H¨ HÐðþ$O¯èþç³µsìýMìü ™ðþË$Væü$ÐéÆæÿ$ Æðÿ…yæþ$ 糄>Ë$V> `Í´ùÆÿ$$ Äæý$$§æþ®„óü{™é°² ™èþËí³…^óþ Ñ«§æþ…V> Ððþ*çßýÇ…_ Ñ«§æþÓ…çÜM>…yæþMæü$ ´ë˵yæþyæþ… A™èþÅ…™èþ ÔZ^èþ±Äæý$…. Ar$ ™ðþË…V>×ýÌZ° ѧéÅÆæÿ$¦Ë$, Cr$ ïÜÐèþ*…{«§æþÌZ° ѧéÅÆæÿ$¦Ë$ ÑÔèýÓѧéÅËÄæý*˯èþ$ çÜ¢…À…ç³gôýíÜ E§æþÅÐèþ*ËMæü$ ¨Væüyæþ… ^èþ*çÜ*¢ E…sôý ™ðþË$Væü$gê† -{ÔóýÄæý$çÜ$Þ¯èþ$ M>…„ìü…^óþÐéÇ Væü$…yðþË$ ™èþÆæÿ$Mæü$P´ù™èþ$¯é²Æÿ$$. ¿êÆæÿ™èþ Äæý$$§æþ®…ÌZ MúÆæÿÐèþ ´ë…yæþÐèþ ºËV>Ë$ Äæý$$§æþ®„óü{™èþ…ÌZ G§æþ$Æðÿ§æþ$Ææÿ$V> °ËºyìþÐèþ#¯èþ² çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ çÜ…fÄæý$$×ìý~ «§æþ–™èþÆ>çÙ$‰yæþ$ Ayæþ$Væü$™éyæþ$: "«§æþÆæÿÄóü-{™èþÐðþ$O¯èþ Mæü$Ææÿ$„óü-{™èþ…ÌZ Væü$Ñ$Væü*yìþ¯èþ ¯é Mæü$Ðèþ*Ææÿ$Ë$, ´ë…yæþ$Æ>k ç³#{™èþ$Ë$ HÑ$ ^óþçÜ$¢¯é²Ææÿ$?' D -{ç³Ôèý²™ø ¿æýVæüÐèþ©Y™èþ {´ëÆæÿ…¿æýÐèþ$Ðèþ#™èþ$…¨.

C糚yæþ$ ™ðþË$Væü$ÐéÆæÿ$ Mæü*yé A§óþ {ç³Ôèý² ÐóþçÜ$MøÐéÍ. Æ>{çÙt ÐéÅç³¢…V> {ç³fË Ðèþ$¯èþçÜ$ÞËÌZ Væü*yæþ$Mæür$tMæü$¯èþ² AçÜ*Äæý* §óþÓÚëË çœÍ™èþ… HÑ$ M>»Z™èþ$¯èþ²¨ ? Mæü$Ææÿ$„óü{™èþ çÜ…{V>Ðèþ$… ÌêVæü D AçÜ*Äæý*§óþÓÚëË$ çÜÆæÿÓ¯éÔèý¯é°Mìü §éÇ¡Äæý$Ðèþ# Mæü§é A¯óþ çÜ…§óþçßý… MæüË$Væü$™èþ$¯èþ²¨. Ðèþ$¯èþ˯èþ$ D MìüÏçÙt ç³Çíܦ† ¯èþ$…_ ™èþí³µ…^èþVæüÍW¯èþ ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… E…sôý G…™èþ »êVæü$…yæþ$¯ø Mæü§é A° D „æü×ý…ÌZ A°í³çÜ$¢¯èþ²¨. JMæü Ðèþ$à çÜ…çÜP–¡ Ýû«§é°² °ÇÃ…^èþyé°Mìü Ôèý™é»êªË$, çÜçßý{Ýë»êªË$ ç³yæþ™éÆÿ$$. G…™ø Ðèþ$…¨ ÕË$µË$ ç³Ç{ÔèýÐèþ$ ^óþÄæý*Í. M>± B Ýû«§é°² «§æþÓ…çÜ… ^óþÄæý$sê°Mìü ÐóþâæýÏ Ò$§æþ ÌñýMìüP…^èþVæüÍW¯èþ {¿æýçÙ$tË$ çÜÇ´ù™éÆæÿ$. D ™ðþË$Væü$ çÜ…çÜP–¡Ýû«§æþ…ÌZ °ÐèþíÜ…^èþÐèþËíܯèþÐéÆæÿ$ ¯óþsìý Äæý$$Ðèþf¯èþ$ Ìôý. Ðèþ$Ç ÐéÆæÿ$ HÑ$ ^ðþÄæý$Å»Z™èþ$¯é²Ææÿ¯óþ §é°Ò$§óþ ™ðþË$Væü$ gê† ¿æýÑçÙÅ™èþ$¢ B«§éÆæÿç³yìþÐèþ#…¨.

&§æþÐèþ*ÃË´ësìý Ððþ…MæüsôýÔèýÓÆæÿÆ>Ðèþ#

(ÐéÅçÜMæüÆæÿ¢ Ñ{Ôé…™èþ A«§éÅç³Mæü$Ë$)

***************************************

ANDHRAJOUTHI

EDITORIAL

çÜÐèþ$çÜÅMæü$ Ðèþ$Æø çÜÐèþ$õÜÅ ç³ÇÚëPÆæÿÐèþ*?
&G. Mæü–Úë~Æ>Ðèþ#

JMæü ÐèþNÅà™èþÃMæü ™èþí³µ§æþ… ^óþíÜ §é°² çÜÐèþÇ…^óþ…§æþ$Mæü$ Ðèþ$Æø ™èþ糚^óþíÜ C§óþ Æ>fMîüÄæý$… A° M>…{Vðü‹Ü ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… ¿êÑõÜ¢ A…™èþMæü…sôý òœ*Ææÿ… C…MöMæüsìý Ìôý§æþ$. ÉìþÎÏ ÐéÇMóü Æ>fMîüÄæý*Ë$ ™ðþË$çܯèþ$Mæü$…sôý A¨ ´÷Ææÿ´ësôý. Cç³µsìýMðüO¯é ^èþÇ{™èþÌZ…_ ´ëu>Ë$ ¯óþÆæÿ$aMæü$°, çÜÐèþ$çÜÅMæü$ Ôéï܈Äæý$ ç³ÇÚëPÆæÿ… Mæü$¨Æóÿa…§æþ$Mæü$ Móü…{§æþ… _™èþ¢Ôèý$¨®™ø {ç³Äæý$†²…^éÍ.

Mö™èþ¢ çÜ…Ðèþ™èþÞÆæÿ… {ç³ÐóþÕçÜ$¢¯èþ²¨. §óþÔèý Æ>f«§é°ÌZ ^èþÍ ™èþ¯èþ E«§æþ–™èþ Ææÿ*ç³… {糧æþÇØçÜ$¢¯èþ²¨. AÆÿ$$¯èþç³µsìýMîü ÔéË$ÐéË$ Mæüç³#µMæü$°, òÜÓrtÆæÿ$Ï ÐóþçÜ$Mö° Æ>çÙ‰ ¯óþ™èþË$ ÉìþÎÏ Ò«§æþ$ÌZÏ ™èþ^éayæþ$™èþ$¯é²Ææÿ$. AMæüPyæþ Æ>çÙ‰…ÌZ Ðóþyìþ CMæüPyæþ ÉìþÎÏÌZ Mæü*yé Mæü¯èþç³yæþ$™èþ$¯èþ²¨. AÆæÿ®Æ>{† ÐèþÆæÿMæü* çÜÐèþ*ÐóþÔé Ë$ fÆæÿ$Væü$™èþ$¯é²Æÿ$$. yìþòÜ…ºÆŠÿ ¯ðþËÌZ D ç³Çíܦ†° Mæü͵… _, Mö™èþ¢ çÜ…Ðèþ™èþÞÆæÿ… {ç³ÐóþÕçÜ$¢¯èþ² ™èþÆæÿ$×ý…ÌZ JMæü ò³§æþª Æ>çÙ‰… ÌZ {ç³fË Ðèþ$«§æþÅ ¡{Ðèþ AV>«§æþ… HÆæÿµÇ_¯èþ çœ$¯èþ™èþ M>…{Vðü‹Ü ´ëÈtMìü, Móü…{§æþ {糿æý$™éÓ°Mìü §æþMæü$P™èþ$…§æþ¯èþyæþ…ÌZ çÜ…§óþçßý… Ìôý§æþ$.

°gê°Mìü M>…{Vðü‹Ü ¯éÄæý$Mæü™éÓ°Mìü ^èþÇ{™èþ ç³rÏ ò³§æþª AÐèþV>çßý¯èþ E¯èþ²§æþ° A°í³…^èþyæþ… Ìôý§æþ$. {ç³çÜ$¢™é°Mìü AÐèþV>çßý¯èþÌôýMæü´ùÆÿ$$¯é, Mæü±çÜ… ^èþÇ{™èþ †ÆæÿVóüõÜ¢ H °Ææÿ~Äæý*°² Gç³#µ yæþ$ {ç³Mæüsìý…^éÌZ, G…§æþ$Mæü$ {ç³Mæüsìý…^éÌZ A«¨Úëx¯é°Mìü ™ðþÍ íÜ E…yóþ¨. ™ðþË…V>×ý E§æþÅÐèþ$… §é§éç³# I§æþ$¯èþ²Ææÿ §æþÔé»êªË$V> E¯èþ²§æþ° {ç³×ý»Œý Ðèþ$$QÈj, _§æþ…ºÆæÿ… Ðèþ…sìý ¯óþ™èþË$ A…XMæüÇçÜ$¢¯é²Ææÿ$. M>± C¯óþ²âæýÏ ¯èþ$…_ HÑ$ fÇW…§ø, H {ç³Mæür¯èþË$ H _^èþ$a¯èþ$ Æóÿ´ëÄñý* ™ðþË$çÜ$Mæü$° E…sôý {ç³Mæür¯èþ Ë$ ^óþõÜ ÑçÙÄæý$…ÌZ Móü…{§æþ ¯óþ™èþË$ gêVæü{™èþ Ðèþíßý…_ E…yóþÐéÆæÿ$.

Ñ_{™èþÐóþ$Ðèþ$…sôý Væü™èþ…ÌZ Ðèþ*¨Ç Æ>fMîüÄæý$ §æþ$Ææÿ…«§æþÆæÿ$Ë$ ¯óþyæþ$ GÐèþÆæÿ* ÌôýÆæÿ$. M>ÆöµÆóÿsŒý MóüçÜ$Ë$ Ð騅_¯èþ ÐéÆæÿ$ Æ>fMîüÄæý$ °Ææÿ~Äæý*Ë$ ^óþçÜ$¢¯é²Ææÿ$. ™ðþË…V>×ý {ç³{MìüÄæý$ {´ëÆæÿ…À…^éË° ¿êÑ…_¯é, AòÜ…½Ï ¡Æ>ïèþ… ^óþÄæý*Ë° °Ææÿ~Æÿ$$…_¯é, _ÐèþÆæÿMæü$ Ðèþ$äÏ ç³Çíܦ† Ðèþ*Ç…§æþ…r* ^èþÆæÿaË$ fÆæÿ´ëË° ¿êÑ…_¯é {ç³fË Ðèþ$¯ø¿êÐé˯èþ$, ¯óþ™èþË ÐðþOQÆæÿ$˯èþ$ §æþ–íÙtÌZ E…^èþ$Mæü$° ^óþÄæý$Ìôý§æþ° AÆæÿ¦Ðèþ$Ðèþ#™èþ$¯èþ²¨. ÌôýMæü´ù™óþ H {ç³Mæür¯èþ ^óþíܯé H§ø JMæü^ør _^èþ$a ÆæÿWÌôý¨ M>§æþ$. {ç³fË Ðèþ$«§æþÅ C…™èþ ¡{Ðèþ AV>«§æþ… HÆæÿµyóþ§óþ M>§æþ$. {糿æý$™èþÓ ç³Ç´ë˯èþ AçÜ¢ÐèþÅçÜ¢Ððþ$O, Ë„æüË Ææÿ*´ëÄæý$Ë BíÜ¢ ¯èþçÙt… fÇVóü¨ M>§æþ$. Cç³#µyæþ$ MæüÑ$sîý¯ø, sê‹ÜP¸ùÆŠÿÞ¯ø °Äæý$Ñ$çÜ*¢ Ðèþ$Æø {ç³Mæür¯èþ ^óþÄæý*Ë° Äñý*_çÜ$¢¯èþ²r$t Mæü¯èþç³yæþ$™èþ$¯èþ²¨.

MæüÑ$sîý °Äæý$Ñ$…_¯é, ^èþÆæÿaË$ ÝëW…_¯é I§æþ$ §æþÔé»êª Ë Mìü…§æþr ç³ÇçÙPÇ…^èþÌôý° çÜÐèþ$çÜůèþ$ Cç³#µyæþ$ ç³ÇçÙPÇ…^èþVæüËÆ> A¯èþ² A¯èþ$Ðèþ*¯éË$ MæüË$Væü$™èþ$¯é²Æÿ$$. 1955ÌZ çœf ÌŒý AÎ, MðüG…. çœ×ìýMæüPÆŠÿ, òßý^Œþ.G¯Œþ. Mæü$…{lË™ø Mæü*yìþ¯èþ Ððþ$$§æþsìý Æ>Úë‰Ë ç³#¯èþÆæÿÓÅïܦMæüÆæÿ×ý MæüÑ$çÙ¯Œþ ^óþíܯèþ ÐéÅRêůéË ¯èþ$ ºsìýt ^èþ*õÜ¢ Aç³µsìýMîü Cç³µsìýMîü çÜÐèþ$çÜÅË Ææÿ*ç³… ò³§æþªV> Ðèþ*ÆæÿÌôý§æþ° A°í³çÜ$¢…¨. M>Mæü´ù™óþ çÜÐèþ$çÜÅË ¡{Ðèþ™èþ ò³ÇW… ¨. Mö™èþ¢ çÜÐèþ$çÜÅË$ Ðèþ^éaÆÿ$$. {ç³fÌZÏ ^ðþO™èþ¯èþÅ… ò³ÇW…¨. B«§æþ$°Mæü çÜÐèþ*^éÆæÿ Ý뫧æþ¯éË$ Ðèþ^éaÆÿ$$. A…§æþ$ÐèþÌôýÏ çÜÐèþ$çÜÅ˯èþ$ Væü™èþ…ÌZ Mæü…sôý Cç³#µyæþ$ ç³ÇçÙPÇ…^èþyæþ… çÜ$Ë¿æý… M>§óþÐðþ*¯èþ¯èþ² A¯èþ$Ðèþ*¯éËMæü$ BÝëPÆæÿ… MæüÍW…¨.

AÆÿ$$¯èþç³µsìýMîü ç³ÇçÙPÇ…^èþMæü$…yé E…sôý D ¡{Ðèþ™èþ, E{¨Mæü¢Ë$ Ðèþ$Ç…™èþ ò³ÇVóü AÝëPÆæÿÐèþ$* ÌôýMæü´ùÌôý§æþ$. °gê°Mìü Æ>Úë‰ Ë$ HÆæÿµyæþyé°Mìü {´ë†ç³¨Mæü HÑ$r¯èþ² ^èþÆæÿa 19Ðèþ Ôèý™éºªç³# ™öÍ §æþÔèýMæü…ÌZ¯óþ ÝëW…¨. ™öË$™èþ ¿êÚë {´ë†ç³¨Mæü¯èþ {´ë…™éË Ñ¿æýf¯èþ çÜÆðÿO…¨M>§æþ° ¿êÑ…_¯èþ M>…{Vðü‹Ü ´ëÈt ™èþÆ>Ó† M>Ë…ÌZ {ç³fË BM>…„æüËMæü$ ò³§æþªï³r ÐóþíÜ… ¨. §óþÔèý¿æý{§æþ™èþ, çÜ$íܦÆæÿ™èþMæü$ ™öÍ {´ë«§é¯èþÅ… CÐéÓË° ¯ðþ{çßý* 1947 ¯èþÐèþ…ºÆŠÿÌZ Æ>gêÅ…Væü çÜ¿æý¯èþ$ E§óþªÕ…_ A¯é²Ææÿ$. MóüÐèþË… ¿êÚë {´ë†ç³¨Mæü¯èþ {´ë…™éË Ñ¿æýf¯èþ A…™èþ BÆøVæüÅMæüÆæÿ… M>§óþÐðþ*¯èþ° «§æþÆŠÿ MæüÑ$çÙ¯Œþ 1948ÌZ Æ>gêÅ…Væü AòÜ…½ÏMìü °Ðóþ¨Mæü çÜÐèþ$ǵ…_…¨.

B ™èþÆæÿ$Ðé™èþ 1948ÌZ¯óþ M>…{Vðü‹Ü fÐèþçßýÆŠÿÌêÌŒý ¯ðþ{çßý*, ÐèþËÏ¿Œý ¿êÆÿ$$ ç³sôýÌŒý, yé. ç³sêtÀ ïÜ™éÆ>Ðèþ$Äæý$ÅË™ø HÆæÿµÇ_¯èþ MæüÑ$sîý Mæü*yé Æ>Úë‰Ë Ñ¿æýf¯èþMæü$ ¿êçÙ Ðèþ*{™èþÐóþ$ {´ë†ç³¨MæüM>§æþ° AÀ{´ëÄæý$ç³yìþ…¨. D MæüÑ$sîýMìü gñýÑí³ MæüÑ$sîýV> õ³Ææÿ$ Ðèþ_a…¨. D °Ðóþ¨Mæü¯èþ$ M>…{Vðü‹Ü ÐèþÇP…VŠü MæüÑ$sîý Mæü*yé 1949ÌZ BÐðþ*¨…_…¨. gñýÑí³ MæüÑ$ sîý çÜ*{™éË {ç³M>ÆæÿÐóþ$ ™èþÑ$âæý¯éyæþ$, B…{«§æþ {´ë…™èþ M>…{Vðü‹Ü, Ðèþ${§é‹Ü {糿æý$™èþÓ… A…XM>Ææÿ… {ç³M>Ææÿ… B…{«§æþ Æ>çÙ‰… HÆæÿµyìþ…¨. 1953ÌZ Ðé…bèþ* MæüÑ$çÙ¯Œþ íÙ¸ëÆæÿçÜ$Mæü$ ÐèþņÆóÿMæü…V> Móü…{§æþ… ºâêÏÇÌZ Ððþ$gêÇsîý {´ë…™é˯èþ$ Ððþ$OçÜ*Ææÿ$ Æ>çÙ‰…ÌZ MæüÍí³…¨.

_ÐèþÆæÿMæü$ çœfÌŒý AÎ MæüÑ$çÙ¯Œþ Mæü*yé Æ>Úë‰Ë ç³#¯èþÆæÿÓÅïܦMæüÆæÿ×ýMæü$ ¿êçÙ Ðèþ*{™èþÐóþ$ çÜÆðÿO¯èþ {´ë†ç³¨Mæü M>§æþ° AÀ{´ëÄæý$ç³yìþ…¨. çœfÌŒý AÎ MæüÑ$çÙ¯Œþ ÑÔéÌê…{«§æþ HÆ>µr$ÌZ E¯èþ² {ç³Äñý*f¯é˯èþ$ Ýë¯èþ$Mæü*Ë… V> ç³ÇÖÍ…_…¨. ÑÔéÌê…{«§æþ HÆæÿµyìþ™óþ ò³§æþª Ýë¦Æÿ$$ÌZ ±Ææÿ$, ѧæþ$Å™Œþ Ðèþ$$MøPsìý Ðèþ$…¨ Mìü çÜÐèþ$Mæü*Ææÿ$™éÄæý$°, Mæü–Úë~, Vø§éÐèþÇ ¯èþ© fÌêË$ C§æþªÇMîü Eç³Äñý*Væüç³yæþ™éÄæý$°, f…r¯èþVæüÆ>Ë$ CÆæÿ$Ðèþ#ÇMìü Æ>f«§é° çÜÐèþ$çÜůèþ$ Mæü*yé ¡Ææÿ$Ýë¢Äæý$° ^ðþí³µ…¨. BàÆ> «§é¯éÅË MöÆæÿ™èþ E¯èþ² ™ðþË…V>×ýMæü$ D Ñίèþ… Eç³Äñý*Væüç³yæþ$™èþ$…§æþ °, A§óþ çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ B…{«§æþMæü$ ™ðþË…V>×ý ¯èþ$…_ »ŸVæü$Y Ðèþ…sìý Q°f Ðèþ¯èþÆæÿ$Ë$ çÜÐèþ$Mæü*Ææÿ$™éÄæý$° õ³ÆöP…¨.

A…™óþ M>Mæü B…{«§æþ™ø ´ùÍõÜ¢ ¯éyæþ$ ™ðþË…V>×ýMæü$ ™èþËçÜÇ B§éÄæý$… GMæü$PÐèþ E…yóþ ¨. ¿æý*ÆðÿÐðþ¯èþ*Å, GMðüOÞgŒý B§é Äæý$… Mæü*yé ™ðþË…V>×ýMæü$ GMæü$PÐèþ E…yóþ¨. A…§æþ$Móü ÑÎ ¯èþ… fÇW™óþ ™èþÐèþ$Mæü$ ¯èþçÙt§éÄæý$Ðèþ$° ™ðþË…V>×ý ¯óþ™èþË$ Mö…§æþÆæÿ$ ¯éyæþ$ ¿æýÄæý$ç³yézÆæÿ$. ÑÎ ¯èþ… fÇW™óþ Mæü–Úë~, Vø§éÐèþÇ ¯èþ© fÌêËò³O ™èþÐèþ$ çÜÓ™èþ…{™èþçßýMæü$P MøÌZµ™éÐèþ$°, ™èþÐèþ$¯èþ$ MøÝ뢅{«§æþ {ç³fË$ §øí³yîþ ^óþÝë¢Ææÿ° Mæü*yé ÐéÆæÿ$ ¿æýÄæý$ç³yézÆæÿ$. ÑÔéÌê…{«§æþ JMæü ò³§æþª Æ>çÙ‰…V> HÆæÿµyìþ™óþ {ç³Äñý*f¯éË$ E¯èþ²ç³µsìýMîü, ™ðþË…V>×ý {ç³fËMóü ™èþÐèþ$ ¿æýÑçÙÅ™èþ$¢¯èþ$ ¡Ça¨§æþ$ªMæü$¯óþ çßýMæü$P¯èþ²§æþ°, ÐéÆæÿ$ çÜÓ^èþe…§æþ…V> Ðèþ$$…§æþ$Mæü$ ÐèþõÜ¢¯óþ Ñίèþ… fÆæÿV>Ë° çœfÌŒý AÎ AÀ{´ëÄæý$ç³yézÆæÿ$.

JMæü Ðóþâæý Ñίèþ… fÇW™óþ ™ðþË…V>×ý {ç³fË {ç³Äñý*f¯éËMæü$ ™èþW¯èþ ¿æý-{§æþ™èþ Mæü͵…^éË° BÄæý$¯èþ A¯é²Ææÿ$. B…{«§æþ, ™ðþË…V>×ý {ç³fËMæü$ çÜÐèþ*¯èþ {ç³Äñý*f¯éË$¯èþ²…§æþ$ ÐèþËÏ ÐéǧæþªÇ Ðèþ$«§æþÅ Ýë°²íßý™èþÅ… HÆæÿµyéË° çœfÌŒý AÎ ¿êÑ…^éÆæÿ$. AÆÿ$$™óþ A…§æþ$Mæü$ ™ðþË…V>×ý {ç³fË$ J糚MøMæü´ù™óþ A¨ {ç³™óþÅMæü Äæý$*°sŒýV>¯óþ Mö¯èþÝëV>Ë° BÄæý$¯èþ çÜ*_…^éÆæÿ$. òßýO§æþÆ>»ê§Šþ Æ>{çÙt…ÌZ° ÔéçܯèþçÜ¿æý$ÅÌZÏ Ðèþ$*yìþ…r Æðÿ…yæþÐèþ Ðèþ…™èþ$ A…XMæüÇõÜ¢¯óþ Ñίèþ… ^óþÄæý*Ë° BÄæý$¯èþ AÀ{´ëÄæý$ç³yézÆæÿ$. òßýO§æþÆ>»ê§Šþ ¯èþVæüÆæÿ…ÌZ EÆæÿ*ª Ðèþ*sêÏyóþ {´ë…™éË{ç³fË {ç³Äñý*f¯é˯èþ* §æþ–íÙtÌZ E…^èþ$MøÐé˯é²Ææÿ$.

çœfÌŒý AÎ MæüÑ$çÙ¯Œþ ^ðþí³µ¯èþ ç³Çíܦ™èþ$Ë$ Ðèþ*Æ>Äæý*? BÄæý$¯èþ çÜ*_…_¯èþ§é°Mìü À¯èþ²…V> B…{«§æþ{糧óþÔŒý HÆæÿµyìþ¯èþç³µsìýMîü, BÄæý$¯èþ BÕ…_¯èþr$Ï ™ðþË…V>×ý, B…{«§æþ -{´ë…™éË {ç³f Ë Ðèþ$«§æþÅ ¿êÐèþ çÜÐðþ$OMæüÅ™èþ HÆæÿµyìþ…§é? ¯èþ© fÌêË$ çÜÇV> ç³…í³×îý AÄæý*ÅÄæý*? ¯éyæþ$ BÄæý$¯èþ ¿æýÄæý$… ÐèþÅMæü¢… AÆÿ$$¯èþ Ðèþ*¨Ç °f…V>¯óþ ™ðþË…V>×ý B…{«§æþ -{´ë…™é°Mìü ÐèþËçÜV> Ðèþ*Ç…§é? ÌôýMæü ¯ésìý ç³Çíܦ™èþ$ËMæü* ¯óþsìý ç³Çíܦ™èþ$ËMæü* ™óþyé E¯èþ²§é? òßýO§æþÆ>»ê§Šþ Æ>çÙ‰ Ððþ$$§æþ sìý Ðèþ$$QÅÐèþ$…{† º*Ææÿ$YË Æ>Ðèþ$Mæü–çÙ~Æ>Ðèþ# ¯óþ™èþ–™èþÓ…ÌZ ™ðþË…V>×ý ¯óþ™èþË$ ïÜÐèþ*…{«§æþ ¯óþ™èþË™ø Mæü$§æþ$Ææÿ$aMæü$ ¯èþ² ò³§æþª Ðèþ$¯èþ$çÙ$Ë Jç³µ…§æþ…ÌZ E¯èþ² A…ÔéË$ AÐèþ$ËÄæý*Å Äæý*? B ™èþÆ>Ó™èþ ^óþíܯèþ A¯óþMæü ^èþsêtË$, çÜ*{™éË$, B§óþÔéË$ AÐèþ$ËÄæý*ÅÄæý*? ÌôýMæü 糧æþÐèþ#Ë MøçÜÐóþ$ ™ðþË…V>×ý, B…{«§æþ ¿êÐø§óþÓVæü A…ÔéË$ AÄæý*ÅÄæý*? D Æðÿ…yæþ* E¿æýÄæý$ {´ë…™éË Æ>fMîüÄæý$ °Ææÿ$§øÅVæü$Ë$, ò³r$tºyìþ§éÈ ÔèýMæü$¢Ë$, çÜ–íÙt…_¯èþ ¿êÐø§óþÓV>ËMæü$ ºÍ AÐèþ#™èþ$¯é²Äæý*? òßýO§æþÆ>»ê§Šþ¯èþ$ §óþÔé°Mìü Æðÿ…yæþÐèþ Æ>f«§é°V> {ç³Mæüsìý…^éË °, A糚 yóþ E™èþ¢Ææÿ §æþ„ìü×ê¨ {´ë…™éË Ðèþ$«§æþÅ ¿êÐèþ çÜÐðþ$OMæüÅ ™èþ HÆæÿµyæþ$™èþ$…§æþ° B¯éyóþ A…»ôý§æþPÆŠÿ çÜ*_…^éÆæÿ$.

BÄæý$¯èþ A¯èþ$Mæü$¯èþ² {ç³M>Ææÿ… fÇWÐèþ#…sôý ¯óþyæþ$ ™ðþË…V>×ý, B…{«§æþ -{´ë…™éË -{ç³fË$ -{糆§é°Mîü ÉìþÎÏMìü ç³ÇVðü™óþ¢ÐéÆ>? AçÜË$ ÐéÇ Ðèþ$«§æþÅ Ñ¿æýf¯èþ HÆæÿµyóþ§é? ÉìþÎÏÌZ E¯èþ² A«¨M>Ææÿ ´ëÈtË$ Æ>{ÚëtË ´ëÈtË™ø, AíÜ¢™éÓË™ø , BM>…„æüË™ø ^ðþËV>rÐèþ*yóþ ç³Çíܦ† HÆæÿµyóþ§é? Ar$ Æ>{çÙt…ÌZ¯èþ*, Cr$ Móü…{§æþ…ÌZ¯èþ* ¯éÄæý$Mæü$ËMæü$ §æþ*Ææÿ§æþ–íÙt, ÑÔéË §æþ–Mæüµ£æþ… ÌôýMæü´ùÐèþyæþ… ÐèþËϯóþ ¯óþyæþ$ ç³Çíܦ † D Ñ«§æþ…V> ™èþÄæý*ÆðÿO…§æþ° ^ðþç³µÐèþ^èþ$a. A§óþ §æþ–íÙt E…sôý {ç³fÌZÏ ¿êÐø§óþÓV>˯èþ$ Æðÿ^èþaVösôýt…§æþ$Mæü$ GÐèþÇMìü ÒË$…yóþ¨M>§æþ$. çœfÌŒý AÎ Ððþͺ$_a¯èþ B…§øâæý¯èþË$ °f…M>Mæü$… yé ^èþ*õÜ »ê«§æþÅ™èþ Æ>{çÙt ¯éÄæý$Mæü$Ëò³O E…sôý ÐéÆæÿ$ 糧æþÐèþ#Ë MøçÜ… D B…§øâæý¯èþ˯èþ$ ¡{Ðèþ ™èþÆæÿ… ^óþÔéÆæÿ¯èþ²¨ ÐéçÜ¢ Ðèþ….

Ar$ Móü…{§æþ ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… Mæü*yé ™èþÐèþ$ B«¨ç³™èþÅ… Mö¯èþÝëW…^èþyæþ… MøçÜ… JMæü Ðèþ$$QÅÐèþ$…{†ò³O Ðèþ$ÆöMæü ¯éÄæý$Mæü$yìþ° Æðÿ^èþaVörtyæþ…, Ðèþ$$QÅÐèþ$…{™èþ$˯èþ$ Ðèþ*Ææÿayæþ… Ðèþ…sìý Mæü$†Þ™èþ Æ>fMîüÄæý*ËMæü$ ç³N¯èþ$Mæü$° çÜÐèþ$çÜÅ ÌZ™èþ$ÌZÏMìü ´ùMæü$…yé §é°² Æ>fMîüÄæý$ ¯éÄæý$Mæü$Ë$ Eç³Äñý*W…^èþ$Mæü$¯óþ Ñ«§æþ…V> Æðÿ^èþaVösìýt…¨. C糚yæþ$ Mæü*yé fÆæÿ$Væü$™èþ$¯èþ²¨ A…™óþ. ÐðþOG‹Ü Ðèþ$Ææÿ ×ý… ™èþÆ>Ó™èþ M>…{Vðü‹Üò³O ™ðþË…V>×ý, B…{«§æþ Æðÿ…yæþ$ {´ë…™éË ¯èþ$…_ «¨M>PÆæÿ çÜÓÆ>Ë$ Ñ°í³…^é Æÿ$$. A«¨Úëx¯èþ… G…™èþ Ðèþ$§æþª™èþ$°_a¯é ÆøÔèýÄæý$Å ç³Ç´ë˯èþ ò³O, Ðèþ$…{†ÐèþÆæÿY…ò³O ç³r$tÝ뫨…^èþÌôýMæü´ùÄæý*Ææÿ$. Æ>{çÙt…ò³O A«¨Úëx¯èþ… ç³r$tMøÌZµÄôý$ ç³Çíܦ† HÆæÿµyìþ…¨.

C§óþ çÜÐèþ$Äæý$…ÌZ ™ðþË…V>×ýò³O B…§øâæý¯èþ fÆæÿVæüyæþ… M>…-{Vðü‹ÜMæü$ E¿æýÄæý$ {´ë…™éË ¯éÄæý$Mæü$Ëò³O ç³r$t Ý뫨…^èþyé°Mìü Eç³Äñý*Væüç³yìþ…¨. H Ðèþ$$çßý*Æ>¢¯èþ AòÜ…½Ï ¡Æ>ïèþ… A…r* A«¨Úëx¯èþ… -{ç³Mæüsìý…_…§ø M>°, E¿æýÄæý$ {´ë…™éË ¯óþ™èþË$ fVæü¯Œþ ¿æýf¯èþ Ðèþ*° ^èþÍÌZ Ýù°Äæý*, BÐðþ$ MørÈ ^èþ$r*t ^èþMæüPÆæÿ$Ï Mörtyæþ… {´ëÆæÿ…À…^éÆæÿ$. A…§æþ$Mæü$ çÜ…™øíÙ…^éÍÞ…§óþ M>± Æ>{çÙt… ™èþVæü$˺yæþ$™èþ$¯èþ²…§æþ$Mæü$ §æþ$S…^éÍÞ¯èþ ç³Çíܦ† HÆæÿµyìþ…¨.

JMæü ÐèþNÅà™èþÃMæü ™èþí³µ§æþ… ^óþíÜ §é°² çÜÐèþÇ…^óþ…§æþ$Mæü$ Ðèþ$Æø ™èþ糚^óþíÜ C§óþ Æ>fMîüÄæý$… A° M>…{Vðü‹Ü ¯éÄæý$Mæü™èþÓ… ¿êÑõÜ¢ A…™èþMæü…sôý òœ*Ææÿ… C…MöMæüsìý Ìôý§æþ$. ÉìþÎÏ ÐéÇMóü Æ>fMîüÄæý*Ë$ ™ðþË$çܯèþ$Mæü$…sôý A¨ ´÷Ææÿ´ësôý. Cç³µsìýMðüO¯é ^èþÇ{™èþÌZ…_ ´ëu>Ë$ ¯óþÆæÿ$aMæü$°, çÜÐèþ$çÜÅMæü$ Ôéï܈Äæý$ ç³ÇÚëPÆæÿ… Mæü$¨Æóÿa…§æþ$Mæü$ Móü…{§æþ… _™èþ¢Ôèý$¨®™ø {ç³Äæý$†²…^éÍ. ÌôýMæü´ù™óþ §æþ„ìü×ꨯèþ M>…-{Vðü‹Ü Ðèþ$r$ Ðèþ*Äæý$Ðèþ$Äôý$Å ç³Çíܦ† HÆæÿµyæþMæü ™èþç³µ§æþ$.

(B…{«§æþgZņ ÉìþÎÏ {糆°«¨)

***************************************

ANDHRAJOUTHI

EDITORIAL

gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý

 

ç³'' f¯èþgê™èþÆæÿÌZ Ðèþ$¯èþ X™èþ…
fÄæý$Móü™èþ¯èþÐðþ$O GVæüÆ>Í
f…Ææÿn* Ðèþ*Ææÿ$™èþ f¯èþ °¯é§æþÐðþ$O
gôý Væü…rË$ Ððþ*W…^éÍ
JMæüsôý f¯èþ¯èþ… KçßZ...!
JMæüsôý Ðèþ$Ææÿ×ý… BçßZ...!
iÑ™èþÐèþ$…™é KçßZ...!
f¯èþÐóþ$ Ðèþ$¯èþ¯èþ… Bà...!
MæüÚëtÌŒý ¯èþÚëtÌñý¯ðþ²§æþ$ÆðÿO¯é
M>ÆæÿÅ©„æüÌZ ™ðþË…V>×ý
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
VæüâæýVæüÆæÿj¯èþË fyìþÐé¯èþ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
°Ë$ÐðþËÏ V>Äæý*Ë Ò×ê
''f¯èþgê™èþÆæÿÌZ''
^èþ'' §óþÔèý Ðèþ$$Q$˯èþ$
§öÆæÿ ¿æý*ÝëÓÐèþ$$Ë
VæüyîþË ¯èþ$…yìþ EÇMìü…^é…
ÆæÿgêM>Ææÿ$˯èþ$ ™èþÇÑ$Mösìýt
¯ðþOgêÐèþ$$Móü VøÇ VæüsôýtÔé…
ÆøçÙ… Væü$…yðþË KçßZ...!
ÆøMæüÍ º…yæþË$ Bà...!
¼Wíܯèþ í³yìþMìüâæý$Ï KçßZ...!
ÐèþyìþÔðýË Æ>âæý$å Bà...!
ÐóþËMæü$ÐóþÌê ºÍ§é¯éË
ÒÆæÿ$Ë$ ^èþ*í³¯èþ §éÆæÿ$ÌZÏ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
VæüâæýVæüÆæÿj¯èþË fyìþÐé¯èþ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
°Ë$ÐðþËÏ V>Äæý*Ë Ò×ê
''f¯èþgê™èþÆæÿÌZ''
^èþ'' B™èþÃVæüËÏ Ðèþ* ™ðþË…V>×ýMæü$
AÆæÿÐðþO ™öÑ$è {Væüçßý×ý…
Ðèþ$*yæþ$Ðèþ…§æþË AÆæÿÐðþO ™öÑ$è
ѧéÅÆæÿ$¦Ë ºÍ§é¯èþ…
Ðèþ…^èþ¯èþ Ðèþ_a KçßZ...!
ç³…^èþ¯èþ$ gôýÇ™óþ Bà...!
çÜÐèþ$Æ>…Væü×ý…ÌZ KçßZ...!
òÜO…«§æþÐèþ#Ë$ E…rÆæÿ$ Bà...!
Ððþ*Ýë˯èþ$ ç³íÜVæüyæþ$™èþ* AÐèþ$Ææÿ$Ë
™éÅV>˯èþ$ °Ë»ñýsôýt ¨ÔèýË
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
VæüâæýVæüÆæÿj¯èþË fyìþÐé¯èþ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
°Ë$ÐðþËÏ V>Äæý*Ë Ò×ê
''f¯èþgê™èþÆæÿÌZ''
^èþ'' ™ðþË…V>×ýMðüO ѧéÅÆæÿ$¦Ìñý
Ðèþ* E§æþÅÐèþ*Ë ™öÍ ´÷§æþ$ªË$Æ>..!
RêMìü kË$… Mæü™èþ$¢Ë Ðèþ…™ðþ¯èþ
Ò$§æþ MæüÐé™óþ ^óþíÜÇÆ>...!
Jyìþíܯèþ ÆæÿMæü¢… KçßZ...!
™èþyìþíܯèþ ¯óþË Bà...!
{糆¯èþË$ º*°Ç KçßZ...!
{´ë×êÌŸyìþzÇ Bà...!
°Ææÿ¾…«§éË$ G¯ðþ²§æþ$ÆðÿO¯é
°Ëºyìþ Mæü˺yìþ °Væü$Y§óþËa
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
VæüâæýVæüÆæÿj¯èþË fyìþÐé¯èþ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
°Ë$ÐðþËÏ V>Äæý*Ë Ò×ê
''f¯èþgê™èþÆæÿÌZ''
^èþ'' °ç³#µË$ ^ðþÇVóü ™èþ$´ëMîü ÆæÿÐèþÓË
Væü$í³µr ºsìýt ¯èþÍõ³Ý뢅
¯ðþ™èþ$¢Ææÿ$ _…§ðþ §éÆæÿ$ÌZϯèþ
Ñ™èþ¢¯éËÐðþ$O Ððþ$$ËMóüÝ뢅
ÌêwÍÇW¯èþ KçßZ...!
ËyéÆÿ$$ Ðèþ*¯èþ… Bà...!
í³yæþ$Væü$Ë$ ç³yæþz KçßZ...!
Ðèþ$yæþÐèþ$Ë$ †ç³µ… Bà...!
çÜÐèþ*f íßý™èþÐðþ$O ÝëVóü ´ùÆæÿ$ÌZ
^éÐø ÆóÿÐø ÝëVæü$§éÐèþ$$
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
VæüâæýVæüÆæÿj¯èþË fyìþÐé¯èþ
gñýO! »ZÌZ ™ðþË…V>×ý
°Ë$ÐðþËÏ V>Äæý*Ë Ò×ê
''f¯èþgê™èþÆæÿÌZ''
&A…§ðþ}

***************************************

******************************************************************************************

 VAARTHA

EDITORIAL

ఒక ప్రకటన, కొన్ని ప్రశ్నలు

సోమవారంనాడు కాంగ్రెస్‌ పార్టీ 125వ వ్యవస్థాపక దినోత్సవం సందర్భంగా ప్రధాన మంత్రి మన్మోహన్‌సింగ్‌ మాట్లాడుతూ, దేశం నాలుగు సవాళ్ళను ఎదుర్కొంటున్నదన్నారు. ఆయన చెప్పిన జాబితాలో టెర్ర రిజం, మతతత్వవాదం, నక్సలిజం, ప్రాంతీయతా వాదం ఉన్నాయి. గమనించదగినదేమంటే దేశానికి సవాళ్ళంటూ ఆయన ఇంత కాలం పేర్కొంటూ వచ్చిన అంశాలలో ప్రాంతీయతావాదం ఉండేదికాదు. అది ఇపుడు కొత్తగా, అకస్మాత్తుగా వచ్చి చేరింది. అందుకు కారణాలను ఊహిం చటం కష్టం కాదు.

సమస్య ఎక్కడ వస్తున్నదంటే మన్మోహన్‌సింగ్‌ కేవలం పైపై చూపుల ప్రకటనకు పరిమితమయారు తప్ప, ఆయా సమ స్యల మూలాలలోకి సూచనా మాత్రంగానైనా వెళ్ళదలచు కోలేదు. పార్టీ వ్యవస్థాపక దినోత్సవ ప్రసంగం వంటి సందర్భంలో సమస్యల ప్రస్తావనలు మినహా, మూల కారణాల చర్చ సాధ్యం కాదన్నది నిజమే. కాని, నిజా యితీ ఉండి దార్శనికతతో ఆలోచించగల నాయకులు ఆ మూల కారణాలను చనామాత్రంగానైనా పేర్కొంటారు. సాధారణ నాయకులకు, దార్శనికత, నిజాయితీ గలవారికి తేడా అదే.

కాని మన్మోహన్‌సింగ్‌ ఆ దిశలో ఏ ప్రస్తావనా చేయకపోవటం గమనించదగ్గది.ప్రధాని పేర్కొన్న నాలుగు అంశాలు కూడా దేశం ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలన్నది నిజమే. కాని వాటి వెనుక కనిపించేదంతా సాక్షాత్తూ ఆయన పార్టీ వైఫల్యమనే వాస్త వాన్ని ఆయన అంగీకరించదలచుకోలేదు.  స్వాతంత్ర కాలం నుంచి దశాబ్దాల కాలపు ఏకచ్ఛత్రాధిపత్యంలో కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వాలు సవ్యంగా పాలించి ఉండినట్లయితే, దేశంలో అరవయ్యేళ్ళ తర్వాత కూడా ఇంతటి పేదరికం, అవిద్య, అనారోగ్యం, అవినీతి ఉండేవికావు. ఈ నాలుగు లేనట్లయితే టెర్రరిజం,మతతత్వం,నక్సలిజం, ప్రాంతీయ వాదాలు తలెత్తేవికావు.వాస్తవానికి ఈ దేశ ప్రజలు ఎదు ర్కొంటున్న నిజమైన సవాళ్ళు పేదరికం, అవిద్య, అనా రోగ్యం, అవినీతి.

ప్రధానమంత్రి  స్థానంలో ఉన్న వ్యక్తికి దార్శనికత, నిజాయితీ ఉన్నట్లయితే వీటినే సవా ళ్ళుగా పేర్కొనిఉండేవారు. వాటిని పరిష్కరించటం ద్వారా టెర్ర రిజం వగైరాలకు స్థానంలేకుండా చేయగలమని దేశ ప్రజలకు హామీ ఇవ్వజూసేవారు. కాని ఆయన ప్రజల దృక్కోణంనుంచిగాక కేవలం పాలకవర్గాల దృక్కోణం నుంచి ఆలోచించారు. ఈ దేశాన్ని తమనెన్నుకున్న 'ఆమ్‌ ఆద్మీకి అవసరమైనట్లుగా పాలించదలచుకుంటే, ఆయన జాబితా మరొక విధంగా ఉండేది.

మన్మోహన్‌సింగ్‌ కొత్తగా జాబితాలో చేర్చిన ప్రాంతీయ వాదాన్నే తీసుకుంటే, కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ఫెడరలిస్టు వైఖరికి మూలాలు ఎక్కడున్నాయో ఆయనకు తెలియదా? స్వాతం త్య్రానికి ముందు నుంచే ఈ సువిశాల దేశపు వైవిధ్యాన్ని, అసమానతలను గుర్తించినందువల్లనే మన రాజ్యాంగం ఈ దేశాన్ని సమాఖ్య  వ్యవస్థగా రూపొందించిందనే విషయం ఆయనకు ఎవరైనా కొత్తగా చెప్పాలా? సరిగా ఆ వైవిధ్య తను, అంతకన్న ముఖ్యంగా అసమానతలను కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వాలు గుర్తించి  వ్యవహరించని వైఫల్యం కారణం గానే ప్రాంతీయ భావనలు పెరిగాయన్నది తనకు నిజం గానే తెలియదా? ఆర్థికశాస్త్రంచదివి, ప్రణాళికా సంఘంలో పనిచేసి, ఆర్థికమంత్రిగా ఉండి, ఇపుడు ప్రధాన మంత్రి అయిన మన్మోహన్‌సింగ్‌కు ఇందుకు సంబంధించిన వాస్త వాలు మనకన్న వందరెట్లు తెలిసి ఉండాలి.

ఈ వైఫల్యాల వల్లనే గతకాలపు ప్రాంతీయ పార్టీలు బలంగా కొనసాగట మేగాక, 1980ల నుంచి ఈ వాదాలు మరొక వెల్లువలా ముందుకురావటం తనకు బాగాతెలుసు. అటువంటి స్థితిలో ఈ వైఫల్యాలను, అందుకు బాధ్యులను నిందిం చటం నిజాయితీ అవుతుంది. దేశానికి అసలు సవాలు ఈ విధంగా విఫలమయేవారే. వారివల్లనే అసమానతల కొనసాగుదల, వారి వల్లనే ప్రాంతీయ భావనలు. మరొక విధంగా చెప్పాలంటే మన్మోహన్‌సింగ్‌కు సవాలు మన్మోహన్‌సింగే. ఆయన తనను తానే నిందించుకోవాలి.   

ఇదే తర్కం టెర్రరిజం, మతతత్వం, నక్సలిజం విష యాలలోనూ వర్తిస్తుంది. ప్రాంతీయతల విషయంలో రూపొందే సూత్రాలే వీటికీ వర్తిస్తాయి. కనుక ప్రధాన మంత్రి ఆ తరహా ప్రసంగం చేయటానికి బదులు, ''మా వైఫల్యాలవల్లనే పేదరికం అసమానతలు వగైరా సమ స్యలు సవాళ్ళుగా మిగిలాయి. అవి మిగలటవల్లనే ప్రాంతీ యత వగైరాలు సవాళ్ళుగా మారాయి. కనుక మేము ఇక నుంచి నిజాయితీతో, సమర్థంగా పాలించి అన్ని సమస్య లను పరిష్కరిస్తాం అని ఉంటే, పార్టీ వ్యవస్థాపక దినో త్సవం అర్థవంతంగా మారేది.

***************************************

VAARTHA

EDITORIAL

నాయకత్వం విస్మరించరాని విషయాలు

కల్పన కన్నబిరాన్‌

తెలంగాణా రాష్ట్రోద్యమం ఉచ్ఛస్థితిని చేరుతూ, ఈ ప్రాంత ప్రజలను ఆర్థిక, రాజకీయ, సాంస్కృతిక పీడనా చరిత్ర నుంచి విముక్తులను చేయటం ఎట్లాగో ఉద్యమ నాయకులు వ్యూహరచన చేయనున్న స్థితిలో, మన దిశా నిర్దేశనం ఏ విధంగా ఉండాలో ఆలోచించటం అవసరం. తెలంగాణా ఏర్పాటును కోరే నేను, పరిపాలనా సౌలభ్యానికి, అభివృద్ధికి చిన్న రాష్ట్రాలు అవసరమనే సాధారణ దృష్టితోగాక ఈ ప్రాంత స్వాభిమాన పరిరక్షణకు ప్రత్యేక రాష్ట్రం అవసరమని భావిస్తూ, ఉద్యమాన్ని మరింత ప్రజాస్వామికీకరించటం కోసం ఇక్కడ కొన్ని ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతున్నాను. సమాజంలో అపరిష్కృ తంగా మిగిలిపోయి మనం దృష్టిపెట్టవలసిన అంశాలు కొన్ని ఉండగా, ఉద్యమంలో కోదండరాం, రత్నమాల వంటి నిజాయితీ గల నాయకులు పలువురు కనిపిస్తున్నారు. సమూలమైన సామాజిక మార్పులకు అవసరమైన దార్శనికత   గల ఇటువంటి వ్యక్తులు క్లిష్టమైన ప్రశ్నలను ఎదుర్కొని, వాటిని సైతం ఒక సానుకూల శక్తిగా మార్చగల సమర్థులు.

ఆర్థిక విధానాలు

కోస్తా పాలకులు, వ్యాపార వర్గాలు ఆధిపత్యం నెరపుతూ ఇక్కడి వనరులను కొల్లగొడుతుండటం తెలంగాణ కోరికకు ఒక ముఖ్య కారణం. ఈ కోర్కెను నిలబెడుతున్న మూలస్తంభాలలో ఇది ఒకటి. పౌరహక్కులకు, మానవ హక్కులకు కట్టుబడిన వ్యక్తులు ఉద్యమ నాయకులలో ఉండటం తెలంగాణా ఉద్యమ ప్రత్యేకత. సమైక్యాంధ్ర ఉద్యమానికి, దీనికి మధ్య ఇది ఒక పెద్ద తేడా. అయితే, మనం గుర్తించవలసిన అనేకాంశాలలో ఇది ఒకటి మాత్రమే.చిరకాలం భూస్వామ్య పీడనకు గురై ఇప్పటికీ తీవ్రమైన కుల వివక్షకు, ఆదివాసీల దోపిడీకి నెలవుగా ఉన్న ఈ ప్రాంతంలో సోషలిస్టు దృక్పథం గల నాయకత్వం క్రియాశీలంగా పని చేస్తున్నపుడు, కొత్త రాష్ట్రపు ఆర్థిక విధానాల తీరు తెన్నుల గురించి ఆలోచించటం తప్పనిసరి అవుతుంది.

ఇది తప్పనిసరి అనేందుకు ఒక ముఖ్య కారణం ఉంది. తెలంగాణాకు కట్టుబడిన పౌరహక్కుల కార్యకర్తలు ఏ అట్టహాసాలు లేకుండా సంవత్సరాల తరబడి ప్రతి జిల్లాలో సాగించిన కార్యక్రమాల ఫలితంగానే ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమం నేడింత బలంగా రూపొందింది. కాని, రాష్ట్రం ఏర్పడితే హద్దులులేని అధికారాన్ని అనుభవించవచ్చునని కలలు గంటున్న రాజకీయవాదులు ఉద్యమాన్ని చేజిక్కించుకో జూస్తు న్నారు. అందరినీ కలుపుకొని వెళ్ళటం, రాజకీయ అవకాశ వాదాన్ని దారికితేవటం అవసరమేననటంలో సందేహంలేదు. కాని, ప్రత్యేక రాష్ట్రం  డిమాండ్‌ ఒక్కటే కాకుండా, మనం రాజీ లేనివిధంగా కృషిచేయవలసిన అంశాలు ఇంకా ఏమేమి ఉన్నాయి?

పౌరహక్కులు, స్రీల హక్కులు

ఇతర ''చిన్న రాష్ట్రాల కన్న తెలంగాణాను భిన్నంగా చూపే అంశాలలో, ఈ ప్రాంతం ఆరు దశాబ్దాల క్రితం సామ్రాజ్య వాద, భూస్వామ్య శక్తులకు వ్యతిరేకంగా సాయుధపోరాటం చేయటమన్నది ఒకటి.  అదేవిధంగా, మొత్తం దేశంలోనే అత్యంత క్రియాశీలమైన పౌరహక్కుల ఉద్యమం ఇక్కడి నుంచే మూడు దశాబ్దాల కిందట మొదలై ఇప్పటికీ సాగుతున్నది. వ్యవస్థపై మార్క్సిస్టు - లెనినిస్టుల అత్యంత శక్తివంతమైన సంఘర్షణ చెలరేగిన పోరాట క్షేత్రం కావటం ఒక్కటే తెలంగాణ ప్రత్యేకతకాదు. మార్క్సిస్టు-లెనినిస్టు ఉద్యమపు పితృస్వామ్య పునాదులను, ధోరణులను అత్యవసర పరిస్థితి అనంతరం తీవ్రంగా విమర్శించిందీ, 1970ల మధ్యలో స్త్రీల హక్కుల కోసం స్వతంత్రమైన సంస్థలు దేశంలోనే మొదటిసారిగా ఆవిర్భవించిందీ   ఇక్కడి నుంచే కావటం గమనార్హం.

తెలంగాణా చరిత్ర అన్నది అన్ని విధాలైన యథాతథ వాదానికి వ్యతిరేకమైన రాజకీయ రాడికలిజపు చరిత్ర, ప్రతిఘటనల చరిత్ర అని చెప్పాలి. ఫండమెంటలిజం, భూస్వామ్యం, నియంతృత్వ ఛాయలు గల  ''ప్రజాస్వామ్యం నుంచి మొదలుకొని మూఢత్వం, పితృస్వామ్యంతో కూడిన కమ్యూనిజం వరకు అన్నీ ఈ యథాతథ వాదంలోకి వస్తాయి.తెలంగాణను తక్కిన ''చిన్న రాష్ట్రాలకు భిన్నంగా నిలిపేది సరిగా ఈ చరిత్రే. అంతర్జాతీయ పెట్టుబడిదారీ విధానం మన ఆర్థిక వ్యవస్థలను, జీవితాలను ధ్వంసం చేస్తున్న సమయంలో, ఇందుకు తెలంగాణ మరింత బలైన స్థితిలో, మనం మన రాడికల్‌ రాజకీయ చరిత్ర నుంచి ప్రేరణ పొందాలి. విచ్చలవిడి పెట్టుబడిదారీ విధానాలకు, వివక్షలకు వ్యతిరేకంగా సంఘర్షించాలి. తెలంగాణా రాష్ట్ర విధానంలో ఇది ఒక ముఖ్య భాగం కావాలి.కొత్త రాష్ట్రం ఏర్పాటు కోరిక వెనుక గల ప్రధానమైన ఆలోచన ఆర్థిక అసమానతల పట్ల, ఆధిపత్య ధోరణుల పట్ల వ్యతిరేకత అయినందున, అటువంటి ఆలోచనలు మరింత ముందుకు సాగి, వనరుల సమ పంపిణీకి కావలసిన మార్గనిర్దేశాన్ని చేయాలి. ఆ మార్గం ఇక తిరుగులేని విధంగా సాగేట్లు ఉండాలి.

అల్పసంఖ్యాకులు
తెలంగాణా ప్రత్యేకరాష్ట్ర వాంఛకు గల రెండవ మూలస్తంభం సాంస్కృతిక ఆధిపత్య ధోరణి. ఈ విషయంలో ప్రధానమైన దోషం తెలుగు చిత్రపరిశ్రమది. తెలంగాణా వారిని, వారి భాషను నేరస్తుల భాషగా చిత్రించి వారి ఆత్మాభిమాన్ని కించపరచటం ఇందుకు పరాకాష్ఠ. ఇక్కడి ఉమ్మడి మిశ్రమ సంస్కృతి, ఇటీవలి వరకు ముస్లిములతో పాటు స్థానికులంతా మాట్లాడుతుండిన డెక్కనీ (ఈ స్థితి క్రమంగా తగ్గుతున్నది), గణనీయమైన సంఖ్యలో గల ముస్లిములూ తెలంగాణ ప్రత్యేకతలలో కొన్ని.

గుజరాత్‌ ఘటనల అనంతరం టెర్రరిజంపై ప్రభుత్వ చర్యలు, హిందూవాదుల ప్రచారాలు కలిసి ముస్లిముల విషయమై అనుమానాలను, వారిని తక్కిన సమాజానికి దూరంగా ఉంచే ధోరణులను తీసుకొచ్చాయి. ఈ ప్రాంతానికి గుండెకాయ అనదగ్గ హైదరాబాద్‌లో ముస్లిం యువకులు అనుమానితులుగా మారిపోయి చట్టవిరుద్ధమైన అరెస్టులకు, నిర్బంధాలకు గురవుతున్నారు.

అరవయ్యేళ్ళ క్రితం ఇక్కడ సామ్రాజ్యవాద-భూస్వామ్య-పెట్టుబడిదారీ-మతతత్వవాద శక్తులపై చారిత్రాత్మక పోరాటాలు సాగాయి. న్యాయం, సమానతా భావనల ఆధారంగా ఒకే విధమైన విలువలు ఏర్పడ్డాయి. ఆ ఉద్యమాలను మననం చేసుకుంటూ, అల్పసంఖ్యాక వర్గాలకు గొంతు నిచ్చేందుకు  స్పృహతో కూడిన చర్యలు మనం ఏమైనా తీసుకున్నామేమో ప్రశ్నించుకోవాలి. వారికి తగిన గొంతును, ఉనికిని కల్పించటం వారికి నాయకత్వంలో భాగస్వామ్యం ఇవ్వటంతోనే సాధ్యం. ఇది జరగాలంటే చేయవలసింది ఎవరో ఒకరిని ''మైనారిటీ ప్రతినిధి పేరిట మొక్కుబడిగా నియమించటంకాదు. సభలు, సమావేశాలు కేవలం తెలంగాణా తెలుగువారిని గాక, చెప్పుకోదగిన సంఖ్యలో గల ముస్లిములను ఉద్దేశించి కూడా సాగాలి. తెలుగు, ఉర్దూలతో తెలంగాణా ఒక ద్విభాషా రాష్ట్రం కాగలదని, కొత్త రాష్ట్రంలో ఆ రెండింటిపై సమాన దృష్టి ఉండగలదని మనం గుర్తుంచుకోవాలి.

భూస్వామ్య, సాంస్కృతిక ఆధిపత్యం విషయానికి వస్తే, తెలంగాణా రైతాంగ పోరాటపు ప్రధాన దృష్టి హింసాత్మకమైన అణచివేత నుంచి స్త్రీలను విముక్తి పరచటం. ఆ పోరాటంలో మహిళల భాగస్వామ్యం చారిత్రాత్మకమైనది. మల్లు స్వరాజ్యం, చిట్యాల అయిలమ్మ వంటి వారు నేటికీ  ఆరాధనీయు లవుతున్నారు.అప్పటి నుంచి మూడు దశాబ్దాల అనంతర కాలం నుంచి తెలంగాణా, ముఖ్యంగా హైదరాబాద్‌, స్వతంత్ర ధోరణి గల మహిళోద్యమానికి కేంద్రబిందువుల య్యాయి. అవి స్త్రీల ఆలోచనలను, హక్కుల అజెండాను జాతీయ స్థాయిలో ముందుకు తెచ్చాయి. అప్పుడు రూపుదిద్దు కున్న వారి అజెండా ప్రభుత్వ విధానాలను, పార్టీ రాజకీయాలను నేటికీ ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. మహిళా ఉద్యమాల రెండవ దశ   వెల్లువెత్తిన కొద్దిపాటి భారతీయ నగరాలలో ఒకటిగా హైదరాబాద్‌కు ఇప్పటికీ గుర్తింపు ఉంది.

తెలంగాణా కోర్కెను బలపరుస్తున్న ప్రగతిశీల దృక్పథం గల మా వంటి మహిళలము, ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమ నాయకత్వం కూడా ప్రజాస్వామ్యం, పౌరులందరికీ సమాన హక్కులు తన ఆదర్శమని చెప్తున్నందున, స్త్రీలకు సంబంధించిన ఇటువంటి ముఖ్యమైన అంశం పట్ల తగిన శ్రద్ద చూపగలదని ఆశిస్తు న్నాము. అయితే, ఇటువంటి సమయంలో మనం ఒకసారి మన చుట్టూ చూసుకుని, మహిళా నాయకులు ఎవరని వెతకవలసి ఉంది. ఈ ఉద్యమానికి రూపకల్పన చేయటంలో స్త్రీలకు సమానమైన పాత్ర ఉందనటంలో సందేహంలేదు. కాని, రాష్ట్రావతరణకు రూపురేఖలు దిద్దటంలో వారికి ఎంత పాత్ర లభిస్తున్నదన్నది మాత్రం ఆలోచించవలసిన విషయం. వారు నాయకత్వ స్థానాలలోకి రాకుండా గాని, రాజకీయాలలో ప్రవేశించకుండా గాని ఎవరూ ఆపటంలేదంటూ తేలికవాదనలు చేయవచ్చు. కాని వారికి పురుషులతో సమానంగా ఎదిగేందుకు ప్రయత్న పూర్వకంగా కల్పిస్తున్న అవకాశాలు ఏమిటన్నది ఆలోచించవలసిన ప్రశ్న.

తెలంగాణకు చెందిన ఆదివాసీలకు అన్ని విధాలైన ఆధిపత్యాలను వ్యతిరేకించిన చరిత్ర ఉంది. వారు ప్రస్తుత ఉద్యమాన్ని కూడా బలపరుస్తున్నారు. కొమురం భీం నాయకత్వంలో గోండులు 1940ల ఆరంభంలోనే ప్రభుత్వ అణచివేతకు వ్యతిరేకంగా పోరాడారు. ప్రస్తుత ఉద్యమంలో తెలంగాణాలోని వివిధ ఆదివాసీల నుంచి పలువురు నాయకులు ముందుకొచ్చారు. వారితో మాట్లాడినపుడు, ప్రత్యేక రాష్ట్రభావనకు తమ మద్దతు ఎంత బలమైనదో అవగతమవుతుంది.

గత అనేక దశాబ్దాలుగా, ముఖ్యంగా స్వాతంత్య్రం తర్వాత నుంచి, వేర్వేరు ఆదివాసీ తెగలవారు వనరులపై, భూమిపై హక్కుల కోసం, అదేవిధంగా తమను బలవంతంగా నిర్వాసితులను చేయటానికి వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాలు చేస్తున్నారు. తెలంగాణ ఆదివాసీలు వనరులను, తమ జాతి పరిజ్ఞానాన్ని, సంస్కృతిని ఆధారభూతాలుగా చేసుకుంటూ స్వయంపరిపాలన అన్నమాటకు మొదటిసారిగా నిర్వచనం చెప్పారు. తెలంగాణ ప్రాంతపు వనరుల మాట తరచు చర్చకు వస్తుంటుంది. బొగ్గు, నీళ్ళు, ఖనిజాలు, అడవులు మొదలైన వనరులు గోండు, కోయ, కొలాం, నాయకపోడు, చెంచు తదితర తెగల నివాస భూములలో భాగం అయినందున, ఈ వనరుల వినియోగానికి సంబంధించిన నిర్ణయాలకు ఆదివాసీల స్వయం నిర్ణయాధికారంతో సంబంధం ఉండాలి.  లేనిపక్షంలో  అది మరొక వలసవాదమవుతుంది. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు క్రమంలో ఆదివాసీల స్వరాలకు ప్రాతినిధ్యం ఇవ్వటమనే ప్రశ్న ఇక్కడ మళ్ళీ ముందుకొస్తుంది.

ఆదివాసీల హక్కుల విషయానికివస్తే వారు వేర్వేరు చోట్ల, వేర్వేరు గుర్తింపులతో నివసిస్తున్నారన్నది గుర్తుంచుకోవాలి. వారి అనుభవాలు కూడా భిన్నమైనవి. వారు న్యాయస్థానాల ద్వారా అనేక హక్కులు సాధించుకున్నారు. వారితో చర్చలకు సంబంధించి ఇది దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి. వాస్తవానికి బలహీన  స్థితిలో ఉన్నతెలుగు ముస్లిములు, మాదిగ రిజర్వేషన్‌ సమస్య, దళిత, ముస్లిం మహిళలు మొదలైన వర్గాలు, అంశాలన్నింటి విషయంలోనూ పరిస్థితి ఇటువంటిదే. మనం ఒక సామూహిక వేదికను రూపొందించటంలో ఈ వైవిధ్యతను ఎంత మాత్రం విస్మరించకూడదు. ప్రతి ఒక్కరికి ప్రాతినిధ్యం లభించేట్లు జాగ్రత్తపడాలి. ఇది కష్టసాధ్యమైనదే అయినప్పటికీ, తగిన స్థాయిలో  నాయకత్వ విభజన ద్వారా అది జరగాలి. కేవలం ఆయా వర్గాల సమస్యలను అజెండాలో చేర్చటంతో సరిపోదు.

నాయకత్వ ప్రాతినిధ్యం

ఈ ప్రాంతానికి చెందిన వేర్వేరు వర్గాల జీవితాల నుంచి, సంఘర్షణల నుంచి తెలంగాణా అజెండా రూపుదిద్దుకుంది.అందువల్ల ఉద్యమ నాయకత్వం ఈ విభిన్న వర్గాలు ఉద్యమానికి ఇస్తున్న చేయూతను గుర్తుంచుకుని వారందరికి తగిన ప్రాతినిధ్యమివ్వాలి. వారి ్చస్వరాలకు, ఆకాంక్షలకు చోటివ్వాలి. ఇదేవిధమైన తక్కిన ఉద్యమాలకు దీనికి తేడా ఉన్నట్లు చూపే బాధ్యత ఈ ఉద్యమంలోని ప్రగతిశీలురు, పౌరహక్కుల నిబద్దులు అయిన నాయకులపై ఉంది. 

ఉద్యమాన్ని వెన్నంటి ఉన్న సామాజిక, మేధావి వర్గాల పునాదే ఈ నాయకుల బలమైనందున, పైన సూచించినదంతా చేయటం సాధ్యమే కూడా. ఉద్యమ లక్ష్యం నెరవేరిన తర్వాత  పైన పేర్కొన్న ఆయా సామాజిక వర్గాలకు ప్రాతినిధ్యం దానంతట అదే లభిస్తుందనే భావన నుంచి మనం బయటపడటం అవసరం. ఎందుకంటే, ప్రాతినిధ్యపు స్థాయి ఏ విధంగా ఉందనే దానిపై లక్ష్యసాధన ఆధారపడి ఉంటుంది. ఆ స్థాయి నిర్ణాయకం కూడా అవుతుంది. 

(సాగరి రాందాస్‌, ఎన్‌.మధుసూదన్‌లతో రచయిత్రి చర్చల ఫలితంగా ఈ వ్యాసం రూపుతీసుకున్నది. ముగ్గురి ఏకాభిప్రాయ ప్రతిఫలనమిది.)

***************************************

VAARTHA

EDITORIAL

కాలేజాఫ్‌ బూకర్తాల్‌

తెలిదేవర భానుమూర్తి

గీనడ్మ విజయవాడల కొత్త కాలేజి బెట్టిండ్రు. గాడ పోరగాల్లు సదువుకోరు. గాడ పాటాలు చెప్పె తందుకు పంతుల్లు గూడలేరు. గా కాలేజిల ఒకే ఒక్క పంతులు ఉన్నడు. గాయిన్నే గీ కాలేజిని బెట్టిండు. గా కాలేజి బూకర్తాల్‌ కాలేజి. ఇయాల్రేపు బూకర్తాల్‌కు డిమాండ్‌ ఉండెబట్కె గా దాన్ని లగడపాటి రాజగోపాల్‌ బెట్టిండు. బెట్టుడేగాకుంట కుద్దు గాయిన్నే పోరగాల్లకు పాటాలు జెప్తుండు.

లగడపాటి గా కాలేజి ఎందుకు బెట్టిండో అర్సుకునేతందుకు కొంతమంది విలేకర్లు గాయిన తాన్కి బోయిండ్రు.''సార్‌! మీరు గీ కాలేజి ఎందుకు బెట్టిండ్రు అని ఒక విలేకరి గాయినను అడిగిండు.''బూకర్తాల్‌ ఎట్ల జెయ్యాలెనో నేర్పిచ్చేతందుకు అని లగడపాటి అన్నడు.''బూకర్తాల్‌ అంటె బువ్వ తినుడు బంద్‌ జేసుడేగదా. ఇగ మీరు నేర్పిచ్చేదేంది అని ఇంకొక విలేకరి అడిగిండు. ''బువ్వ తప్పిడ్సి గడ్మయన్ని తినుడే బూకర్తాల్‌. ఎవ్వరు సూడకుంట నడిరాత్రి తినాలె. గడ్డం పెంచుకోని ఏం తిననోని తీర్గ యాక్టింగ్‌ జెయ్యాలె. బూకర్తాల్‌ యాడబడ్తె ఆడ జెయ్యొద్దు అనుకుంట లగడపాటి ఇంకేమొ జెప్పబోతుంటె ఒక విలేకరి అడ్డందల్గి -
''బూకర్తాల్‌ యాడ జెయ్యాలె అని అడిగిండు.

''పెద్ద దవకాన దగ్గర్ల బూకర్తాల్‌ జెయ్యాలె, గా దవకాన్ల అన్ని మందులు, ఫ్లూయిడ్లు ఉండెటట్లు జూస్కోవాలె అని లగడపాటి అన్నడు.''దవకాన దగ్గర్లనే ఎంద్కుజెయ్యాలె అని ఒక విలేకరి అడిగిండు.''పోలీసుల సౌలత్‌ కోసం అని గాయిన అన్నడు.''ఇంతకు బూకర్తాల్‌ ఏట్ల జెయ్యాలంటరు? అని ఇంకొక విలేకరి అడిగిండు.''ఒక్కతాన కూసోని చెయ్యద్దు అని లగడపాటి అన్నడు.''మల్లెట్ల జెయ్యాలె అని ఒక విలేకరి అడిగిండు.''ఉరుక్కుంట, దుంకుకుంట బూకర్తాల్‌ జెయ్యాలె అని గాయిన జెప్పిండు.

''ఉరుక్కుంట బూకర్తాల్‌ ఎట్ల జేస్తరు? అని అడిగితె.''మీకు నేను జెప్తె అర్తమైనట్లు గొడ్తలేదు. ఒక్క మాటల జెప్పాలంటె మొన్న నేను జేసిన తీర్గ బూకర్తాల్‌ జెయ్యాలె అని లగడపాటి అన్నడు.''మొన్న బూకర్తాల్‌ జేసుకుంట విజయవాడల మాయమై మీరు పట్నంల తేలిండ్రుగదా అని ఒక విలేకరి అన్నడు.''మేం ఏక్‌ నంబర్‌ జాదుగాల్లం. పి సి సర్కార్‌ తాజ్‌మహల్‌ను మాయం జేస్తె గది రెండు నిమిషాలల్ల మల్ల కండ్లబడ్డది. మేం ఆల్విన్‌ కంపెనిని మాయం జేస్తె గది ఇదువరదాంక గూడ గండ్లబడలేదు అని లగడపాటి అన్నడు.''పోలీసులకు దొర్కకుంట ఉరుకుట్ల మీరు చాంపియన్‌ ఉన్నట్లు గొడుతున్నది అని ఒక విలేకరి అన్నడు.

''చిన్నప్పుడు నేను దొంగ పోలీస్‌ ఆట ఆడేటోడ్ని. గా ఆటల ఎప్పుడు నేనే దొంగను. గా ఆట జెయ్యబట్కె ఎవ్వరికి దొర్కకుంట ఉరుకుడు నాకల్వాటైంది అని లగడపాటి అన్నడు.''మీ బూకర్తాల్‌ డ్రామ అని అందరు అంటున్నరు అని ఒక విలేకరి అన్నడు.''బూకర్తాల్‌ అంటెనే డ్రామ లెక్క, సిన్మలెక్క ఉండాలె. నా బూకర్తాల్‌ సిన్మ అసుంటిది. నా సిన్మల పదిహేను గంటలు సస్పెన్స్‌ ఉన్నది. చేజింగ్‌ గూడ ఉన్నది. నా బూకర్తాల్‌ సిన్మ షూటింగ్‌ ఒక్క తాన గాకుండ అలగ్‌ అలగ్‌ జాగలల్ల అయ్యింది అని లగడపాటి అన్నడు.''మీకు ఏసాలుగూడ కట్టొస్తదా?అని ఒకవిలేకరి అడిగిండు.

''ఎందుకు కట్టరాదు. నేను దినాం ఏసేటియి లత్కోర్‌ ఏసాలేగదా అని లగడపాటి అన్నడు.''మీరు విజయవాడల తెల్లంగి తొడుక్కొని ఎవ్వర్కి ఎర్క లేకుండ నిమ్స్‌కు వచ్చినప్పుడు నల్లంగిల ఎందుకున్నరు అని ఇంకొక విలేకరి అడిగిండు.''సిన్మల హిరో ఎప్పుడు ఒకే అంగిల ఉంటడా. నా బూకర్తాల్‌ సిన్మల నేనే హీరోఅయ్యేబట్కె అంగిలు బద్లాయించిన అని లగడపాటి అన్నడు.''బూకర్తాల్‌ చేస్కుంట నిమ్స్‌ల మంచంమీదికి మీరు ఎట్ల దుంకిండ్రు అని ఒక విలేకరి అడిగిండు.

''నాకు గోడల దుంకే అల్వాటు ఉన్నది అని లగడపాటి అన్నడు.''మీరు గీ కాలేజిగాకుంట వేరే కాలేజిలు ఏమన్న బెడ్తరా? అని ఇంకొక విలేకరి అడిగిండు.''బంద్‌లు ఎట్లాచెయ్యాలనో నేర్పిచ్చేతందుకు గూడ ఒక కాలేజి బెడ్తమన్కుంటున్న అని లగడపాటి అన్నడు.''బూకర్తాల్‌ సిన్మనేగాకుంట వేరే ఇంకేమన్న సిన్మ దీస్తరా? అని ఒక విలేకరి అడిగిండు. ''విశాకపట్నంల బూకర్తాల్‌ పార్ట్‌-2 సిన్మ దీద్దామన్కుంటున్న. నిమ్స్‌ల మంచంమీదికి దుంకిన తీర్గ గా సిన్మల సముద్రంలకు దుంకుదామనుకుంటున్న అని లగడపాటి అన్నడు. 

***************************************

******************************************************************************************

PRAJASAKTI

EDITORIAL

ప్రధాని ఆత్మవంచన

 

కాంగ్రెస్‌ 125వ వార్షికోత్సవ సంబరాలను పార్టీ వ్యవస్థాపక దినమైన డిసెంబరు28న ప్రారంభిస్తూ ప్రధాని మన్మోహన్‌ సింగ్‌ దేశం ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సవాళ్లను ఎదుర్కోగల సత్తా ఒక సమిష్టి శక్తి అయిన కాంగ్రెస్‌కే వుందని, ఉగ్రవాదం, మతోన్మాదం, నక్సలిజం, ప్రాంతీయవాదం ఇవే నేడు దేశం ముందున్న ప్రధాన సవాళ్లని ఉద్ఘాటించారు. ఇది ఫక్తు ఆత్మవంచన తప్ప మరొకటి కాదు. ఈ జాఢ్యాలకు సృష్టికర్తలం తామేనని ఆయన చెప్పుకుంటే వాస్తవంగా ఉండేది. తమ తాత్కాలిక రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం మతోన్మాదంతో సహితం రాజీపడిన కాంగ్రెస్‌ చరిత్ర తెలియనిదెవరికి. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ చేసిన ఈ తప్పిదాలకు దేశం, దేశ ప్రజలు భారీ మూల్యం చెల్లించుకొన్న సత్యం దాచినా దాగేది కాదు. అలాగే ఇంత సుదీర్ఘకాలం ప్రస్థానం సాగించిన ఒక పార్టీ పాలనలో ఆమ్‌ఆద్మీ పరిస్థితి ఏమిటి అన్న దాని గురించి ఈ సందర్భంగా ప్రధాని ప్రస్తావించి వుంటే మరింత సముచితంగా వుండేది. ప్రపంచ మానవాభివృద్ధి నివేదికలో మనం 128వ స్థానంలో ఎందుకు ఉన్నామో, స్వాతంత్య్రం వచ్చి అరవై ఏళ్ళయినా ఇప్పటికీ రోజుకు 20 రూపాయలు కూడా సంపాదించలేని వారు దేశంలో 78 శాతం దాకా ఎందుకు వున్నారో సెలవిస్తే బాగుండేది. వీటి గురించి ప్రధాని కానీ, అత్యంత పురాతన పార్టీకి అధినేత్రిగా వున్న సోనియాగాంధీ కానీ ఒక్క ముక్క కూడా ప్రస్తావించకుండా దేశం ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సవాళ్లను ఎదుర్కొనే సత్తా తనకే వుందని జబ్బలు చరుచుకోవడం వల్ల ఏం ఉపయోగం? స్వాతంత్య్రానికి ముందు కాంగ్రెస్‌ పార్టీ నిర్వహించిన పాత్రకు, స్వాతంత్య్రానంతర కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వాలు మరీ ముఖ్యంగా డెబ్బయ్యవ దశకం తరువాత అనుసరించిన విధానాలు పూర్తి విరుద్ధంగా వున్న విషయాన్ని ఉద్దేశపూర్వకంగానే ఈ నేతలు విస్మరించారు. ఏ సామ్రాజ్యవాదానికి వ్యతిరేకంగా ఆనాడు కాంగ్రెస్‌ పోరాడిందో ఈనాడు అదే సామ్రాజ్యవాదం ముందు నేడు సిగ్గువిడిచి మోకరిల్లుతున్నది. కాకపోతే ఆనాడు సామ్రాజ్యవాదానికి బ్రిటిష్‌వారు నాయకత్వం వహించగా నేడు ఆ స్థానాన్ని అమెరికా ఆక్రమించింది అంతే తేడా. సామ్రాజ్యవాదంతో రాజీ, భూస్వామ్య, బడా పెట్టుబడిదారుల ప్రయోజనాలను కాపాడడమే లక్ష్యంగా స్వాతంత్య్రానంతర కాంగ్రెస్‌ ఎజెండాగా వుంది. భారత రిపబ్లిక్‌ 50 వ వార్షికోత్సవాల సందర్భంగా అప్పటి రాష్ట్రపతి కె ఆర్‌ నారాయణన్‌ చేసిన ప్రసంగం ఒక్కటి చాలు కాంగ్రెస్‌ ఏ వర్గాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుందో తెలుసుకోవడానికి. అందుకే ప్రధాన మంత్రి ప్రకటనను కొంచెం సవరించి సామ్రాజ్యవాదుల, బడా పెట్టుబడిదారుల, భూస్వాముల ప్రయోజనాలను పరిరక్షించగల సత్తా కాంగ్రెస్‌కే వుందని చెబితే సరిగ్గా అతుకుతుంది. ఉగ్రవాదం, ప్రాంతీయవాదం, నక్సలిజం, మతోన్మాదం వంటి సమస్యలకు ఆజ్యం పోసే విధానాలను ఒక వైపు అనుసరిస్తూ ఇంకోవైపు ఈ ప్రధాన సవాళ్లపై పోరాడే సత్తా తనకే వుందని ప్రధాని చెప్పడం ఆత్మవంచనే అనిపించుకుంటుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నేడు ప్రాంతీయ విద్వేషాలతో రగులుతుండడానికి అసలు కారకురాలు కాంగ్రెస్‌ కాదా? తాజాగా కేంద్రంలో యుపిఏ-2 ప్రభుత్వం రాష్ట్ర విభజన విభజన దాని దివాళాకోరు రాజకీయాలకు పరాకాష్ట కాదా? సరళీకృత ఆర్థిక విధానాల వల్ల ప్రాంతాల మధ్య ఆర్థిక అసమానతలు పెరిగాయి. ఈ అసమానతలే ప్రాంతీయ వాద, వేర్పాటు వాద ఉద్యమాలకు ఆజ్యం పోస్తున్నాయి. నక్సలిజం, మతోన్మాదానికి కూడా ఇవే ఆజ్యం పోస్తున్నాయి. సకల అనర్థాలకు మూలమైన సామ్రాజ్యవాద ప్రపంచీకరణ విధానాలను మార్చుకోకుండా ఈ సమస్యలను పరిష్కరించలేము. 125 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకున్న కాంగ్రెస్‌ ఈ సందర్భంగానైనా తన విధానాలపై ఆత్మవిమర్శ చేసుకుంటే అది బాధ్యతాయుతంగా ఉంటుంది. ఆ పని కాంగ్రెస్‌ చేస్తుందా? చేయదుగాక... చేయదు.

***************************************

PRAJASAKTI

EDITORIAL

అవకాశవాద పొత్తు

 

చరిత్ర ప్రసిద్ధిగాంచిన సంతాల్‌ తిరుగుబాటుతో సహా అనేక వీరోచిత పోరాటాలకు పురిటి గడ్డ అయిన జార్ఖండ్‌ నేడు అవకాశవాద రాజకీయ నాయకుల క్రీడాంగణంగా మారడం బాధాకరం. భారత దేశంలో 28వ రాష్ట్రంగా తొమ్మిదేళ్ల క్రితం అవతరించిన జార్ఖండ్‌లో తాజాగా జరిగిన శాసనసభఎన్నికల్లో ఏ పార్టీకీ మెజారిటీ ఇవ్వడానికి ప్రజలు తిరస్కరించారు. మొత్తం 81 స్థానాలుగల శాసనసభలో కేవలం 18 మంది సభ్యులు మాత్రమే కలిగిన జార్ఖండ్‌ ముక్తి మోర్చా నాయకుడు శిబుసోరెన్‌ పదకొండు మాసాల క్రితం తన ప్రభుత్వాన్ని ఎవరైతే కూల్చివేశారో వారితోనే మళ్లీ చేతులు కలిపారు. గతంలో సోరెన్‌ ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన రెండు పర్యాయాలు కొద్దికాలం పాటు మాత్రమే ఆ పదవిలో వున్నారు. బిజెపి భుజంపై కూర్చొని అధికారం చలాయించబోతున్న సోరెన్‌ ఎంతకాలం ఆ పదవిలో వుంటారనేది అనుమానమే. ఈ రెండు పార్టీలకు వచ్చిన సీట్లు మొత్తం కలిపితే 36 మాత్రమే. అంటే ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు అవసరమైన మెజారిటీకి ఇంకా అయిదు సీట్లు తక్కువ. అందుకని అయిదు సీట్లున్న ఆల్‌ జార్ఖండ్‌ స్టూడెంట్స్‌ యూనియన్‌ని, మరో చిన్న గ్రూపుని పదవులు ఎరగా వేసి తమ కూటమిలో కలుపుకుని 44 మంది సభ్యుల మద్దతు కూడగట్టుకున్నాయి. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ జెఎంఎంతో పొత్తుకు పాకులాడి ఫలితం లేకపోవడంతో ప్రతిపక్షంలో కూర్చోవాలని నిర్ణయించింది. ఈ పరిస్థితుల్లో శిబుసోరెన్‌ ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేయకముందే ఇది ఎంతో కాలం కొనసాగదని కాంగ్రెస్‌ చెప్పడాన్ని బట్టి చూస్తే జార్ఖండ్‌లో రాజకీయ పరిస్థితి ఏమిటో అర్థమవుతుంది. ప్రస్తుతానికి శిబుసోరెన్‌ను ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు గవర్నరు ఆహ్వానించారు. పదవుల పంపిణీకి సంబంధించి ఈ మూడు పార్టీల మధ్య కుదిరిన ఒప్పందం ప్రకారం ముఖ్యమంత్రి పదవిని జెఎంఎం అధినేత శిబు సోరెన్‌కు వదిలిపెట్టి, బిజెపి, ఎజెఎస్‌యులు చెరో ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవి తీసుకుంటాయి. మంత్రి పదవుల్లో బిజెపి, ఎజెఎస్‌యులు ప్రధాన వాటా దక్కించుకోనున్నాయి. వరుస ఎదురు దెబ్బలు, అంతర్గత కలహాలతో దిక్కుతెలియని స్థితిలో పడ్డ బిజెపి శిబుసోరెన్‌ అడగకుండానే మద్దతు ఇవ్వడానికి సంకేతాలు వదిలింది. ఇటువంటి అవకాశవాద రాజకీయాలతో ఇప్పటికే ఆ పార్టీ జార్ఖండ్‌లో బలహీన పడింది. మొన్నటి లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో జార్ఖండ్‌లోని 14 స్థానాలకుగాను ఎనిమిదింటిని గెలుచుకున్న కాషాయ పార్టీ కేవలం ఆరు మాసాల వ్యవధిలోనే బొక్కబోర్లా పడింది. ఇక అయిదుగురు ఎమ్మెల్యేలున్న ఎజెఎస్‌యు నాయకుడు సుధేశ్‌ మహతో విషయానికొస్తే ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా బ్లాక్‌మెయిలింగ్‌ రాజకీయాలతో తన పలుకుబడి పెంచుకోవచ్చన్నది ఆయన ఉద్దేశంలా కనిపిస్తున్నది. అయిదుగురు సభ్యుల బలం మాత్రమే వున్న ఆయన ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికోసం డిమాండ్‌ చేసి సాధించుకోవడం ఇందుకొక ఉదాహరణ. పరస్పర వైరుధ్యాలతో కూడిన ఈ మూడు పార్టీల అవకాశవాద కూటమి జార్ఖండ్‌ను ఎటు తీసుకెళుతుందో చూడాలి. రాష్ట్ర జనాభాలో గిరిజనులు 28 శాతం వున్నా వీరి హక్కులకు రక్షణ లేకుండా పోయింది. జార్ఖండ్‌ ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడినప్పటి నుంచి ఇంతవరకు ముఖ్యమంత్రులైనవాళ్లంతా గిరిజనులే అయినా గిరిజనుల జీవితాల్లో ఎలాంటి మార్పు లేదు. అటవీ హక్కుల చట్టం (2006) కింద ఇంతవరకు జార్ఖండ్‌లో ఒక్క గిరిజనుడికి కూడా ఒక ఎకరం భూమి పంచినపాపాన పోలేదు. పొరుగున వున్న పశ్చిమ బెంగాల్‌లో భూమి లేని గిరిజనుడు ఒక్కడు కూడా లేరు. ఇక్కడ అందుకు భిన్నమైన పరిస్థితి. జార్ఖండ్‌ను ఈ తొమ్మిదేళ్లలోనే ఆరుగురు ముఖ్యమంత్రులు పాలించారు. వీరిలో ఒక్కొక్కరూ మహా దేవాంతకులు. మాజీ ముఖ్యమంత్రి మధు కోడా అవినీతి భాగోతం దీనికి పరాకాష్ట. ఈ స్థితిలో మూడో సారి ముఖ్యమంత్రి బాధ్యతలు చేపట్టబోతున్న శిబు సోరెన్‌ భవిష్యత్తు జార్ఖండ్‌ అభివృద్ధిపై దృష్టి పెడతారో లేక మతతత్వ బిజెపి ఎజెండాకు తలొగ్గుతారో అన్నదానిపైనే ఆధారపడివుంది.

***************************************

******************************************************************************************

SURYA

EDITORIAL

కాంగ్రెస్‌ సొంత డబ్బా

 

నాటి లైసెన్స్‌, కంట్రోల్‌ రాజ్యాన్ని నిందించి ఆవిష్కృతమైన ఆర్థిక సంస్కరణలు, గ్లోబలైజేషన్‌ దేశాన్ని పెనం మీంచి పొయ్యిలోకి నెట్టి వేస్తున్నాయి.ఈ నేపథ్యంలో అన్ని రంగాలలోనూ ఆధునిక భారతం బలాలు, బలహీనతలను జనహిత దృష్టితో నిష్పక్ష పాతంగా సమీక్షించి నిరుద్యోగులుగా నిపుణరహితులుగా ఉన్న కోట్లాది మంది సామాన్య ప్రజలను దేశాభివృద్ధి కృషిలో భాగస్వాములను చేయగల నూతన వ్యూహాలను రూపొందించి అమలు పరచడం ద్వారా అగ్రవర్ణ పాలకుల గుత్తాధిపత్యాన్ని అంతమొందించి రాజ్యాధికారంలో సామాజిక న్యాయం సాధించడానికి పటిష్ఠమైన దారులు వేయడం ద్వారా సగటు భారతీయుడికి రాజకీయ స్వాతంత్య్రంతో బాటు సామాజిక, ఆర్థిక సమానత్వాన్ని కూడా ప్రసాదించ గలిగినప్పుడే సర్వ సమస్యలను పరిష్కరించగలిగే శక్తి తమకు మాత్రమే ఉన్నదని మన్మోహన్‌ సింగ్‌ చేసుకున్న స్వోత్కర్ష సామంజస్యాన్ని సంతరించుకుంటుంది. కాంగ్రెస్‌ బలహీనపడితే దేశం బలహీనపడుతుందని ఆయన పలికిన పలుకులు అప్పుడు మాత్రమే అర్థవంతం కాగలుగుతాయి.

'కుడి' 'ఎడమల' ఘోర వైఫల్యం కారణంగా మొన్నటి సార్వత్రిక ఎన్నికలలో బలం పుంజుకొని ఇటీవలి చరిత్రలో వరుసగా రెండోసారి అధికారాన్ని చేజిక్కించుకున్న కాంగ్రెస్‌ పార్టీ 124 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకొని 125వ ఏట అడు గుపెట్టిన వేళ దేశం ఏ విధంగా ఉన్నదో ప్రధాని మన్మోహన్‌ సింగ్‌ చక్కగా, చిక్కగా చెప్పి వాస్తవ స్థితిని కళ్ళకు కట్టారు. దేశం తీవ్ర వాదం, మతతత్వం, నక్సలిజం, ప్రాంతీయ తత్వం వంటి పెను సవాళ్ళను ఎదుర్కొంటోందని ప్రధాని మన్మోహన్‌ పలికిన పలుకులు ప్రత్యక్షర సత్యాలు. ఈ సమస్యలను పరిష్కరించగల సత్తా ఒక్క కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి మాత్రమే ఉన్నదని ఆయన చేసుకున్న స్వోత్కర్ష నిజమనడానికి మాత్రం ఎంతో సాహసం కావాలి.

ఎందుకంటే స్వాతంత్య్రం వచ్చిన 62 ఏళ్ళ తర్వాత కూడా దేశాన్ని ఈ సమస్యలు ఇంతగా పీడిస్తూ ఉండడమే ఆరేళ్ళుగా పాలనా పగ్గాలు చేబూని ఉన్న పార్టీ సామర్ధ్యాన్ని బోనులో నిలబెడుతున్న చేదు వాస్తవం. అటు భారతీయ జనతా పార్టీగాని, ఇటు వామపక్షాలు సహా తృతీయ శిబిరం గాని పలు వర్గాల, పలు ప్రాంతాల, పలు భాషల, పలు సంస్కృతుల జనబాహుళ్యం విశ్వాసాన్ని చూరగొనలేక పోయిన కార ణంగా ఉన్న గీతలలో పెద్ద గీతగా మాత్రమే కాంగ్రెస్‌కు అధికారం లభించిందన్నది మాత్రం వాస్తవం. అంతే తప్ప దేశ ప్రజలు కాంగ్రెస్‌ పట్ల పరిపూర్ణ విశ్వాసం తో దానిని నెత్తిన పెట్టుకుంటున్నారని అది భ్రమిస్తూ ఉంటే అది ముమ్మాటికీ పప్పులో కాలు వేస్తూ ఉన్నట్టే.

స్వాతంత్య్ర పోరాటాన్ని నడిపించిన ఘనకీర్తితో కాంగ్రెస్‌ ఇంతటి సువిశాల దేశానికి కొంత కాలం ఏకచ్ఛత్రాధిపత్యం వహించగలిగింది. అనంతరం లావాల మాదిరిగా పెల్లుబికిన భిన్న వర్గాల ప్రజల ఆకాంక్షలు, అసంతృప్తులు ఒకవైపు వామపక్ష తీవ్రవాదం, మరోవైపు మత తీవ్రవాదం మొలిచి మానులు కావడానికి సుక్షేత్రాలయ్యాయి. ఇంకొక వంక అభివృద్ధిలో, అవకాశాల అందుబాటులో తీవ్ర అసమానతలు ప్రాంతీయ రాజకీయ శక్తుల ఆవిర్భా వానికి దోహదపడ్డాయి. దేశానికి స్వాతంత్య్రం సముపార్జించి పెట్టామన్న ఒకే ఒక్క సుగుణాన్ని చూపి దేశ ప్రజ లను ఆకట్టుకునే సూదంటు రాయితనాన్ని కాంగ్రెస్‌ కోల్పోవడం వెనుక ఆ పార్టీలో నవీన కుబేరుల గుత్తాధిపత్యం పేరు కుపోయిన చేదు వాస్తవం కూడా ఇమిడి ఉన్నది.భారీ సాగునీటి ప్రాజెక్టులు, పబ్లిక్‌ రంగ పరిశ్రమలు నెలకొల్పి దేశ పునర్నిర్మాణాన్ని చేపట్టిన తొలి ప్రధాని జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ ఆనాడే కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి పట్టగల చీడను ఊహించి హెచ్చరించారు.

డబ్బుతో పార్టీలో వ్యక్తులు ప్రాబల్యం గడించడం ఎట్టి పరిస్థితులలోనూ ఉండ కూడదని ఆయన ఆశించారు.బోగస్‌ సభ్యులను ఏరివేయాలని సూచించారు. పార్టీని దేశ సేవకు, ప్రజా సేవకు సాధనంగా కాక, స్వప్రయోజన కాండకు ఉపయోగించుకోదలచే వారిని తరిమికొట్టాలి అని సూచించారు. ఆయన ఏవైతే వద్దన్నాడో ఆ దుర్లక్షణాలన్ని కాంగ్రెస్‌ నరనరాన జీర్ణించుకుపోయాయి. దానిని ఓడించి కొంతకాలం రాజ్యమేలిన భారతీయ జనతా పార్టీకి, పలు రాష్ట్రాలలోని పలు ప్రాంతీయ పార్టీలకు సైతం వ్యాపించాయి.మొత్తం దేశ రాజకీయాలే అధికారాన్ని అడ్డుపెట్టుకొని స్వీయ ప్ర యోజనాలు సాధించుకోదలచుకొనే వారి, అవినీతి దారులలో అపార సంపద పోగేసుకోజూసేవారి దురాక్రమ ణకు గురి అయ్యాయి.

దేశానికి స్వాతంత్య్రం తెచ్చామన్న ఘనతను చూిపి పాలనా పగ్గాలు చేబూనిన పార్టీ స్వార్థపర శక్తుల కొంగు బంగారమైనందునే ఇప్పటికీ రోజుకి 20 రూపాయల సంపాదనతో బతుకులు వెళ్ళమార్చేవారు 70 కోట్ల మంది ఉన్నార న్న కఠోర వాస్తవం కలవర పెడుతున్నది. సంక్షేమ, అభివృద్ధి పథకాల కింద పోసిన, పోస్తున్న వేలాది కోట్ల రూపాయలు రాజకీయ అవినీతి సమ్రాట్టుల, అధికార గణాల వ్యక్తిగత ఖాతాలలోకి దారి మళ్ళి అసంఖ్యాక కుచేల సంతతితో దేశం దారిద్య్ర దేవతకు మారురూపుగా కునారిల్లుతున్నది. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ 125వ వ్యవస్థాపక దినోత్సవం సందర్భంగా అధినేత సోనియా గాంధీ మాట్లాడుతూ పార్టీనాయకులు, కార్యకర్తలు నిరంతరం ప్రజలతో కలిసి మెలిసి ఉండాలని వారి అభిప్రా యాలను తెలుసుకుంటూ ఉండాలని అన్నారు. ప్రభుత్వ, పార్టీ సదాశయాలను వారికి తెలియజేస్తూ ఉండాలన్నారు.

అంతేకాదు స్వార్థరాహిత్యంతో ఈ పని జరగాలని, అది పార్టీ విజయపరంపరకు దారి తీయాలని కూడా ఉద్బోధించారు. బొంబాయిలో కాంగ్రెస్‌ శత వసంతోత్సవ సభల వేదిక నుంచి పాతికేళ్ళ క్రితం రాజీవ్‌గాంధీ కూడా ఇటువంటి సూక్తులనే ఉద్ఘోషించారు. పార్టీ కార్యకర్తల మూపుల మీద పవర్‌ బ్రోకర్లు స్వారీ చేస్తున్నారని, వారికి ప్రజలు అక్కరలేదని, అవినీతి మార్గాలలో స్వార్థపర శక్తులతో కుమ్మక్కయి స్వప్రయోజనకాండ నెరపే వారితో పార్టీ నిండిపోయిందని వీరి కారణంగా కాంగ్రెస్‌ సంస్థ సేవా నిరతి, త్యాగ బుద్ధి తొలగిపోయి కరిమింగిన వెలగపండులా తయారయిందని రాజీవ్‌గాంధీ కుండ బద్దలు కొట్టినట్టు ప్రకటించిన తర్వాత కూడా ఆ క్రమం ఆగకుండా నిరాఘాటంగా సాగిపోయింది. సాగిపోతున్నది.

బరి లోని ప్రత్యర్ధి పక్షాల బలహీనతలే తమకు బలంగా అయాచితంగా అందివస్తే అది వాపే అవుతుంది గాని నిజమైన బలుపు కాజాలదు. సోషలిస్టు తరహా విధానాలు, మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యూహం ద్వారా సాధారణ ప్రజానీకం స్థితిగతులను మెరుగు పరిచి సంక్షేమ రాజ్యాన్ని నెలకొల్పే లక్ష్యంతో రాజ్యాంగ రచన చేసుకున్న దేశం అందులో విఫలమై మార్గమధ్యంలో రంగు మార్చకుండా దిశ మార్చి ఆర్థిక సంస్కరణలు చేపట్టడంతో మారుమూల గ్రామీణ గిరిజన ప్రాంతాలలో నిరుపేదలు కాళ్ళ కింద నేల కదిలిపోయి నిరాశ్రయులవుతున్నారు. అపూర్వంగా సాధిస్తున్న వృద్ధి రేటు ప్రజల బతుకు లలో ప్రతిఫలించడం లేదు.

ధరలు కనివిని ఎరుగని స్థాయికి పెరిగిపోయి తిండిగింజలకూ మొగం వాచే పరిస్థితి తల ఎత్తింది. నాటి లైసెన్స్‌, కంట్రోల్‌ రాజ్యాన్ని నిందించి ఆవిష్కృతమైన ఆర్థిక సంస్కరణలు, గ్లోబలైజేషన్‌ దేశాన్ని పెనం మీంచి పొయ్యిలోకి నెట్టి వేస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో అన్ని రంగాలలోనూ ఆధునిక భారతం బలాలు, బలహీనతలను జనహిత దృష్టితో నిష్పక్ష పాతంగా సమీక్షించి నిరుద్యోగులుగా నిపుణరహితులుగా ఉన్న కోట్లాది మంది సామాన్య ప్రజలను దేశాభివృద్ధి కృషిలో భాగస్వాములను చేయగల నూతన వ్యూహాలను రూపొందించి అమలు పరచడం ద్వారా అగ్రవర్ణ పాలకుల గుత్తాధిపత్యాన్ని అంతమొందించి రాజ్యాధికారంలో సామాజిక న్యాయం సాధించడానికి పటిష్ఠమైన దారులు వేయడం ద్వారా సగటు భారతీయుడికి రాజకీయ స్వాతంత్య్రంతో బాటు సామాజిక, ఆర్థిక సమానత్వాన్ని కూడా ప్రసాదించ గలిగినప్పుడే సర్వ సమస్యలను పరిష్కరించగలిగే శక్తి తమకు మాత్రమే ఉన్నదని మన్మోహన్‌ సింగ్‌ చేసుకున్న స్వోత్కర్ష సామంజస్యాన్ని సంతరించుకుంటుంది. కాంగ్రెస్‌ బలహీనపడితే దేశం బలహీనపడుతుందని ఆయన పలికిన పలుకులు అప్పుడు మాత్రమే అర్థవంతం కాగలుగుతాయి.

***************************************

SURYA

EDITORIAL

బడుగులకు ఇంగ్లీష్‌ మీడియం కూడు పెడుతుందా ? కీడు చేస్తుందా ?

'ఆంగ్ల మాధ్యమం ద్వారా ఆంగ్ల భాష నేర్చుకోవచ్చు' అని నేడు మనదేశంలో ప్రబలంగా ఉన్న ఆలోచన మాత్రం ఆశాస్ర్తీయమనీ, అదొక భ్రమ అనీ చెప్పక తప్పదు. ఏ కొత్త భాషనైనా ఆ మీడియం ద్వారా నేర్చుకోవడమనేది ఇంతవరకూ ఏ దేశంలోను రుజువు కాలేదు. ఏవిధంగా చూసినా, అది అపోహ మాత్రమే. ఏ పరభాషనైనా భాషగానే నేర్చుకోవాలి. ఆంగ్లం నేర్చుకోవడం, మట్లాడటం అనే రెండు ప్రక్రియలకు ప్రత్యేకమైన బోధన,అభ్యాసం అవసరం.

ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలో చదవడకపోవడం వలన బడుగు వర్గాలకు చెందిన విద్యార్థులు చదువులో వెనుకబడి, తద్వారా ఉద్యోగ అవకాశాలు కోల్పోయి, జీవితంలో ఎంతో నష్టపోతున్నారనే వాదనలు కొంత కాలం నుండి విరివిగా విని పిస్తున్నాయి. ఈ వాదనలకు పత్రికలలో, టీ.వీ.లలో ప్రాచు ర్యం లభించి, ఈ అభిప్రాయాన్ని బలంగా నమ్మిన కొందరు ప్రజలు, తమ పిల్లల విద్యవిషయంలో ఆందోళన చెందుతు న్నారు. కను ఈ వాదంలో నిజమెంతో తేల్చుకోవలసిన అవ సరం ఉంది. కొన్ని ప్రశ్నలకు సరైన సమాధానాలు వెతికితే, బోధనా భాష విషయంలో స్పష్టత వస్తుంది.

అవి:1. ఒకటో తరగతి నుండి ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలో చదవడం వలన మాత్ర మే ఇంగ్లీష్‌ భాష వస్తుందా? 2. ఆంగ్ల భాషలో ప్రావీణ్యం లేనివాళ్ళకు ఉద్యోగ అవకాశాలుండవా? 3. ఉన్నతస్థాయి ఉద్యోగులంతా ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలోనే విద్యనభ్యసించారా? ఆంగ్ల మాధ్యమంలో చదివినవారు, నిరుద్యోగులుగా, చిరు ద్యోగులుగా లేరా? 4. అసలు బోధనా భాష విషయంలో శాస్త్ర పరిశోధనలు, అభివృద్ధి చెందిన దేశాల అనుభవాలు, భాషా శాస్తజ్ఞ్రుల అభిప్రాయాలు ఎలా ఉన్నాయి? 5. గ్రామ ప్రాంతాల, బడుగు వ ర్గాల పిల్లలందరికీ ఒక టవ తరగతి నుండే ఆంగ్ల మాధ్యమంలో చదువు చెపితే, పర్యవసానాలేమిటి?

ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలో విద్యాబోధన ప్రస్తుతం ఏదేశాలలో జరుగుతున్నదో పరిశీలిస్తే...... ఇంగ్లాండ్‌, అమెరికా, కెనడా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్‌ దేశాలలో పూర్తిగా, ఇండియా వంటి కొన్ని కామన్‌వెల్త్‌ (ఒకప్పుడు బ్రిటన్‌ ఏలుబడిలో ఉండి, ఆ తర్వాత స్వతంత్రమైన) దేశాలలో పాక్షికంగా జరుగుతున్నది. వీటిలో మొదటి ఐదు దేశాలలో ఆంగ్లమే మాతృభాష. ప్రపంచంలో అత్యధిక దేశాలలో వారి మాతృ భాషలో మాత్రమే విద్యాబోధన జరుగుతున్నది. జర్మనీ, ఫ్రా న్స్‌, స్పెయిన్‌, ఇటలీ మొదలైన యూరప్‌ దేశాలన్నింటిలో నూ, రష్యా, చైనా, జపాన్‌, కొరియాలోనూ మాతృభాష బో ధనా భాష. దక్షిణ అమెరికా దేశాలలో వారి మాతృ భాషలైన స్పానిష్‌. పోర్చుగీసులలో విద్యాభ్యాసం సాగుతున్నది. మరి కే వలం భారతదేశంలో మాత్రమే మాతృభాషను తిరస్కరించేం తగా, ఇంగ్లీష్‌ మీడియం పట్ల ఎందుకింత వ్యామోహం ?

ఎందుకంటే, నేటి ప్రపంచంలో ఇంగ్లీషును ఉపాధి భాష గా, వ్యాపార భాషగా ఎక్కువ మంది భారతీయులు భావిం చడం వలన! ఆంగ్ల మాధ్యమంలో చదివిస్తేనే, తమ పిల్లలకు ఆంగ్ల భాష బాగా వంటబట్టి, వాళ్ళ భవిష్యత్తు ఉజ్జ్వలంగా ఉంటుందని తల్లిదండ్రులు గతానుగతికంగా భావించడం వలన! ఇప్పుడు, తొలుత లేవనెత్తిన ప్రశ్నలకు సమాధా నాలను అన్వేషించాలి. మొదటిది, ఆంగ్ల భాషలో ప్రావీణ్యం సంపాదించడం గురించి. గ్రామీణులు కావచ్చు, పట్టణ, నగ రవాసులు కావచ్చు, విద్యావంతులైనా, విద్యలేని వారైనా, నేటి అధిక సంఖ్యాకులైన తెలుగువారి అభిప్రాయం: 'ఇంగ్లీషు మీడియంలో మొదటి నుండి చివరిదాకా చదివిన పిల్లలకు అనాయాసంగా, అయాచితంగా, అనర్గళంగా మాట్లాడేంతగా ఆంగ్ల భాష పట్టుబడుతుంది'.
ఐతే, దురదృష్టవశాత్తు ఈ ఆలోచన కేవలం అపోహే తప్ప, శాస్ర్తీయం కాదు. ఆంగ్ల మాథ్యమ పాఠశాలలు అతి తక్కువగాఉన్న 1980కి ముందు కాలంలో అమెరికా, ఇంగ్లాండ్‌, జర్మనీ వంటి దేశాలకు చాలా మంది తెలుగువారు వెళ్ళారు. వారిలో 90 శాతం మంది పాఠశాల విద్యను తెలుగు మీడియంలోనే చదివారు. 30-40 ఏళ్ళ క్రిందట విదేశాలలో స్థిరపడిన ఇలాంటి ఒక వందమంది తెలుగువాళ్ళను వివిధ సందర్భాలలో లిసి నప్పుడు, వారినొక ప్రశ్న అడగడం జరిగింది. 'గ్రామీణ వ్యవ సాయ కుటుంబాల నుండి వచ్చి, తెలుగు మీడియంలో చద వడం వలన మీరు అమెరికా, ఇంగ్లండ్‌ వంటి దేశాలలో ఉన్న త విద్యలనభ్యసించడంలోగాని, ఉద్యోగ జీవితంలోగాని, ఆంగ్లభాష విషయంలో ఏమైనా ఇబ్బందులు పడ్డారా?

ఆంగ్ల మాధ్యమంలో చదవడం ద్వారా మీతోబాటు విదేశాలకు చేరినవారిలో ఎవరైనా తమ వృత్తిలో మీకన్నా ఎక్కువగా రాణిం చారా?' దీనికి వాళ్ళందరి సమాధానమూ ఒక్కటే- 'అబ్బే, అలాంటిదేమీ లేదు, కాకపోతే అమెరికా వేళ్ళే ముందుగా మూడు నెలలూ, వెళ్ళాక మూడు నెలలూ అమెరికన్‌ ఇంగ్లీషు యాస నేర్చుకొన్నాం. ఇక ఆతర్వాత మాకు ఎప్పుడూ, ఏ రకమైన భాషా సమస్యలూ రాలేదు' అని!
తెలుగువారే కాదు, పాఠశాల విద్య మాత్రమే తమ మాతృభాషలో చదివి, విదేశాలలో వివిధ వృత్తులలో రాణిస్తున్న ఇతర రాష్ట్రాలకు చెందిన మరికొందరు కూడా, ఈ ప్రశ్నకు ఇదే సమాధానమిచ్చారు. పైగా ప్రవాసాంధ్రులలో కొందరు- 'ఈరోజుల్లో మన ఇంగ్లీషు మీడియం చదువు ద్వారా నేర్చుకొనే ఆంగ్ల భాషతో అమెరికా, ఇంగ్లాండ్‌, ఆస్ట్రేలి యా, న్యూజిలాండ్‌ దేశాలలో నెగ్గుకు రాగలరనే మీరు భావి స్తున్నారా?' అని ఎదురు ప్రశ్నించారు. దీనినిబట్టి అర్దమయే దేమంటే, కేవలం ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలో చదువుకొన్నంత మాత్రాన ఇంగ్లీష్‌లో పాండిత్యం రాదు. ఆంగ్ల భాష నేర్చు కొని, నిర్దుష్టంగా మాటాడాలంటే అందుకు మొదట కావల సినది ఆసక్తి.
ఆ తరువాత ప్రత్యేక బోధనతో, అభ్యాసంతో ఆ భాష సులభంగా నేర్చుకోవచ్చు. ఇక రెండో ప్రశ్న- 'ఆంగ్ల భాష బాగా నేర్చుకోవడం వల్లనే పెద్ద పెద్ద ఉద్యోగాలు దొరు కుతాయా? వివిధ వృత్తులలో, వ్యాపారాలలో రాణించడానికి ఆంగ్ల భాషలో పాండిత్యం అవసరమా?' ఎవరికైనా, వాళ్ళు ఎంచుకున్న వృత్తిలో, పనిలో నైపుణ్యాన్ని బట్టి, విషయ పరి జ్ఞానాన్ని బట్టి, సంబంధిత విద్యార్హతను బట్టి, ఉన్నతో ద్యోగ అవకాశాలుంటాయిగాని, కేవలం వారి భాషా సామర్థ్యాన్ని బట్టి ఉండవు. భాష అవసరం నిత్యవ్యవహారంలో గాని, వృత్తి నిర్వహణలోగాని అభిప్రాయ ప్రకటనకే పరిమితమని గ్రహించాలి. భాషోపాధ్యాయులు, అనువాదకులు వంటి కొన్ని ఉద్యోగాలకు మాత్రమే భాషా పాటవం అవసరమవుతుంది. విషయావగాహన, అంకిత భావం, పనిపట్ల నిబద్ధతలే వృత్తులలో, వ్యాపారాలలో రాణించడానికి తోడ్పడతాయి.

ఆసక్తికరమైన మరొక అంశం, ఆంగ్ల మాధ్య మ పాఠశాలలు బాగా విస్తరించిన ఈ 20 ఏళ్ళలో పెద్ద ఉద్యో గాలు పొందినవారంతా ఏ మీడియంలో చదివారు? పెద్ద ఉద్యోగాలు పొందడమనేది కేవలం ఏదో ఒక భాషా సామర్ధ్యా న్ని బట్టి ఉండదు. మనిషి ప్రవర్తన, ఆత్మ విశ్వాసం, విషయా వగాహన, వ్యవహార దక్షత ఇంకా ఇతర కారణాలు అందుకు తోడ్పడతాయి. ఇటీవల ఆంగ్ల మీడియంలో చదివే వారి సంఖ్య బాగా పెరిగి, ఈ కారణాలు తోడ్పడటంచేత వారికే ఎక్కువ ఉద్యోగాలు వచ్చినట్లు కనిపించవచ్చు. కాని నిష్పత్తిని బట్టి తెలుగు మీడియంలో పాఠశాల విద్యపూర్తి చేసిన వారి దే ఈ విషయంలో పైచేయి. ఇక ఎంసెట్‌, గ్రూప్‌ పరీలు, ఇతర పోటీ పరీక్షల ఫలితాలను బట్టి చూసినా, సైంటిస్టుల, రాజకీయవేత్తల, సామాజిక శాస్తవ్రేత్తల సంఖ్యలను పరిశీలిం చినా ఈ వాస్తవం బలపడుతుంది. కొత్త విషయాలలో అవగా హనా శక్తి, గణిత, విజ్ఞాన, సాంఘిక శాస్త్రాల వంటి సబ్జక్టుల పరిజ్ఞానం తెలుగు మీడియం పిల్లలకు ఎక్కువగా ఉండడమే ఇందుకు కారణం.
8 సంవత్సరాల వయస్సు వచ్చే వరకు పిల్లల మెదడులో భాషకు సంబంధించిన పునాదులు ఏర్పడవని ఆధునిక వైద్య శాస్త్రం చెపుతున్నది. ఆ వయస్సుదాకా ఇంటిదగ్గర తల్లిదం డ్రులు, పెద్దలు, ఇరుగు పొరుగువారు, వచ్చేపోయే బంధు మిత్రులు, పరిచయస్తులు, ఆటపాటల స్నేహితులు మాట్లాడే భాష పిల్లలకు అతి సహజంగా, సులభంగా పట్టుబడుతుంది.

ఆ ప్రాథమిక స్థాయిలో పిల్లలందరికి విద్యను వారి సొంత భాషలో మాత్రమే బోధించాలని మానసిక శాస్త్రం స్పష్టంగా నిరూపించింది. ఎనిమిదేళ్ళు దాటాక మాత్రం పిల్లల ఆసక్తిని బట్టి ఆంగ్లమే కాదు, ఎన్ని భాషలైనా నేర్చుకోగలరు, ఎంత పాండిత్యమైనా సాధించగలరు. శాస్త్ర సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలు సంపాదించడానికి భాష ఒక సాధనం. పిల్లలకు తెలిసిన భాష ద్వారా తెలియని సైన్సును, టెక్నాలజీని నేర్చుకోవడం ఎంతో సులభం.కానీ, తమకు తెలియని ఆంగ్ల భాషలో తెలియని శాస్త్ర విషయాలను గ్రహించడం అత్యంత కష్టసాధ్యం. ఇలాంటి సందర్భాలలోనే కొందరు పిల్లలకు చదువుపట్ల విముఖత పెరుగుతుంది.

ప్రపంచంలో ఇప్పుడు ఎక్కువ మంది మాటాడే భాష కాకపోయినా, ఆంగ్లం అతి శక్తిమంతమైన, ప్రభావవంతమైన అనుసంధాన భాష. దాన్ని ఉపాధి భాషగా, వ్యాపార భాషగా చాలా దేశాల ప్రజలు మన్నించడం అలా ఉంచితే, రోజురోజు కు విస్తృతమౌతున్న శాస్త్ర, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలనందుకోవా లంటే ఆ భాష అత్యంత ఉపయుక్తం. కళలు, సాహిత్యం, సైన్స్‌, టెక్నాలజీ వంటి అనేక విషయాలలో నిత్యం ఆ భాష లో వందల కొద్దీ గ్రంథాలు వెలువడుతుంటాయి. కనుక ఆం గ్లం నేర్చుకోవడం, మంచి పట్టు సాధించడం ఆహ్వానించదగి నదే. ఐతే, 'ఆంగ్ల మాధ్యమం ద్వారా ఆంగ్ల భాష నేర్చుకో వచ్చు' అని నేడు మనదేశంలో ప్రబలంగా ఉన్న ఆలోచన మాత్రం ఆశాస్ర్తీయమనీ, అదొక భ్రమ అనీ చెప్పక తప్పదు. ఏ కొత్త భాషనైనా ఆ మీడియం ద్వారా నేర్చుకోవడమనేది ఇంతవరకూ ఏ దేశంలోను రుజువు కాలేదు. ఏవిధంగా చూసినా, అది అపోహ మాత్రమే.

ఏ పరభాషనైనా భాషగానే నేర్చుకోవాలి. ఆంగ్లం నేర్చుకోవడం, మట్లాడటం అనే రెండు ప్రక్రియలకు ప్రత్యేకమైన బోధన, అభ్యాసం అవసరం.మనరాష్ట్రంలో ఏటా సుమారు 4 క్షల మంది ఇంటర్మీడి యట్‌ చదువుతున్నారు. ఇందులో పై చదువులకు, ఉద్యోగా లకు అమెరికా, ఆస్ట్రేలియా, ఇంగ్లండ్‌ వంటి విదేశాలకు పోయేదెందరు? కేంద్ర సర్వీసులకు, వేరే రాష్ట్రాలకు వెళ్ళే వారెందరు? ఇంటర్‌ ఉత్తీర్ణులలో సుమారు 5 శాతం! అంటే 10-12 వేల మంది ఉండవచ్చు. మిగిలిన 95 శాతం, ఏదో ఒక ఉద్యోగమో, వ్యాపారమో చేస్తూ మన రాష్ట్రంలో స్థిరపడేవారే గదా! ఇతర రాష్ట్రాలలో, విదేశాలలో వ్యాపారం చేసుకొనేవారికి గూడా ఇంగ్లీషు అవసరమవుతుంది. ఇంకా, పరిశోధనా రంగంలోని వారికి గూడా ఆ భాష కావాలి. వీరందరికీ అవసరమైన మేరకు ఆంగ్లం నేర్చుకోవడం పెద్ద సమస్యకాదు. బలమైన అవసరం కలిగినప్పుడు మూడు నుండి ఆరు నెలల కాలంలోనే వారు ఆ భాష నేర్చుకోగలరు.
ఒకప్పుడు బ్రిటన్‌ నుంచి భరత ఖండానికి వచ్చిన కలెక్టర్లు, పోస్టుమాస్టర్లు, పోలీసు అధికారులు గానీ, ఇప్పుడు పర రాష్ట్రాల నుండి ఇక్కడికి వచ్చిన ఉన్నతాధికారులు గాని, తాము పనిచేసేచోట ప్రజల భాషను స్వల్ప కాలంలో నేర్చుకొని, అందులో మాట్లాడడం తెలిసినదే. ఇప్పుడు కూడా ఏ విద్యార్థులకు ఆంగ్లభాష అవసరమైతే, వారంతా ప్రత్యేకం గా కొద్ది కాలంలోనే అది నేర్చుకోవచ్చు. మన రాష్ట్రంలో, దేశంలో అత్యున్నత స్థితికి చేరిన అనేకమంది గమనిస్తే, వారి స్కూలు విద్య మాతృభాషలో జరగడం వల్ల ఎక్కువ లబ్ధి పొందారే తప్ప నష్టపోలేదని స్పష్టమౌతున్నది. నిరుపేద కుటుంబంనుంచి వచ్చి, భారత రత్నమైన అబ్దుల్‌ కలామ్‌ ఇందుకు మంచి ఉదాహరణ. మన రాష్ట్రం నుండి ఐ.ఎ.ఎస్‌, ఐ.పి.ఎస్‌.లకు ఎంపికైన వారు కూడా తెలుగు మీడియంలో విద్యనభ్యసించినందుకు సంతోషంగానే ఉన్నారు తప్ప, చింతించడం లేదు.

ఇప్పటివరకు మన విద్యార్థులలో నూటికి 80 మందిది గ్రామీణ నేపథ్యమే. తమ నివాస ప్రాంతంలో ఆంగ్ల వాతావరణం లేకుండా, అరకొర అర్హతలు, వసతులు ఉన్న పాఠశాలల్లో ఆంగ్ల మీడియంలో చదివితే, వారికి మంచి ఇంగ్లీషు రాదు సరిగదా అటు తెలుగు కూడా సరిగ్గా రాక, విషయావగాహనలో వెనుకబడి, ఉభయ భ్రష్టులౌతారు. పరభాషలో బోధించే పాఠాలు అస్సలు అర్ధం కాక, మార్కుల కోసం బట్టీపట్టి, అప్పజెప్పి, అర్ధం తెలియకుండా పరీక్షలు రాసిన పిల్లల సృజనాత్మకత అడుగంటిపోయి, మెదడు లేని మర మనుషులుగా రూపొందుతారు! మరి ఈ యంత్ర జీవులు సమాజ శ్రేయస్సును, స్వధర్మాన్ని ఎలా కాపాడగలు గుతారు? గ్రామాలలో తెలుగు మీడియంలో చదువుతున్న విద్యార్థులిప్పటికే అనేక సామాజిక, ఆర్థిక కారణాలవల్ల బడి మానివేస్తున్నారు.
బడుగు వర్గాల పిల్లల్లో ఈ సంఖ్య ఇంకా అధికం. ఇక వీరందర్నీ ఒకటో తరగతి నుండే ఇంగ్లీష్‌ మీడియంలో చదివిస్తే బడి మానేవారి సంఖ్య మరింత పెరుగుతుంది. ఆడుతూ పాడుతూ ఆనందంగా ఎన్నో నేర్చుకోవలసిన బాల్యంలోనే బడిమాని వాళ్ళు విద్యకు దూరమౌతారు.ధనికుల పిల్లలంతా ఆంగ్ల మాధ్యమంలో చదవడం వలన లబ్ధి పొందడం ఒక మిధ్య! అలాగే బడుగుల పిల్లలు ఆంగ్ల మాధ్యమంలో ప్రాథమిక విద్య నేర్వకపోవడం వలన నష్టపోవడం మరొక భ్రమ! ఏ మీడియంలోనైనా రాణించగల బలమైన గిత్తల్లాంటి ఐదారు శాతం పిల్లలకు తప్ప మిగిలిన గ్రామ ప్రాంతాల బడుగు పిల్లలకు ఇంగ్లీష్‌ మీడియం విద్య వారి పూరోభివృద్ధికి పెద్ద అడ్డంకిగా నిలిచి, కీడు చేస్తుందే తప్ప కూడు పెట్టదు.

డా డి.ఆర్‌.కె. పస్రాద్‌

***************************************

SURYA

EDITORIAL

ఉద్మమాల ద్వారా పదవులు వచ్చాయి తెలంగాణకు ఏమి ఒరిగింది ?

సభ ముందున్న కార్యక్రమం మనముందు ఎవరు పెట్టారో తెలియదు. ముఖ్యమంత్రిగారు పెట్టారో, మరొకరు పెట్టారో తెలియదుగాని పేరు లేకుండా ఇక్కడకు వచ్చింది. ఇది వరలో అష్ట సూత్ర పథకాలు, పంచ సూత్ర పథకాలు వచ్చాయి. వాటికి పట్టిన గతే ఈ ఆరు సూత్రాల పథకాలకు కూడా పడుతుంది. గవర్నరుగారి ప్రసంగ సందర్భంలో ఈ ఆరు సూత్రాల పథకాన్ని ఇక్కడ నేను తగలబెట్టిన సంగతి అందరికీ తెలిసినదే.ఇక్కడ ఏమని రాశారంటే, ఇక్కడ నాయకులతో అనేక సార్లు చర్చించామని, వారిలో వారు కూడా చర్చించుకున్నారని ఉంది. ఎవరు ఎవరితో చర్చించారో మాకు తెలియదు. ఈ రాజ్యం కాంగ్రెస్‌ వాళ్ళ అబ్బ సొమ్మా అని అడుగుతున్నాను. కాంగ్రెస్‌ పార్లమెంటు మెంబర్లు, శాసన సభ్యులతో మాట్లాడితే సరిపోయిందా అని అడుగుతున్నాను. ఆంధ్ర, తెలంగాణ ప్రశ్న వచ్చినప్పుడు తెలంగాణ వారు ఎప్పుడూ ఆంధ్రతో కలియడానికి సిద్ధంగా లేరు.

రాయలసీమ వారు కూడా కలియడానికి ఇష్టం లేకపోతే శ్రీబాగ్‌ ఒప్పందం అని పెట్టి వారిని కలుపుకున్నారు. ఇక్కడ కూడా ప్రజలకు కలవడానికి ఇష్టం లేకపోయినా వెంకటరెడ్డిగారు కొన్ని షరతులపై కలుస్తామని ఒప్పుకున్నారు. వాటిని మేము కూడా ఒప్పుకుం టాము అన్న తర్వాతనే ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ఏర్పడింది. నాయకుల మధ్య జరిగిన ఒప్పందం పెద్ద మనుషుల ఒప్పం దం అయినది. ఆ విధంగా పదమూడు సంవత్సరాలు నడిచింది. మంత్రి పదవులు కావాలి అనుకున్నవారికి దొరికాయి. శాసన సభ్యులు కాదలచుకున్నవారు అయినారు. వారు ఇక్కడ డబ్బు సంపాదించుకున్నారు. బ్లాక్‌ మార్కెట్టు కోసం పైరవి చేసుకున్నారు. మంత్రులు చాలా సుఖంగా ఉండిపోయినారు. తెలంగాణ వారి బాధలను మరిచిపోయినారు.

పదమూడు సంవత్సరాలైన తర్వాత ఉద్యమం లేవతీసినారంటే, నాయకులు లేవతీయలేదు. విద్యార్థులు లేవతీసినారు. ఉద్యోగులు లేవతీసినారు. క్లాస్‌ 4 ఉద్యోగులు లేవదీసినారు. టీచర్లు లేవతీసినారు.వారంతా లేవతీసిన తర్వాతనే ఇక్కడ లీడర్లు దానిలో పూనుకున్నారు. కాంగ్రెస్‌ నుంచి కొంతమంది లీడర్లు వచ్చి పవిత్రమైన మూవ్‌మెంట్‌ను స్టాప్‌ చేసి ఆరు సూత్రాలు, 7సూత్రాలు, 8 సూత్రాలు అనుకొని వెళ్లిపోయారు.

కేంద్రం కూడా విఫలం అయినది. చవాన్‌ను పంపించి స్పాట్‌ ఎంక్వయిరీ చేయమన్నారు. 69లో ఒకనాడు ఇందిరాగాంధీ గారు ఏ రాత్రి వచ్చారో వెళ్లిపోయారు. 1972 ఎలక్షన్స్‌ మ్యానిఫెస్టోలో కూడా తెలంగాణా గురించి న్యాయం చేస్తామని ప్రామిస్‌ చేశారు. ఫెయిర్‌ డీల్‌ టు ది తెలంగాణ అని వరంగల్లులో ఇందిరాగాంధీ గారు స్వయంగా తెలంగాణ ప్రజలకు చెప్పారు. కానీ ఎలక్షన్‌ కాగానే తెలంగాణను మర్చిపోయారు.ఆంధ్రలో పెద్ద ఉద్యమం లేవదీసినారు. వెంగళరావుగారు ముఖ్యమంత్రి అయితే గొప్ప గొప్ప మాటలు చెప్పిన వారే, అమాయకులైన బిడ్డల ప్రాణాలు తీయించిన వారే మంత్రులు అయినారు. ప్రత్యేక ఆంధ్ర కావాలన్న వారు ఈనాడు మినిష్టర్లు అయినారు. ఇది వరకు ప్రత్యేక తెలంగాణ కావాలనిన వారు మంత్రులు అయినట్లే, ఆంధ్ర కావాలని అనినవారు మంత్రులు అయినారు.

సెపరేషన్‌ మంచిది. పంజాబ్‌, హర్యానా చిన్న రాష్ట్రాలుగా అయిన తర్వాత చాలా అభివృద్ధి అయినవి.సముద్రం లాంటి పెద్ద స్టేట్‌తో కలిసి ఉండటం వల్ల తెలంగాణ అభివృద్ధి కాదు. తెలంగాణ వెనుకబడి ఉంది.మాకు సెపరేటు స్టేట్‌ కావాలని మేము అంటున్నాం. ఆరు సూత్రాల పథకం మూలంగా తెలంగాణ రీజియనల్‌ కమిటీ ఖతం అయినది. ముల్కీ రూల్సు ఖతం అయినవి. తెలంగాణ వారి గతి ఏమయినది? తెలంగాణ వారు అనాథలు అయినారు. ఎవరికి చెప్పుకోవాలి? ఏమి చెప్పుకోవాలి?

ఆరు సూత్రాల పథకంపై

1974 ఫిబ్రవరి 5వ తేదీన శాసన సభలో జరిగిన చర్చలో
జె. ఈశ్వరీబాయి ప్రసంగం

***************************************

SURYA

                                                                                                                                                              EDITORIAL

వాగ్భూషణం

పటల వల్లనే మనిషి ఎలాంటి వాడో తెలుస్తుంది. అందరిలో కెల్ల బాగా మాట్లాడేవారిని గౌరవిస్తారు. మాట శక్తిమంతమై దూసుకుపోతుంది. నోరు మంచిదైతే ఊరు మంచిదనే సామెత పుట్టింది మాట గురించే.చెడ్డవాడైతే వాడి నోరు మంచిది కాదంటారు. ఆయన మాట పుణ్యం వల్ల ఇంత మంచి జరిగిందనే వాడుక లోకంలో ప్రచారంలో ఉంది. మాటల చేత దేవతలను మెప్పించి వరాలు పొందినవారున్నారు.మాటల చేత ప్రభువుల మన్ననలు పొంది సత్కారాలు పొందిన కవులున్నారు. భోజరాజు ఆస్థానంలో కాళిదాసు, అక్బర్‌ కొలువులో బీర్బల్‌, రాయలవారి పేరోలగంలో తెనాలి రామకృష్ణ కవుల చమత్కారాలు, సమయస్ఫూర్తితో చెప్పిన కవితలు సభికులను ఆశ్చర్యపరచాయి.

మాటలను వాడడంలో కూడా పొదుపు పాటించి పేరు తెచ్చుకున్నవారున్నారు. అత్యధిక పదజాలంతో అనర్గళంగా ఉపన్యసించిన వక్తలున్నారు. వాక్కు అమృతం వంటిదని వేదాలు చెప్పాయి. కనుక ఎవరు మాట్లాడినా ఆచి తూచి వ్యవహరిస్తే ఏ ఆపదలు రావని శుక్రనీతి చెప్పింది. సభల్లో మాట్లాడే సమయంలో శ్రోతలను అసహనానికి గురి చేయకుండా రంజకంగా మాట్లాడడం ఒక కళ. మాట నోటికి అలంకారమని భర్తృహరి చెప్పాడు. దేహానికి పూసే చందన లేపనాలు తాత్కాలిక అలంకారాలు. కేవలం మంచి మాట ఒక్కటే అలంకారమన్నాడు- 'వాగ్భూషణం భూషణం' అని.

శ్రీకృష్ణునికి ధర్మరాజు రాజసూయ ఆహ్వానం పంపి, పిలిపించాడు. అత్యున్నత పురస్కారం అందించాలనుకున్నాడు. నిండు సభలో అందరు కృష్ణుని గొప్పతనాన్ని కీర్తిస్తుంటే, శిశుపాలుడు మాత్రం రక రకాల నిందారోపణలు చేశాడు. కులాన్ని, గుణాన్ని దూషించాడు. వ్యక్తిగత ఆరోపణలు చేశాడు.శిశుపాలుని మాటలను అందరూ నిరసించారు. 'నీచాః కలహమిచ్చంతి' గుణహీనులు, ఆవేశపరులు కలహాలను కోరుకుంటారని నీతిశాస్త్రం.

తల్లికిచ్చిన వరం మూలంగా శిశుపాలుని నూరు తప్పులు క్షమిస్తానన్నాడు. అలాగే, నూరూ క్షమించి తరువాతే శిశుపాల వధ చేశాడు. మాటలు కోటలు దాటుతాయని ఒక సామెత ఉంది. కొన్ని జీవిత రహస్యాలను ప్రచారం చేసుకుంటే ప్రమాదం. ఆరోగ్యం, ఆయుర్దాయం, ఇంటి తగాదాలు, ధనం గురించిన వివరాలను చెప్పరాదన్నారు పెద్దలు. ఆరోగ్యం బాగుందని కాని, బాగాలేదని గాని అతిగా చెప్పరాదట.వైద్యునికి మాత్రమే చెప్పాలని అంటారు.
పై అధికారి చెప్పిన పనిని తు.చ. తప్పకుండా పాటించినవారిని, ప్రభుత్వం వారి మెప్పు పొందవచ్చని,ఎవరు తమకు నిర్దేశించిన పనులు చేయరో అలాంటి వారు, తమ పనులను కూడా చేసుకోలేకపోతారని నీతి శాస్త్రం చెబుతోంది-'యోధ్య వాణి పరిత్యజ్య/ అధృవం పరిషస్తవ్రతే/ ధృవాణి తస్య నశ్యంతి/ అధృవం నష్టమే వహి' - నిర్దేశించిన పనులు చేయలేనివారికి, తమ పనులలో అపజయం తప్పదని ఇదో హెచ్చరిక. లౌకికంగా కూడా వాస్తవమే.
ఉద్యోగులు మాత్రం ఈ విషయంలో అప్రమత్తంగా ఉండవలసిందే. ప్రభుత్వ కార్యాలయాల్లో కొన్ని పనులు సకాలంలో పూర్తి చేయవలసి ఉంటుంది.భవనాలు,ప్రాజెక్టుల వంటి వి లభించిన లేదా కేటాయించిన ద్రవ్య నిధులతో పూర్తి చేయాలి.ఉపేక్షిస్తే అధికారుల ఆగ్రహానికి గురికావలసి వస్తుందని శుక్రనీతి వివరిస్తోంది.బంగా రం మంచిదో కాదో నిర్ధారించడానికి గీటు రాయి ఉంటుంది. దాని మీద రుద్ది గాని, విరగ్గొట్టడం ద్వారా గాని నిగ్గు తేలుతుంది. అలాగే మనిషి ప్రవర్తన, అతని పనిలోని సామర్ధ్యాన్ని బట్టి తెలుసుంది.

'యధా చతుర్భిః కనకం/ పరీక్ష్యతే నిఘర్షణ చ్ఛేదన తాపతాడనై/ తథా చతుర్భిః పురుషః పరీక్ష్యతే/ త్యాగేన శీలేన గుణేన కర్మణా' పని చేయకుండా అధికంగా మాట్లాడుతారు మరి కొందరు. వాచాలత పనికిరాదంటారు నీతి శాస్తక్రారులు. సమయోచితంగా మాట్లాడి పనులు దక్కించుకునేవారు కొందరు.లేనిపోని ఆశలతో పేక మేడలు కట్టి భంగపడేదానికంటె వాస్తవ జగత్తులో వార పాక వేసుకోవడం మిన్న. గడిచిన దానిని గురించి విచారించడం కన్న, ప్రస్తుత పరిస్థితిని ఎలా అధిగమించాలో దాని గురించి ఆలోచించాలంటారు. చెరువులో నిండా నీరుంది. కాని గండి పడింది. నీరు గండి ద్వారా వెళ్ళిపోయింది.అప్పుడాలోచించి గండి పూడ్చడం కాదు. ఆ పని ముందే చేయాలి. 'గండి పడినట్టి తటాకములోన నీరు నిల్చునే'. అందుకే గత జల సేతు బంధనం వృథా.
'గత శోకోన కర్తవ్యోం/ భవిష్యం నైవ చింతయేత్‌/ వర్తమానేషు కార్యేషు/ వర్తంతేహి విచక్షణా'- గతం గురించి పదే పదే తలచుకోవడం కంటె వర్తమానం వైపు దృష్టి మళ్ళించిన వానికి విజయం తప్పదు. అలాగే మాటల విషయంలో కూడా జాగ్రత్త అవసరం. 'మిధ్యా భాషణంన కుర్యాత్‌' అంటారు. నెరవేర్చని వాగ్దానాలు చేయడం కూడా తప్పే. శక్తిమంతులైనప్పటికి, అధికారం ఉన్నప్పటికి సంఘ ఆచార వ్యవహారాదులను మరిచిపోయి, మర్యాదలను ఉల్లంఘించడంలో అపకీర్తి మాత్రమే వస్తుంది.

బాగా మాట్లాడేవాడని పేరు తెచ్చుకున్న వారిలో ప్రథమ గణ్యుడు హనుమంతుడని రామాయణం పేర్కొంది.వాగ్దోషాలు లేకుండా సమయోచితంగా మాట్లాడిన మితభాషి. శబ్ద పరిజ్ఞానంతో బాటు హనుమ సందర్భోచిత విచక్షణను సుగ్రీవ రాముల మైత్రి సందర్భంగా రాముడు ప్రశంసించాడు. రాముడు కూడా మితభాషి. స్మిత భాషి. ఎప్పుడూ కఠినంగా మాట్లాడలేదు. అలాంటి ఉత్తములను ఆదర్శంగా తీసికొని, జీవితాలను సఫలం చేసుకోవడం లోనూ మనం కర్తవ్యాన్ని మరువరాదని పెద్దల వాక్కు. మంచి వాక్కు అమృతంతో సమానం. అదే వాగామృతం.

శేషం రామానుజాచార్యులు

***************************************

 

 

 

Project By

 

SAMARTH

a trust – of the people by the people for the people

An Organisation for Rastriya Abhyudaya

(Registered under Registration Act 1908 in Gorakhpur, Regis No – 142- 07/12/2007)

Central Office: Basement, H-136, Shiv Durga Vihar, Lakkarpur, Faridabad – 121009

Cell: - 0091-93131-03060

Email – samarth@samarth.co.in, central.office@samarth.co.in

Registered Office: Rajendra Nagar (East), Near Bhagwati Chowk, Lachchipur

Gorakhnath Road, Gorakhpur – 273 015